دستور شورای امنیت به سردبیران رسانه‌ها: موضوع «دخترآبی» را بزرگنمایی نکنید

«سردبیر آمد بالای سرم. گفت: گزارش سحر را نوشتی؟ صورتم خیس شده بود، گفتم الان تمام می‌شود. گفت: قبل از این که بفرستی ویراستاری، میخواعم مطلب را بخوانم.» علی در سرویس ورزشی یکی از روزنامه‌های تهران کار می‌کند. در دو روز گذشته به خاطر تعطیلی تاسوعا، عاشورا روزنامه منتشر نشده و علی ماجرای دردناک سحر خدایاری معروف به «دختر آبی» را در روزنامه‌شان پوشش نداده بوده: «کل ماجرا را در یک گزارش جمع کرده بودم. از اتفاقی که افتاد تا واکنش‌ها و...» او وقتی مطلب را پیش سردبیرش می‌برد از این که سردبیر خودکار قرمز را در دست گرفته، تعجب می‌کند. «هر جا نوشته بودم «دخترآبی» رویش خط کشید. که حذف شود. بعد گفت: به نظرم مطلب را جمع و جورتر کن، دیگر همه جا نوشته‌اند و همه مردم خبر را خوانده‌اند.»

«دخترآبی» لقبی است که در چند روز اخیر رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی برای این هوادار استقلال به کار برده‌اند. دختری که برای دیدن بازی «استقلال» و «العین» به استادیوم رفته بود، موقع بازرسی بازداشت شده بود و دو روز را به جرم تلاش برای ورود به استادیوم در بازداشتگاه، گذرانده بود. او زمانی که برای تحویل گرفتن تلفن همراه خود به دادسرا رفت و از یکی شنید که به شش ماه زندان محکوم شده اقدام به خودسوزی کرد. او چند روز در بیمارستان بستری بود اما شدت سوختگی آنقدربالا بود که جان سالم به در نبرد.

خبرنگاران ورزشی بارها برای ملاقات با او راهی بیمارستان سوانح سوختگی شده بودند اما به آن‌ها اجازه دیدار داده نشده بود و گفته بودند که پرونده دخترآبی «امنیتی» شده است.

علی توی مطلب نوشته بوده که سحر وقتی از کسی در دادسرا شنیده که به شش ماه زندان محکوم شده، تصمیم به خودسوزی می‌گیرد. سردبیر با این قسمت مطلب علی هم مشکل دارد: «گفت: این که شایعه است، بنویس مشکل روحی داشته، پدرش گفت‌و گو کرده و گفته مشکل روحی داشته. بعد هم یکسری از قسمت‌های احساساتی مطلب را حذف کرد.» علی ناراحت می‌شود: «گفتم: پس اسم من را پای مطلب نگذارید. مطلب قلع و قمع شده بود.» همین حرف علی باعث می‌شود، سردبیر پیامکی را برای او بفرستد. پیامکی که به گفته علی مشخص نبود از کجا رسیده اما متن پیام این بود: «محرمانه/صرفا جهت اطلاع/غیر قابل انتشار

سلام علیکم. با تسلیت فرارسیدن عاشورای حسینی و ارزوی قبولی عزاداری همکاران محترم.

۱-موضوع خودسوزی و فوت مرحومه « سحر خدایاری» رخدادی تاسف اور و تلخ است

۲- برخی کانونهای رسانه‌‌ای و امنیتی خارجی با تمرکز بر این رخداد، تلاش گسترده‌‌ای را برای تبدیل نمودن نحوه فوت وی به جریانی اجتماعی و اعتراضی آغاز کرده اند.

لازم است همکاران محترم، بویژه رسانه‌های مکتوب که روز چهارشنبه (فردا) منتشر می‌شوندبا هوشیاری و درایت بیشتر از پرداختن به موضوع و بزرگنمایی آن و استفاده از الفاظی چون «دختر آبی» و... جدا خودداری نمایند. »

یک خبرنگار سیاسی از تهران می‌گوید: «من نمی‌دانم متن پیامک از طرف کدام ارگان ارسال شده بود اما می‌دانم مدیران مسوول از سوی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی نامه‌ای مشابه همین متن پیامکی دریافت کرده بودند.»

این اولین بار نیست که شورای عالی امنیت ملی دستوری برای عدم پوشش یک سوژه از سوی رسانه‌ها می‌فرستد: «هرازگاهی نامه می‌دهند و درباره هر آنچه فکر می‌کنند نباید مردم بدانند، ممنوع می‌کنند. در انتخابات سال ۱۳۸۸ برای پوشش اخبار مربوط به حواشی انتخابات، دبیرخانه شورای عالی امنیت بارها برای مدیران مسوول رسانه‌ها نامه فرستاد.» به اعتقاد این خبرنگار سیاسی تعداد وتنوع نامه‌های شورای امنیت درباره سانسور از بعد از انتخابات سال ۱۳۸۸ بیشتر شده است: «قبل از سال ۱۳۸۸ معمولا نامه‌هایی فرستاده می‌شد که فلان موضوع را پوشش ندهید و آب به آسیاب دشمن نپاشید اما بعد از انتخابات ۸۸ درباره این که موضوع ر ا در صفحه اول پوشش بدهید، هم نامه می‌دهند.» او مثال واضحی از این موضوع در ذهن دارد: «یادم می‌آید بعد از این که تجمع نهم دی ماه ۱۳۸۸ با فراخوان حکومت و آقای جنتی بر ضد معترضان به انتخابات برگزار شد، نامه‌ای از دبیرخانه شورای عالی امنیت به مدیران مسوول ارسال شد. در این نامه از رسانه‌ها خواسته شد که تجمع و راهپیمایی طرفداران حکومت در روز نهم دی ماه را به شکل وسیع و در صفحات اول پوشش دهند.»

پیش از انتخابات ۱۳۸۸ اما در سال ۱۳۸۱ نیز دستور دبیرخانه شورای عالی امنیت خطاب به رسانه‌ها خبرساز شد. سال ۱۳۸۱ آیت‌الله جلال‌الدین طاهری اصفهانی امام جمعه وقت اصفهان، با انتشار نامه‌ای سرگشاده، در اعتراض به رفتار نظام حاکم با حسینعلی منتظری، از امامت جمعه اصفهان استعفا داد. حسینعلی منتظری از رهبران انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷، رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی و قائم‌مقام رهبری جمهوری اسلامی ایران، بود که در سال ۱۳۶۸ و پس از اختلاف‌های که در زمینه‌های حقوق بشری با آیت‌الله خمینی پیداکرد، از سمتش استعفا کرد. او سال ۱۳۷۶ و در پی انتقاد از آیت‌الله علی خامنه‌ای به حبس خانگی محکوم شد.

نامه استعفای آیت‌الله طاهری سال ۱۳۸۱ در حمایت از آیت‌الله منتظری نوشته شده بود، از سوی شورای عالی امنیت ملی ممنوع‌الانتشار عنوان شد. روزنامه اصلاح‌طلب «نوروز » پس از دریافت این نامه تمام مطالب مربوط به نامه را در چاپخانه سفید کرد اما جای آن مطالب را خالی و سفید گذاشت و تنها با نوشتن یک جمله از دستور شورای امنیت خبر داد: «براساس اطلاعیه دبیرخانه شورای امنیت ملی مطلب برداشته شد.»

حالا بار دیگر شورای امنیت ملی نامه‌ای به رسانه‌ها ارسال کرده است و این بار از رسانه‌ها خواسته موضوع «دخترآبی»  را بزرگنمایی نکنند. ارسال این نامه به رسانه‌ها، مهر تائیدی بر گزارش کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران است.

کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران در گزارش تازه خود امروز (سه شنبه) فهرستی از ده کشور را منتشر کرد که در آن حکومت‌ها بدترین و بیشترین محدودیت‌ها را برای رسانه‌ها و اصحاب آن ایجاد می‌کنند. ایران بعد از اریتره، کره شمالی، ترکمنستان، عربستان، چین و ویتنام در رده هفتم قرار گرفته است.

کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران که مقر آن در نیویورک است در گزارش خود این ده کشور را متهم کرده که «استانداردهای بین‌المللی آزادی بیان را زیرپا گذاشته و با ارعاب خبرنگاران با استفاده از حبس، رسانه‌ها را به سخنگوی حکومت تبدیل و خبرنگاران مستقل را به تبعید وادار می‌کنند». در حال حاضر مسعود کاظمی، مرضیه امیری و کیومرث مرزبان روزنامه‌نگارانی هستند که در زندان به سر می‌برند.