مریم موسوی، شهروند خبرنگار، تهران
آزاده که سابقا روزنامه‌نگار نام آشنایی بود حالا فینگرفود می‌فروشد. اگرچه در بازار شلوغ و پررقیب اینستاگرام با وجود دوستان مطبوعاتی و رسانه‌ای هنوز نتوانسته بازاری برای خودش دست و پا کند.
نسرین هم یکی از روزنامه‌نگارانی است که تا چند وقت پیش گزارش‌هایش بازدیدکننده زیادی در رسانه‌های آنلاین داشت اما حالا مسافرکشی می‌کند. می‌گوید: «امسال هم تونستم طرح ترافیک بگیرم و خب کار برام نسبت به راننده‌های دیگه راحت‌تر و بهتره. دردسر هم نداره.»
روز جهانی آزادی مطبوعات، امروز سوم ماه می، در حالی گرامی داشته می‌شود که روزنامه‌نگاران ایرانی از حرفه و جایگاه خودشان فاصله زیادی گرفته‌اند. یکی از روزنامه‌نگارانی که در دانشگاه ویراستاری خبر تدریس می‌کند، می‌گوید: «درآمد پایین، نبود امنیت شغلی، کم شدن محسوس تعداد رسانه‌های مستقل، کاهش میل عمومی به مطالعه روزنامه و رو آوردن به منابع دیگر تامین خبر از جمله شبکه‌های اجتماعی، تقویت پدیده شهروند خبرنگاری و در نهایت نبود امنیت و آزادی اطلاعات در ایران از دلایلی است که روزنامه‌نگاران ایرانی را به سوی فعالیت در حرفه‌های دیگر سوق داده است.»
این روزها اگر در صفحات مجازی سری به پیج روزنامه‌نگاران ایران بزنید، می‌بینید که بیشتر آنها در حرفه‌ای غیر از این شغل مشغول به کار شده‌اند.
بگذریم از روزنامه‌نگاران دربند و بگذریم از روزنامه‌نگاران و خبرنگارانی که بعد از طی دوران حبس و زندان یا به دلایل دیگر مجبور به جلای وطن شده‌اند. کسانی که گاهی کلا عطای روزنامه نگاری را به لقای آن بخشیده‌اند یا آنهایی که در رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی مشغول به کار شده‌اند و کسانی که با مطالعه و بالا بردن سطح زبان کشور دیگر توانسته‌اند در رسانه‌های خارجی برای خود شغلی دست و پا کنند.
بسیاری از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایرانی که در کشور مانده‌اند از حرفه سابقشان تنها به عنوان پشتوانه‌ای دور برای پیشرفت در مشاغل جدید سود می‌برند و بسیارند کسانی که با وجود سال‌ها فاصله از کار روزنامه‌نگاری و فعالیت در بخش‌های دیگر هنوز مقابل جای خالی شغل در فرم‌های مختلف می‌نویسند: خبرنگار!
تولید محتوا و تبلیغات
نیاز به تولیدکنندگان محتوا در ایران مبحث تازه‌ای است. شرکت‌های ایرانی تازه چندسالی است که به این نیاز پی برده‌اند و روزنامه‌نگاران و خبرنگارانی که شاید کمی زرنگ‌تر بودند و کسب درآمد بیشتر برایشان مهم بود چند سالیست وارد این حیطه شده‌اند. البته بودند روزنامه‌نگارانی که بعد از مدتی کار کردن در حوزه خبری مشخصی در بخش روابط عمومی سازمان‌ها و شرکت‌ها و ... مطبوع خبری خود مشغول به فعالیت می‌شدند و بیمه ثابت و حقوق ثابت را بر دوندگی‌های روزنامه‌نگاری ترجیح می‌دادند اما تولید محتوا خصوصا برای شرکت‌های تبلیغاتی که اشل حقوقی به مراتب بالاتری از مطبوعات دارند موضوع تازه‌تری است. حالا بسیاری از خبرنگاران از شغل ثابت خود به نفع کار جدید بهره می‌گیرند. یه این ترتیب که با فعالیت دورادور با روزنامه یا خبرگزاری‌ها تبلیغ فعالیت‌های جدید خود را به نوعی در کارهای رسانه‌ایخود می‌گنجانند یا به واسطه شناخته شدن هر چند محدود در شبکه‌های اجتماعی از این موضوع برای تبلیغات شرکت‌هایی که با آنها همکاری می‌کنند استفاده می‌کنند.
در این میان گروه‌هایی از روزنامه‌نگاران هم هستند که با جمع شدن کنار هم، تاسیس شرکت‌های روابط عمومی و تبلیغات و یا حتی بدون تاسیس شرکتی، به صورت دورکاری، با این توضیح که مخاطب را می‌شناسند، بخش تبلیغات شرکت‌های بزرگ تولیدی را در دست می‌گیرنئ.
نیما که در یکی از شرکت‌های تبلیغاتی مشغول به کار است، می‌گوید: «دیگه تنها کاریه که بلدیم و خب خوب هم بلدیم و با وجود ارتباطاتی که داریم می‌تونیم از خیلی‌ها بهتر باشیم.»
اینفلوئنسر
فضای مجازی خصوصا اینستاگرام و تلگرام فرصتی برای بعضی از روزنامه‌نگاران کاربلدتر فراهم کرد تا بتوانند از این طریق مخاطبان شخصی خود را هم داشته باشند.
نوشتن از اخبار ناگفته و نانوشته، جمع‌آوری اخبار در کانال‌ها و گروه‌ها، نوشتن متن‌های مختلف و حتی گفتن از زندگی و اتفاقات روزمره زندگی خبرنگاری از بعضی از خبرنگاران سلبریتی‌های نوشتاری ساخته که با مخاطبانی که دست و پا کرده‌اند توانسته‌اند به اینفلوئنسرهایی تبدیل شوند و از این طریق کسب درآمد هم داشته باشند.
بعضی از روزنامه‌نگاران و خبرنگاران خصوصا خبرنگاران سینمایی و هنری هم هستند که باوجودیکه هنوز در حیطه کاری خود باقی مانده‌اند اما به واسطه نزدیکی با سلبریتی‌ها و شخصیت‌های معروف توانسته‌اند صفحات مجازی خود را به صفحاتی با مخاطبان بالاتر تبدیل کرده و از این راه هم کسب درآمد کنند.
اما از همه اینها بالاتر خبرنگارانی هستند که تغییر شغل داد‌‌ه‌اند، کسانی که خبرنگار سینمایی بودند و حالا بازیگران تلویزیونی شده‌اند، آنهایی که گاهی طنز می‌نوشتند و بعد از طریق اجرای استندآپ کمدی توانستند راهی به دنیای تلویزیون و بازیگری پیدا کنند، کسانی که با اطلاعاتی که در حیطه‌های تخصصی مانند ورزش، اقتصاد، سیاست و ... داشتند به مجری‌های برنامه‌های تلویزیونی تبدیل شدند.
در این میان عده‌ای شناخته شده‌تر هم توانستند با ورود به دنیای هنر خصوصا سینما از طریق تهیه‌کنندگی و دستیار کارگردانی و ... راه امن و مطمئن و پرسودتری را طی کنند.
علی روزنامه‌نگار ورزشی می‌گوید: «هیچ‌وقت جسارت حضور در تلویزیون را نداشتم اما وقتی دیدم از خیلی از مجری‌های دیگر اطلاعات و ارتباطات بیشتری دارم و درآمد بهتری هم می‌توانم کسب کنم و در عین حال شناخته شوم با خودم گفتم چرا این کار را نکنم؟»
نوشتن و تدریس
اکثر روزنامه‌نگاران در صفحات اجتماعی خود می‌نویسند اما عده‌ای از این افراد هم هستند که این روزها فقط می‌نویسند. عده‌ای که شروع به نوشتن خاطرات و داستان و ... کرده‌اند و کتاب‌هایشان را با تبلیغ از طریق روزنامه‌های مطبوعشان به کتاب‌هایی پرفروش و شناخته شده تبدیل کرده‌اند. اگرچه برخی از این کتاب‌ها در بازار شلوغ و کم محتوای نشر عملا جزو بهترین‌ها هم هست.
بعضی از روزنامه‌نگاران هم با دست شستن از کار روزنامه به ترجمه داستان و کتاب و گاهی تدریس ادبیات در مدارس رو آورده‌اند.
اما عده‌ای از روزنامه‌نگارها هم حالا در کلاس‌های مختلف نویسندگی تدریس می‌کنند. کلاس‌های روزنامه‌نگاری، داستان‌نویسی، شعر، نویسندگی خلاق، طنز و... که مخاطبان کمی هم ندارد.
محسن یکی از این روزنامه‌نگارهاست، می‌گوید: «رزومه روزنامه‌نگاری‌ام بالاخره یک جا به کار آمد و به واسطه نوشته‌هایی که در مطبوعات داشتم و دارم حالا در یکی از آموزشگاه‌های خصوصی تدریس هم می‌کنم. منبع درآمد بدی کنار شغل روزنامه‌نگاری نیست.»
شغل: آزاد
کم نیستند خبرنگارانی که حالا از آنها فقط یک اسم دور بالای مطلبی تاریخ گذشته باقی مانده است. کسانی که حالا به فروش زیورآلات و کیف چرم و غذا و انواع فینگرفود و کارهای کوچک از این دست رو آورده‌اند. یا کسانی که هنوز می‌توانند طرح ترافیک خبرنگاری دریافت کنند و مسافرکشی و بی‌خطر بودن شغل را بر استرس خبرنگاری ترجیح می‌دهند. کم نیستند خبرنگارانی که اخراج شده‌اند و دربه در دنبال شغل جدیدی می‌گردند یا کسانی که خانه نشین شده‌اند و هر از گاهی اگر دوستی یادی از آنها بکند برای مجله‌ای به مناسبتی یادداشت کوچکی بنویسند. این روزها خبرنگاری حرفه خیلی از خبرنگارانی است که شغل دیگری دارند!
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر