محمد تنگستانی
پروژه جدید «ایرانوایر»، «ایران فقط تهران نیست» نام دارد. در این پروژه قصد داریم با کمک شما، هنرمندان و هنرآموزانِ شهرستانها و روستاهای سراسر کشور را معرفی و با آن ها گفتوگو کنیم. اولویت هم هنرمندانی هستند که یا در رسانههای غیرمستقل ایران سانسور شدهاند و یا به دلیل «شهرستانی» بودن، به آنها اهمیت داده نشده است. «ایرانوایر» بدون گزینش و یا جهتگیری سیاسی، این هنرمندان را به مخاطبان معرفی خواهد کرد.
در بخش اول این پروژه، اولویت ما هنرمندان استانهای خوزستان، اصفهان و خراسان است. برای مشارکت در این پروژه و یا معرفی هنرمندانی که در شهرستان و یا روستای شما زندگی و فعالیت میکنند، میتوانید با آدرس info@iranwire.com، با ما در تماس باشید. «ایرانوایر» در کنار معرفی کارآموزان هنر، هنرمندان شناخته شده شهرستانها را نیز معرفی می کند.
«بیژن سمندر»، ترانهسرا و نوازنده تار و سه تار، ۸۱ سال پیش در شیراز زاده شد و دی ماه ۱۳۹۷ به علت بیماری «پارکینسون» درگذشت.
این هنرمند شیرازی در خانوادهای فرهنگی متولد شده و از کودکی به نواختن سهتار پرداخته بود. پدرش که در شیراز داروسازی با ذوق بود، فرزندانش را از کودکی با موسیقی و هنر آشنا می کرد. به گفته برخی از نزدیکان خانواده سمندر، اعضای خانواده یک ارکستر کامل بودند.
در دوران تحصیل، بیژن از جمله دانشآموزانی بود که در اردوهای فرهنگی دانشآموزان که سالیانه در رامسر برگزار میشد، شرکت می کرد. هدف از برپایی این اردوها، استعداد یابی دانشآموزان بود. او در خطاطی، نوازندگی و شعر در سالهای متوالی مقام آورده بود.
تا مقطع کارشناسی در رشته ادبیات، در شیراز تحصیل و بعد به امریکا مهاجرت کرد و در رشته معماری تا مقطع دکترا ادامه داد.
بیژن سمندر در فرهنگ معاصر شیراز، یکی از تاثیرگذاران و افرادی است که خرده فرهنگهای بومی و محلی را زنده نگاه داشته و شعرهایی با گویش شیرازی سروده است.
ترانه «شیرازو می گن نازه واسِی، آفتُو جِنگش» از شناخته شدهترین آثار این نویسنده است. در چند دهه گذشته، آهنگسازان و خوانندگان نام داری از ترانهها و سرودههای بیژن سمندر استفاده کردهاند. از بین این آهنگسازان و خوانندگان، میتوان به «حسن شماعیزاده»، «سیاوش قمیشی»، «ناصر چشمآذر»، «ابی»، «مهستی» و «ویگن» اشاره کرد.
آهنگ معروف «گل سنگم» با صدای خانم «هایده» و آهنگسازی «انوشیروان روحانی»، یکی شناخته شدهترین سرودههای بیژن سمندر است.
خیلیها به اشتباه او را بنیانگذار شعر با گویش محلی میدانند. در حالی که پیش از این شاعر و نوازنده شیرازی، در تاریخ ادبیات ایران شعرها و ترانههای محلی و شیرازی وجود داشته اند. اما اتفاقی که سبب ماندگاری و اهمیت بیژن سمندر شده است، پژوهش و پرداختن به قصهها و اصطلاحاتی است که در فرهنگ استان فارس در حال فراموشی بوده اند.
از کتابهای منتشر شده این شاعر و هنرمند زاده شیراز میتوان به «شعر شهر»، «شعر شیراز»، «شیراز از گل بهترو» و «ترانک» اشاره کرد.
دو شعر از بیژن سمندر:
«از شهر چه خبر»
شيرازو ميگَن نازه واسِی ،آفتُو جِنگِش
قَلبا رو گِرِن می زنه به هم تيرشِۀ تِنگِش
بُلبُل تو كوچا، تو پَس كوچا غزل می خونه
شعرُی تَرِحافظ مي ريزه از سرِ چِنگِش
عطر گُلِ ياسم و نسترن، بهار نارنج
هِی سر می كشه از تو خونُوی و ازو وِلِنگش
اين جان كه اگه چيش تو چيشُوی هيكی بودوزی
سازِ دلشو می شنُفی از جِلِنگ جِلِنگِش
اَی دختر همسايۀِ ديوار به ديوار،
ليم ليم ديوارَك زد، تو بُدُو بزن پِلِنگِش
قَلبُوی پيزُوری نيس تو سينۀ مردم شيراز
تا بی خودی ريشميز بزنه تو درز دِنگِش
دنياروتی پَس می گشت و هِی می گفت:
از شهر چه خبر؟ قربون اون آفتُو جِنگِش
«شُو مُو»!
شُومُو، يِی هُو اَزينا كِردی كِه چِه؟
تَركِ دوس و آشنا كِردی كِه چِه؟
شُومُو،اِنگار مَنو يادِت نَمی آد
پيش ِ من پُشتِتو را كِردی كه چِه؟
شُومُو، شيرازو چِشات اَلُو زده
ايكارا رو –ايوَرا-كِردی كه چِه؟
شُومُو،من تو شاچراغ بَس می شينم
كار ِ بی رضُی خدا كِردی كه چِه؟
شُومُو، مُشتُلُق چی مُشتُلُق می خواد
آيه ِ وايَه م تو كوچا كِردی كه چِه؟
شُومُو،يِی بارگی مَنو بُكُش بُرو
روزُمو ايطُو سيا كِردی كه چِه؟
شُومُو،غم داشت تودلُم گوروك می شد
تی شو وَر دُوشتی و وا كِردی كه چِه؟
شُومُو،اَی ما رو می خُوی وِل بُكُنی
نذرِ سِيد ابوالوفا كِردی كه چِه؟
شُومُو،اشك چِش ما – وَواری-بود
تو به مردم تَرِشا كِردی كه چِه؟
شُومُو،تِلّه بُختونی گردَنِته
ای هَمه سِتم به ما كِردی كه چِه؟
شُومُو،نازتو سمندر می خريد
دوسی بُو -جُلُنبِرا-كِردی كه چِه؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر