نقض حریم خصوصی از سوی گزارش‌گران صداوسیما

یک دیالوگ‌ از یکی از بخش‌های خبری صداوسیما، همانند صحنه‌های نامتعارفی که چند روز قبل از تلویزیون کیش پخش شد، این روزها مدام در فضای مجازی دست به دست می‌شود.

به نوشته ایسنا، گزارش گران «شبکه خبر» برای تهیه گزارشی از عمل زیبایی، با دو میکروفون به یک‌باره به سمت خانمی می‌روند که از چسب بینی ‌او می‌توان فهمید به تازگی عمل کرده است و بی‌مقدمه چنین پرسش‌هایی را مطرح می‌کنند. مصاحبه‌شونده هم از خجالت شان درمی‌آید و صریح آن چه به ذهنش می‌رسد را مطرح می‌کند و دیالوگ‌ها هم همان طور از یک شبکه خبری بین‌المللی پخش می‌شوند:

خبرنگار: دیدید کسانی هستند که عمل‌های مختلفی از لب و بینی و گونه انجام می‌دهند؟ الان از صورت گذشته و به اعضای بدن رسیده است؟

شهروند: دقیقا الان خودمم برای اعضای بدن می خوام!

خبرنگار: کجا؟

شهروند: نمی شه که گفت!

«حسین امامی»، مدرس دانشگاه در این مورد گفته است:«هم اکنون شاهد انواع نقض حریم خصوصی در صداوسیما هستیم. همین که صداوسیما با دوربین باز به سراغ یک شهروند برود و با او گفت‌وگو کند، خود یک نقض حریم خصوصی است. مگر این که قبل از مصاحبه، با آن ها هماهنگ شده باشد که آیا اجازه مصاحبه دارند یا نه. این امر در بحث اخلاق حرفه‌ای خبرنگاری، مذموم است.»

امامی اعتقاد دارد پرسیدن از احوالات و حریم خصوصی یک فرد، آن هم در مورد یک ناهنجاری در جامعه و انتشار از طریق یک رسانه جمعی، نه تنها مشکلی را برطرف نخواهد کرد بلکه خود ضدتبلیغ است:«تلویزیون بدون این که از آسیب‌های این گزارش با خبر باشد، بیش تر نسبت به تبلیغ نادرست یک موضوع اقدام کرده است.»

این مدرس ارتباطات افزوده است: «گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم درباره یک ناهنجاری در جامعه، مصداق کاملی از نقص حریم خصوصی و ترویج بی‌اخلاقی است. این در حالی است که رسانه ملی باید آموزش‌دهنده اخلاق و احترام به حریم خصوصی مردم باشد. نحوه پرسش گزارش گران یکی از بخش‌های مهمی است که در جریان این سوژه خبری (عمل زیبایی) باید لحاظ می‌شد. بهتر بود سوالات به بررسی نگرش مردم به این جراحی می‌پرداخت نه این که خبرنگار از یک خانم بپرسد شما چه عملی کرده‌اید و قرار است عمل زیبایی بعدی‌تان در کدام قسمت بدن باشد!؟»

امامی معتقد است در مورد این سوژه خاص، می‌شد از قالب‌های دیگر برنامه‌سازی استفاده می‌کردند:«چرا که این موضوع به گونه‌ای نیست که بتوان آن را در یک گزارش خبری مطرح کرد و نتیجه گرفت.»

این مدرس ارتباطات معتقد است هر موضوعی را نمی‌توان صرفا در یک قالب عرضه کرد:«شاید بهتر بود برای این موضوع، موشن گرافیک و یا برنامه‌سازی به صورت مستند را در دستور کار قرار می دادند.»

وی افزود: «شاید خیلی از افراد این گزارش صداوسیما را از آنتن تلویزیون ندیده باشند اما در فضای مجازی آن را دیده اند. در فضای مجازی به هر حال طبیعی است که با انتشار قسمتی از یک گزارش، صرفا در مورد آن بخش قضاوت کنیم. به هرحال چه بخواهیم و چه نخواهیم، این اتفاق در شبکه‌های اجتماعی می افتد و ما با این پدیده مواجه هستیم که همه چیز مبتنی بر کوتاه نویسی و کوتاه گویی است. در این میان، نقش سواد رسانه‌ای برای مخاطب هم مهم است که در استفاده از یک محتوا، چه گونه با آن مطلب مواجه شود. بنابراین، قدرت تحلیل مخاطب مهم است که بداند فرضا این موضوع یک اقدام غیرحرفه‌ای از سمت صداوسیما بوده است. پس در بازنشر دومینوی یک ناهنجاری و نقض حریم خصوصی مردم می‌تواند مشارکت نکند. یعنی باید این مهارت انتقادی تقویت شود که در لحظه مواجهه با این نوع سوژه‌ها، مردم چه برخوردی داشته باشند.»

امامی بر این باور است که همیشه جو بی‌اعتمادی میان مردم نسبت به گزارش‌هایی که صداوسیما کار می‌کند، وجود دارد: « گزارش‌های صداوسیما یک‌طرفه هستند و بی‌طرفی در آن ها رعایت نمی‌شود؛ یعنی حرف‌های موافق و مخالف یک موضوع گفته نمی‌شود و بعضا نقض حریم خصوصی رخ می دهد. در واقع، صداوسیما می‌خواهد جهت‌دهی شده گزارش‌هایش را به خورد مخاطب بدهد. نمونه آن، گفت‌وگویی است که با فرد محکوم به اعدام در آخرین لحظات زندگی‌اش انجام داده بودند. صداوسیما باید برای این مساله‌ها فکر اساسی کند. برای یک بار هم که شده، یک سیاست گذاری جدیدی را تدوین و ترسیم کند که چه گونه اعتماد از دست رفته مخاطبان به گزارش‌های خبری صداوسیما را برگرداند. در حال حاضر، مردم و افکار عمومی نسبت به گزارش‌های خبری صداوسیما نگاهی بدبینانه دارند.»