خلبان های ارتش ایران، مسافرکشی می کنند

سرهنگ خلبان ناصر رحیمی، 63 ساله است. بیش از 26 سال برای نیروی هوایی ارتش ایران کار کرده، ۸ هزار ساعت با هواپیمای هوکولس سی ۱۳۰ پرواز داشته و سال ۱۳۷۶ بازنشسته شده است. او دو مدرک سقوط آزاد و غواصی بین المللی هم دارد.

آقای رحیمی وضعیت اکنونش را چنین روایت می کند: "یک آپارتمان ۱۰۰ متری بدون سند به ما دادند که فقط فیش برق و تلفن آن به اسم ماست. الان یک میلیون و ۸۰۰ هزارتومان حقوق بازنشستگی دریافت می‌کنم که از این مبلغ، صد هزارتومان برای بیمه، ۱۲۰ هزار تومان برای شارژ ساختمان و ۱۵۰ هزار تومان برای هزینه آب و تلفن کسر می‌شود." ماه گذشته فیش برق خانه او حدود 100 هزار تومان بوده است.  

او با انتقاد از جایگاه خلبان‌ها در ایران به ایران وایر می‌گوید: "بخش زیادی از خلبان‌های هرکولس سی ۱۳۰ نیروی هوایی ارتش در زیر خط فقر زندگی می‌کنند و حضورشان در ناوگان هوایی کشور کمرنگ است. جنگ تمام شد اما حق و حقوق ما را ندادند، ما فقط نفرین می‌کنیم آن‌ها که حق الناس می‌کنند چرا به وضعیت این بخش از بدنه نیروی هوایی بی‌تفاوت هستند؟ این همه ساعت پرواز کردم، طلاهای همسرم را فروختم، حتی یک خانه به اسم خودم ندارم. آیا وضعیت یک سرهنگ نیروی هوایی ارتش که در دانشکده خلبانی نیروی هوایی ایران و امریکا تحصیل کرده باید اینگونه باشد؟"

خلبان رحیمی از توجه اجتماعی به خلبان ها هم ناراضی است: " آمده اند نام یک پل عابر پیاده را به نام سرلشکر خلبان عزیزی مقدم تغییر داده اند، این همه اتوبان به نام شهدای غزه و شهید حکیم نامگذاری شده آن وقت نام این خلبان با آن همه رشادت‌هایش در جنگ تحمیلی باید بر روی یک پل عابر پیاده گذاشته شود؟"

او در ادامه به کارت ایثارگری اشاره می‌کند که از طرف دولت به او داده‌اند اما هیچ کاربردی برای او و خانواده‌اش نداشته است. مسوولان دانشگاه آزاد در ازای این کارت به پسر دانشجوی وی گفته‌اند «اگر پدرت جانباز ۲۵ درصد بود می‌توانستیم به تو تخفیف بدهیم حالا برو تا فوق لیسانس ببینیم چه می‌شود.»

به گفته آقای رحیمی، چنانچه یک خلبان نیروی هوایی در امریکا چند ماه در شرایط جنگی حضور داشته باشد می‌تواند تا پایان عمر با داشتن تسهیلات رفاهی به راحتی زندگی کند درحالی که خلبان‌های نیروی هوایی جمهوری اسلامی که پس از پایان جنگ مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند مشکلات مالی بسیاری دارند. بیشتر این افراد همراه با خانواده‌هایشان در ستاد فرماندهی نیروی هوایی در خیابان پیروزی تهران و پایگاه‌های شکاری سراسر ایران با حداقل حقوق و مزایا زندگی می‌کنند.

دی ماه ۱۳۸۵ علی زادسر، عضو وقت کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ایران در گفتگویی ایسنا اعلام کرده بود که برای بسیاری از خلبان‌های کشور، خلبانی جز شغل دوم آن‌ها محسوب می‌شود. عده‌ای از آن‌ها در آژانس‌های مسافربری، مسافرکشی می‌کنند و عده‌ای در رستوران‌ها پشت دخل می‌ایستند و یا در مغازه‌ها کار می‌کنند تا زندگی خود را اداره کنند.

خلبان رحیمی با تایید این نکته، می گوید:«حقیقت این است که خلبان‌های بازنشسته وخلبان‌های سی ۱۳۰ و ترابری به خاطر حفظ آبرو دست به چنین کارهایی می‌زنند. خب کار که عار نیست نمی‌خواهند زیر دین کسی بروند.»

وی در ادامه توضیح می‌دهد که زمانی در سال‌های پیش از انقلاب، خلبان‌های ایران ایر آرزو داشتند در بخش نظامی پرواز کنند چون در زمانی زود‌تر یعنی هر سه سال یک بار درجه می‌گرفتند، به همین دلیل بود که در آن زمان فرمانده‌های نیروی هوایی از بخش نظامی انتخاب می‌شدند ولی حالا وضعیت کاملا تغییر کرده است.

در حال حاضر حداقل حقوق خلبان‌ها در شرکت‌های هواپیمایی بین المللی حدود ۵ هزار دلار است. گفته می‌شود خلبان‌های کم تجربه شرکت هواپیمایی آریاتور افغانستان این مبلغ را دریافت می‌کنند. هم اکنون دریافتی یک مهماندار شرکت هواپیمایی ایزی جت از ۱۲۰۰ تا ۲ هزار یورو است که این مبلع بدون در نظر گرفتن تسهیلاتی نظیر بن عذا و امکانات رفاهی دیگر است. در حالی که حقوق برخی از کارکنان خدمه پروازی در یک شرکت هواپیمایی ساده تا ۲ هزار یورو است حقوق یک خلبان هواپیمای مسافربری در ایران حداکثر به ۶ میلیون تومان می‌رسد.

سرهنگ خلبان بهزاد معصومی که از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۶ در خدمت نیروی هوایی ارتش بوده است و اکنون ساکن خارج از ایران است، در این زمینه به ایران وایر می‌گوید: «در حال حاضر حقوق خلبان سیویل (غیرنظامی) برای مثال در شرکت هواپیمایی ماهان ایر حدود ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تا شش میلیون تومان است، برخی اوقات در پروازهای خارجی حقوق خلبان‌های هواپیماهای مسافربری به دلار پرداخت می‌شود ضمن اینکه حق ماموریت هم دریافت می‌کنند."

به گفته وی، این در حالی است که با احتساب اقساط و سایر هزینه‌ها خلبان‌های نیروی هوایی ارتش و نظامی مبلغی متغیر بین یک میلیون و دویست تا یک میلیون ۵۰۰ هزارتومان دریافت می‌کنند حقوقی که ثابت نیست.

خلبان معصومی می‌افزاید: "پس از مدتی طولانی زمین یا آپارتمانی به خلبان‌های نظامی و نیروی هوایی ارتش واگذار می‌شود که مجبورند برای پرداخت اقساط بلند مدت آن سکوت کنند و از شرایط موجود شکایت نکنند."

بحث عمده که اعتراض ها را بر انگیخته، حقوق و مزایاست. خلبان‌های شکاری نیروی هوایی ارتش با احتساب اضافه کار و برخی از خلبان‌ها با ۲۰ سال سابقه تنها یک میلیون و هشتصد هزار در ماه حقوق می‌گیرند درحالی که یک خلبان شرکت امارات ایرلاین در سال ۱۵۰ هزار دلار حقوق دریافت می‌کند.

در بین خلبان‌های بخش نظامی، وضعیت خلبان‌های شکاری تا حدودی بهتر است. شکاری می‌توانند به صورت اقساط، زمین، خانه و ماشین مورد نظر خود را خریداری کنند و محل زندگی آن‌ها نیز درخانه‌های ویلایی پایگاه‌هایی نیروی هوایی در شهرهایی نظیر شیراز، بوشهر، اصفهان و یا تهران است.

این کار‌شناس پرواز هم تابید می‌کند که خلبان‌های هلی کوپتر، سی ۱۳۰ و ترابری که سه تا چهار روز در هفته پرواز دارند و سه روز در هفته در استراحت هستند، برای تامین هزینه‌های زندگی و امرار معاش مجبورند به کارهای دیگر نظیر مسافرکشی دست بزنند.

موضوع اعتراض ها محدود به مسائل مالی نیست، به گفته خلبان معصومی: " در حال حاضر بخش حفاظت اطلاعات ارتش در شبکه های اجتماعی به شدت مشغول رصد کردن و شناسایی نیروهای منتقد و ناراضی نیروی هوایی است که به گفته آنها با اپوزیسیون خارج کشور ارتباط دارند."

از سوی دیگر، در سال های اخیر در بخش عقیدتی سیاسی ارتش تلاش های برای کنترل فضا بیشتر شده است: "یک سرهنگ یا سرگرد خلبان مجبور است با وجود خستگی بعد از پرواز در هفته دو بار در جلسات عقیدتی سیاسی شرکت کند و می‌بایست اطلاعات تکراری روحانی این جلسات نظیر برهان علیت، احکام و اداب وضو گرفتن را بشنود. کسانی که در این جلسات شرکت نکنند ستاره دار و تحت نظر قرار می‌گیرند. در حال حاضر بیش از سی هزار نفر نیرو در نیروی هوایی ارتش فعالیت می‌کنند این نیرو‌ها از سوی بدنه حفاظتی و حراستی نیروی هوایی تحت نظر هستند. به ویژه نوع برخورد خلبان‌ها در این کلاس‌ها ارزیابی می‌شود حتی نوع دست دادن آن‌ها سنجیده می‌شود، اینکه چقدر دوستانه برخورد کرده‌اند، حتی تلفن آن‌ها هم همیشه شنود می‌شود."