یک جامعه شناس: خودکشی‌های ایلام درحال تبدیل به ابزاری برای ابراز نارضایی است

استان وایر: علی موسی‌نژاد جامعه شناس ایلامی می گوید: "خودکشی‌هایی که اخیراً در ایلام رخ‌داده‌اند، نشان می‌دهد که خودکشی در حال تبدیل‌شدن به ابزاری برای ابراز نارضایتی از شرایط موجود است."

علی موسی‌نژاد با بیان اینکه "چندی پیش شاهد خودکشی یک کارآفرین بودیم و بعد از آن یک کارمند و اخیرا نیز یکی از مدیران استان خودکشی کرد"، گفت:"مدیران استان ایلام حداقل برای حفاظت از نیروی انسانی متخصص باید برای این معضل چاره‌اندیشی کنند."

اشاره این جامعه شناس به خودکشی یکی از مدیران استان ایلام به خودکشی معاون اداره پست استلان ایلام است که در نیمه بهمن سالجاری با پرتاب خود از  پشت بام ساختمان این اداره کل پست دست به خودکشی زد و جان باخت، و همچنین خودکشی یک کارمند زن اداره کل منابع طبیعی استان ایلام است در آبان ماه سالجاری استو وی که کارشناس اداره منابع طبیعی ایلام بود درحالی خودکشی کرد که به نوشته سایت عصر ایلام "کارشناس خبره، محجبه و مذهبی" و "حامله" و در انتظار به دنیا آمدن فرزندش بود.

علی موسوی نژاد جامعه شناس ایلامی با تاکید براینکه "مدیریت کلان استان ایلام باید به مسأله خودکشی توجه کند و مانند مسأله اعتیاد، کارگروهی برای آن تشکیل دهد"، به ایسنا گفت: " نگاهی به خودکشی‌هایی که اخیراً در ایلام رخ‌داده‌اند، نشان می‌دهد که خودکشی در حال تبدیل‌شدن به ابزاری برای ابراز نارضایتی از شرایط موجود است. همچنین، استفاده از روش‌ها و ابزارهای جدید در خودکشی و افزایش میزان اقدام به خودکشی در میان متأهلان و شاغلان نشان می‌دهد که خودکشی در استان ایلام در حال ورود به شرایط جدیدی است که باید به بررسی، شناخت و ریشه‌یابی دقیق‌تر و اتخاذ تدابیری خاص برای کنترل آن پرداخته شود."

به گفته این پژوهشگر آسیب‌های اجتماعی "خودکشی معمولاً به یک یا چند دلیل از جمله خلاص شدن از یک درد روانی غیرقابل‌تحمل، ناتوانی در تحمل مرگ عزیزان و تلاش برای پیوستن به آن‌ها، برانگیختن احساس عذاب وجدان یا گناه در دیگران یا رسوا کردن دیگران و تبرئه خود، استمداد از دیگران یا تلاش برای کسب اطمینان از دیگران در یک زمینه خاص و بالاخره، اعتراض علیه شرایط ناعادلانه و تبعیض آمیز رخ می‌دهد."

علی موسوی نژاد با بیان اینکه "خودکشی نتیجه انواع فشارهایی است که شهروندان در زندگی روزمره شان تجربه می‌کنند"، تأکید کرد: "زمانی که افرد این فشارها را غیرقابل‌تحمل تصور می‌کنند و یا در فائق آمدن بر آن‌ها احساس ناتوانی و درماندگی می‌کنند، برای رهائی از فشار، راه خودکشی را در پیش می‌گیرند."

به گفته علی موسی نژاد  "این فشارها از شکافی ناشی می‌شوند که بین ایده‌ال ها(امیدها) و انتظارات، و همچنین بین انتظارات افراد و دستاوردها در زندگی مردم وجود دارد و شکاف مذکور در سال‌های اخیر به‌ واسطه عملکرد خرده نظام سیاسی به‌شدت افزایش یافته است و شهروندان نیز از این رهگذر، فشار شدیدی را متحمل شده‌اند."

این پژوهشگر آسیب‌های اجتماعی همچنین گفت: "فساد گسترده‌ای که هر روز اخبار جدیدی از آن فاش می‌شود و به اطلاع مردم می‌رسد، وضعیت نگران‌کننده ایران در زمینه شاخص‌هایی از قبیل شاخص لگاتوم و شاخص فلاکت و شاخص توسعه انسانی، غلبه سیاست در توازن نهادی قدرت، تعلق یکی از بالاترین میزان های بیکاری و همچنین بالاترین میزان جمعیت شهری زیر خط فقر به استان ایلام از جمله عواملی هستند که دامنه این شکاف را افزایش می‌دهند."

علی موسوی نژاد غلبه "روابط بر ضوابط و بی‌توجهی به شایستگی و مهارت و تخصص در انتخاب‌ها و انتصاب‌ها، اشتغال مجدد بازنشستگان، ُپست تراشیدن برای افراد و گروه‌های خاص و تحمیل هزینه‌های سنگین بر مردم، میزان بالای بیکاری تحصیل‌کرده‌ها، اجرای گزینشی قوانین، توزیع ناعادلانه فرصت‌ها و امکانات، بی‌برنامگی و بی‌توجهی مدیریت کلان به مسائل استان ایلام، ناکارآمدی دستگاه‌های ذی‌ربط در اجرای عادلانه قانون و ناتوانی در احقاق حقوق مردم" را از دیگر عواملی عنوان کرد که دامنه این شکاف را افزایش می‌دهند و فشار روانی بر شهروندان را پیوسته تشدید می‌کنند. در نتیجه این شرایط، مردم به نوعی احساس استیصال فراگیر اجتماعی مبتلا شده‌اند که خودش را در قتل‌ها و خودکشی‌های اخیر در برخی مناطق استان ایلام نشان داد."

این پژوهشگر آسیب‌های اجتماعی در خصوص نقش خانواده در بحران خودکشی های استان ایلام گفت: "در گذشته، نهاد خانواده به‌ مثابه سپر و محافظی در مقابل فشارهای اجتماعی عمل می‌کرد اما امروزه از ایفای این نقش ناتوان است؛ خانواده در ایلام دیگر قادر نیست از اعضایش در مقابل مسائلی از قبیل خودکشی محافظت کند؛ از یک‌ طرف، میزان ازدواج کاهش‌یافته و میزان طلاق افزایش پیدا کرده. و از طرف دیگر، اصولاً فلسفه و شیوه تشکیل خانواده و نقش‌هایی که افکار عمومی برای خانواده تعیین و تعریف می‌کند، تغییر کرده است."

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام با بیان اینکه ساختار خانواده در حال فاصله گرفتن از قبل است، گفت: " در نتیجه، افراد در مقابل فشارهایی که از جانب جامعه به آن‌ها تحمیل می‌شود، از طرف خانواده و نهادهای آموزشی و تربیتی و مراکز بهداشتی و درمانی به نحو مناسب آموزش نمی‌بینند، حمایتی دریافت نمی‌کنند و نه‌ تنها بی‌پناه و بی‌پشتیبان می‌مانند بلکه حتی به انحا و اشکال گوناگون تحت‌فشار هم قرار می‌گیرند."

موسی نژاد  گفت که افزون بر این "متأسفانه مردم هم نسبت به مشکلات یکدیگر دچار نوعی بی‌تفاوتی و کرختی شده‌اند تا جایی که اخطارها و هشدارهای نزدیکان و اطرافیان در خصوص اقدام به خودکشی را چندان جدی نمی‌گیرند و به نحو مناسب به افراد واقع در معرض خطر کمک نمی‌کنند و صرفاً پس از خودکشی این‌گونه افراد، ابراز تأسف و بعضاً احساس می کنند."

وی در خصوص نحوه برخورد با آسیب اجتماعی خودکشی در استان ایلام، گفت: "مدیریت کلان استان بایستی به مسأله خودکشی توجه کند و مانند مسایلی از قبیل اعتیاد برای آن کارگروهی تشکیل دهد؛ بایستی ریشه‌یابی شود که چرا میزان انواع خشونت( نزاع، قتل، خودکشی) در استان این‌همه افزایش‌ یافته است، بایستی محققان، صاحب‌نظران و دستگاه‌های ذی‌ربط با مسؤولیت و دخالت و حمایت شخص استاندار وارد عرصه شوند و برنامه‌ای جامع برای پیشگیری از خودکشی تنظیم و اجرا کنند."

این جامعه‌شناس تاکید کرد که "اجرای برنامه‌های فقرزدایی، تلاش برای توزیع عادلانه فرصت‌ها و امکانات و تسهیلات، عنایت بیش‌تر به عدالت در ابعاد گوناگون زندگی مردم، حساس سازی شهروندان و تلاش برای افزایش میزان احساس مسؤولیت در قبال یکدیگر، تقویت سرمایه اجتماعی از طریق افزایش و تقویت سازمان‌های غیردولتی در زمینه‌های مختلف، آموزش مهارت‌های زندگی به اقشار گوناگون، اموزش مهارت های کنترل خشم و اجرای برنامه‌های متنوع با هدف افزایش نشاط اجتماعی از جمله مواردی است که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرند."