آیا حرف های خامنه ای درباره سران جنبش سبز، غیرمنتظره بود؟

"جرم اینها بزرگ است و اگر امام (ره) بودند شدیدتر برخورد می‌کردند. اگر اینها محاکمه شوند حکمشان خیلی سنگین خواهد بود و قطعا شما راضی نخواهید بود. ما اکنون به اینها ملاطفت کرده‌ایم."

این پاراگراف را علی مطهری، نماینده مجلس دیروز به نقل از آیت الله خامنه ای درباره حصر رهبران جنبش سبز به سایت خبرآنلاین گفته است. دفتر رهبر جمهوری اسلامی معمولا نسبت به این گونه خبرها واکنش نشان می دهد و نقل گفته های رهبر ایران را بدون تایید این نهاد نادرست می داند ولی تاکنون واکنشی به نقل قول مطهری نداشته است.

علی مطهری 5 تیرماه در نجف آباد اصفهان کنایه وار گفته بود "این غلط است که ما بدون حکم قضایی و تشکیل دادگاه عده‌ای را در حصر بگذاریم و بعد بگوییم به شما لطف کردیم." اکنون مشخص شده است که منظور علی مطهری، رهبر ایران بوده است.

پس از این سخنان، سایت رجانیوز 7 تیرماه در گزارشی انتقادی، سخنرانی وی را تکراری خواند و نوشت: "آقای مطهری! پاسخ چند روز قبل مقام عالیرتبه نظام درباره رفع حصر را دوباره برای خودتان مرور کنید."

در واکنش به این کنایه، علی مطهری روز 8 تیر پاسخ رهبر جمهوری اسلامی را در سایت خبرآنلاین منتشر کرد. آیت الله خامنه ای این اظهارات را سه هفته پیش در جلسه ای با حضور "نمایندگان مجلس فرزند شهید، سازندگان فیلم شیار 143 و برگزارکنندگان کنگره شهدای بازار و دست‌اندرکاران فناوری سلول‌های بنیادین" گفته است.  

به نظر می رسد سخنان رهبر جمهوری اسلامی برای علی مطهری قانع کننده نبوده و او قصد دارد در رسانه ها و محافل عمومی به پیگیری های انتقادی اش ادامه دهد. امری که قطعا خوشایند تندروهای اصولگرا نیست، با این حال آنها هم تمایلی ندارند که در زمین مطهری بازی کنند و بر ابعاد رسانه ای حصر میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد بیفزایند.

رهبر جمهوری اسلامی نخستین بار 15 تیرماه 88 برای توصیف حوادث انتخابات 88 از کلمه فتنه استفاده کرد: "این فتنه‌هائی که دشمن بر پا کرده بود، امید بسته بود که شاید بتواند از این آب گل‌آلود ماهی بگیرد. بحمداللَّه این فتنه‌ها تمام شد."

پیش بینی آیت الله خامنه ای درباره تمام شدن ماجراها نادرست بود و او مجبور شد از چنین تعابیری بهره گیرد. احمد خاتمی، روحانی تندروی اصولگرا دی ماه سال گذشته خبر داد که رهبر ایران پس از حوادث انتخابات 88، "بیش از 200 بار از کلمه فتنه استفاده کرده اند."

رهبر جمهوری اسلامی رویدادهای پس از انتخابات 88 را در خطبه های 29 خرداد همان سال، "مسئله‌ی درونی نظام" دانست و گفت "اینی که بخواهند صورت مسئله را تغییر بدهند، این صد در صد مغرضانه و خباثت آلود است."

آیت الله خامنه ای حدود 100 روز بعد یعنی 2 مهرماه 88 در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر اینکه بلواهای بعد از انتخابات، کاملا برنامه ریزی شده بود، از خواص نظام خواست که با اقدامات و یا اظهارات خود تکمیل کننده طراحی و اهداف معارضان نظام نباشند. گلایه از خواص که در رسانه ها بیشتر مصداقش چهره هایی چون هاشمی رفسنجانی تفسیر شد، یکی از دستورکارهای مهم رهبر ایران در طول سال های اخیر بوده است.

رهبر جمهوری اسلامی پس از این هشدار، 15 مهرماه 88 کوشید از مسیر ایجابی وارد شود و واژه "بصیرت" را برای مقابله با فتنه مطرح کرد که به گفته او مانند "چراغ مه شکن" است. بصیرت مهم ترین واژه رقیب فتنه در طول سال های اخیر بوده و بی بصیرت و فتنه گر، دو تعبیر مهم اصولگرایان تندرو برای مقابله کلامی با اصولگرایانه میانه رو، اصلاح طلبان و جنبش سبز بوده است.

او 19 دی ماه 88 کوشید به انتقادات تندروها که از عدم برخورد قوی رهبر جمهوری اسلامی با مخالفانش گلایه مند نشان می دادند، گفت: "جوان ها گله‌‌‌‌‌مند، ناراحت و عصبانی؛ گاهی هم از بنده گله میکنند که چرا فلانی صبر می کند؟ چرا فلانی ملاحظه می کند؟ در شرائطی که دشمن با همه‌‌‌ی وجود، با همه‌‌‌‌ی امکاناتِ خود درصدد طراحی یک فتنه است و می خواهد یک بازی خطرناکی را شروع کند، باید مراقبت کرد او را در آن بازی کمک نکرد."

در این دوران، رهبر جمهوری اسلامی تعابیر متفاوتی درباره رهبران جنبش سبز به کار می برد، گاه آرام و گاه خشن. او رهبران مخالف را در این دوران، عده ای نادان توصیف کرد که با محاسبه غلط گناه بزرگی را انجام دادند و در مقابل نتیجه انتخابات تسلیم نشدند.

درخواست تسلیم شدن رهبران جنبش سبز اما به جایی نرسید و زبان آیت الله خامنه ای تندتر شد: "امریکایی ها به سرعت وسط میدان آمدند و به صراحت و ذوق زده، از مسئولان فتنه و کسانی که گردنشان واقعا زیر بار مسئولیت فتنه است، حمایت کردند." (دیدار با فرماندهان سپاه، 23 تیرماه 89) حالا یا خودشان طراحی کرده بودند، یا دیگران طراحی کرده بودند؛ نمی خواهیم نسبتی بدهیم، ولی به هر حال این فتنه طراحی شده بود، به کار کشور ضربه‌ی سختی زدند. (دیدار با اعضای هیات دولت، 8 شهریور 89)

او همچنین اندک اندک صریح تر درباره ریشه های این ماجرا سخن گفت: " حداقل از ده سال، پانزده سال قبل از آن، برنامه‌ریزی وجود داشت. از بعد از رحلت امام برنامه‌ریزی وجود داشت. قصدشان خیلی قصد عجیب و غریبی بود؛ در واقع می خواستند ایران را تسخیر کنند. "( دیدار با دانش آموزان، 12 آبان 89)

رهبر جمهوری اسلامی رهبران جنبش را متهم کرد که برای جاه طلبی و رسیدن به اهدافی که به صورت آرزو در وجود خودشان متراکم و انباشته کردند (دیدار با بسیجیان، 4 آذر 89) اسیر حب نفس و مقام شدند و به کشور ضربه زدند. ضربه ای که به تعبیر سایت اطلاع رسانی، آیت الله خامنه ای، یک گناه نابخشودنی است.

او در ادامه راهپیمایی 9 دی ماه 89 هواداران خویش را مشت محکم بر دهان فتنه گران توصیف کرد و در این مسیر، تعبیر "سران فتنه" را برای نخستین بار تایید کرد (دیدار با مردم قم، 19 دی ماه 89) تندی زبان آیت الله خامنه ای به حدی جدی شد که رقبای خویش را میکرب توصیف کرد: " فتنه‌ی سال 88 کشور را واکسینه کرد؛ مردم را بر ضد میکروب های سیاسی و اجتماعی‌ای که می تواند اثر بگذارد، مجهز کرد." (دیدار با مردم قم، 27 دی ماه 89)

در همین حال او بارها سعی کرد با بیرونی خواندن طراح حوادث پس از انتخابات سال 88، سران فتنه را به دو گروه داخلی و خارجی تقسیم کند. این تقسیم بندی البته مانع از کوچک شمردن گناه مخالفان نبود: "گناه بزرگ فتنه‌گران در سال 88 این بود که اگر خوشبینانه نگاه کنیم و بگوئیم اینها یک شبهه‌ای، خدشه‌ای در ذهنشان بود، این خدشه را به صورت ایجاد چالش برای نظام اسلامی مطرح کردند. این گناه بزرگ، قابل اغماض هم نیست؛ آثار آن هم همچنان در جامعه‌ی ما موجود است. (دیدار با نمایندگان مجلس، 8 خرداد 90)

وی در یک صورت بندی کلان، مدیریت خودش در برابر حوادث سال 88 را "قضیه‌ی ایستادگی در مقابل یک حرکت براندازانه" (دیدار با فرماندهان سپاه، 13 تیرماه 90) توصیف کرد، زیرا به گفته آیت الله خامنه ای، حوادث سال 88، " یک چیز ریشه‌داری بود، یک بیماری عمیقی درست کرده بودند، اهدافی داشتند، زمینه‌ها و مقدمات فراوانی برایش چیده شده بود، کارهای بزرگی شده بود و هدف های بسیار خطرناکی دنبال این کار بود." (دیدار با اعضای ستاد بزرگداشت 9 دی، 21 آذر 90)

رهبر جمهوری اسلامی در این میانه، گاه راهکارهایی هم ارایه داده است. از جمله 19 مهرماه سال 91 در دیدار با مردم خراسان شمالی گفت: "آن عده‌ای که به اسم آنها آشوب شد، باید همان موقع اعلامیه می‌دادند و اعلام برائت می‌کردند، اما این کار را انجام ندادند." توصیه ای که تنها معطوف به گذشته نبود و به نظر می رسد کماکان کاربرد دارد، کما اینکه 6 مرداد 92 او در دیدار با دانشجویان با اشاره به رهبران جنبش سبز تصریح کرد: چرا عذرخواهی نمی کنند؟ در جلسات خصوصی می گویند ما اعتراف می کنیم که تقلب اتفاق نیفتاده بود."

این درخواست نیز با واکنش مثبت میرحسین موسوی و کروبی مواجه نشد و به همین اعتبار است که از نظر آیت الله خامنه ای آنها کسانی هستند که "در سال 88 از راه‌های غیر قانونی وارد شدند، کشور را دچار هزینه کردند، برای مردم اسباب زحمت درست کردند، برای خودشان هم اسباب بدبختی و سرشکستگی در زمین و در ملأ اعلی شدند." (19 دی ماه 91، دیدار با مردم قم)

بر اساس این منطق و با توجه به طرح کلی که آیت الله خامنه ای از حوادث 88 دارد و آن را طراحی دولت آمریکا برای «حمایت از فتنه‌گران، کشاندن مردم به خیابان ها، مقابله‌ى با انتخابات" (سخنرانی عمومی، 14 خرداد 91) می داند، به نظر می رسد آنچه او به علی مطهری گفته است، سیر طبیعی یک باور سیاسی و تاریخی دارد.

علاوه بر این، آیت الله خامنه ای 29 خرداد 88 هشدار داده بود "اگر بنا باشد همین طور کش پیدا کند، ادامه پیدا کند، هی بگومگو بشود، این تدریجا تبدیل خواهد شد به کینه." کینه ای به وسعت 30 سال.