حسین مرعشی: دنیا نمی تواند یک دوره طولانی منتظر اقدامات ایران بماند

حسین مرعشی، نماینده سابق مجلس و از سیاستمداران نزدیک به اکبرهاشمی رفسنجانی درگفت وگو با ایران وایر و در پاسخ به این سوال که تا چه زمان باید به انتظار تحقق وعده های حسن روحانی رئیس جمهور منتخب ایران نشست می گوید:«دنیا نمی تواند یک دوره طولانی منتظر اقدامات ایران بماند». او معتقد است که گفت و گوهای ایران با غرب باید در«یک ظرف زمانی قابل قبولی» به نتیجه برسد. 

حسین مرعشی که در زمان ریاست جمهوری سیدمحمدخاتمی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و در دوران دوم ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی رئیس دفتر او بوده است می گوید که اجماعی در میان مسوولین کشور وجود دارد که تاثیر تحریم ها برای اقتصاد کشور و وضعیت معیشتی مردم جدی است: «در اینکه تحریم ها الان یکی از تاثیر گذارترین عوامل فشار بر مردم است اجماع وجود دارد و تردیدی در آن نیست. اینکه چه ما به ازایی برایش پرداخت کنیم و آیا این مابه ازاء می ارزد یا نمی ارزد اما ممکن است مبنای اختلاف ما باشد.»

آقای مرعشی که در زمان دولت میرحسین موسوی و دوره اول هاشمی رفسنجانی استاندارد کرمان بوده است، در این گفت وگو در خصوص پاسخگویی به مطالبات مدنی سیاسی توسط دولت جدید، مذاکرات هسته ای، نقش و تاثیر تحریم ها، نگاهی که به گزینه حمله نظامی درایران وجود دارد و موضوعات دیگر سخن گفته است. متن کامل این مصاحبه در زیر آمده است:

• امیدمعماریان: اولین مساله ای که آقای روحانی بعد از تحلیف باید با آن دست و پنجه نرم کند چیست؟

حسین مرعشی: برآورد ما این است که آقای روحانی باید این امیدی که بعد از انتخابات در مردم ایران شکل گرفته را زنده نگه دارند. یعنی هم در فضای سیاسی کشور و هم در معیشت و زندگی مردم و همچنین بازسازی روابط ایران با همسایگان و جامعه بین المللی، آثار این امید باید زنده نگهداشته شود.  شاخص ها، شاخص های پیچیده ای نیست. ما هم نیاز داریم به گسترش روابط خود در سطح بین المللی، هم نیاز داریم به بهبودی در وضع اقتصاد و هم نیاز داریم به تغییر فضای سیاسی و فرهنگی. البته این موضوعات به صورت نسبی حتی با اینکه دولت کار خود را شروع نکرده محقق شده و آثارش در فضای داخلی و فضای بین المللی و اقتصاد کشور نمایان شده است. 

• معماریان: به نظر شما کابینه آقای روحانی چه ترکیبی از گروه های سیاسی مطرح است؟

مرعشی: برداشت من این است که درکشور ما آثار بلوغ سیاسی در جریان انتخابات مشهود بود. ممکن است محدودیت هایی باشد برای حضور همه نمایندگان بخش های مختلف اصلاح طلبان و اصول گرایان معتدل دولت به خاطر ظرفیت کوچک دولت، اما همه بخش های جامعه در دولت نمایندگی خواهند داشت. 

• معماریان: وضعیت آقای خاتمی و آقای هاشمی در دولت آینده چطور خواهد بود؟ آیا از انزوای سالهای دوران آقای احمدی نژاد به بیرون خواهند آمد و مسوولیت بیشتری خواهند داشت؟

مرعشی: قطعا. آقای روحانی به امکانات و توانایی ها و نقش مثبتی که حمایت های این دو از ایشان خواهد داشت آگاه هستند و نعمت این وحدت بزرگ را سپاس خواهند گذاشت و حتما از ظرفیت های آقای هاشمی و آقای خاتمی در بالاترین سطحش استفاده خواهد شد. 

• معماریان: یکی از موضوعاتی که آقای روحانی و رای دهندگان ایشان در جریان انتخابات به آن توجه داشتند، موضوع آزادی های مدنی- سیاسی است. در حال حاضر تعداد زیادی زندانی سیاسی وجود دارد. آیا امکان تغییر وضعیت این افراد که به گواه سوابقشان از خادمان کشور هستند وجود دارد؟

مرعشی: من این را در میان مدت محقق شده می بینم ولی نه کوتاه مدت. آقای روحانی نیاز به زمان خواهد داشت. سیاسیون ایران هم این را قبول دارند که در کوتاه مدت، (موضوع اصلی) رفع مشکلات اضطراری مردم است. آقای روحانی از مسائلی که برای دولتش حاشیه ایجاد کند و او را زمین گیر کند برای تحقق وعده هایش به مردم، اجتناب می کند. همه ما گذشت خواهیم کرد و این فرصت را به آقای روحانی خواهیم داد که دولت بی حاشیه ای را در سالهای اول ریاست جمهوری خود داشته باشند و بدون حاشیه به نبض مشکلات کشور بپردازند. خود به خود، آقای روحانی به عنوان یک رئیس جمهور موفق در عرصه سیاست بین المللی و اقتصاد، آنقدر نفوذ و موقعیت خواهد داشت که در ادامه مسیر بتواند در سایه یک طرحی که هم دغدغه نهادهای بالا دست نظام را پوشش دهد و هم آزادی های سیاسی و مدنی را تامین کند، این مسائل را سامان بدهد. 

• معماریان: در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی و حتی در زمان آقای هاشمی، گروه های مقاومتی بودند که اجازه نمی دادند آنها برنامه های خود را پیش ببرند. طی هفته های گذشته هم اقداماتی توسط گروه های تندرو شروع شده که تلاش می کنند که آقای روحانی را از وعده هایی که در ایام انتخابات ریاست جمهوری دادند دور کنند و جدا نشان بدهند.  آیا گروه های فشار یا مقاومت، همان قوت و موقعیت هشت سال پیش را برای سنگ اندازی جلوی رئیس جمهور دارند؟

مرعشی: من فکر می کنم که این دوستان تلاششان این است که باخت در انتخابات را نپذیرند. آنها در انتخابات نماینده داشتند و حدود 11-12 درصد آراء را به خودشان جلب کردند. حالا می خواهد با اعلام مواضع (رادیکال) اعلام حیات کنند اما بهتر است بروند مشکلات خود را حل کنند و ایجاد مشکل نکنند برای آقای روحانی. اما آقای روحانی آدم واقع گرایی است و با وجود همین مقاومت ها ان شاء الله کشور را پیش خواهند برد. 

• معماریان:  شناخت شخصی خود شما از آقای روحانی چیست؟

مرعشی: آقای روحانی آدم عمیق و با تجربه ای است و هم خودش پیچیده است و هم پیچیدگی های سیاست در ایران را خوب می شناسد. آدم بااراده، با صلابت، باهوش، زیرک و واقع بین و مدیر لایقی است. در مجلس پنجم که ایشان نائب رئیس بودند و من هم رئیس کمیسیون پست و تلگراف و نیرو بودم من مدیریت ایشان را، مدیریت موفقی دیدم. 

• معماریان: چقدرمساله تاثیر تحریم ها دروضعیت اقتصادی کشور مهم است و چقدر آقای روحانی واطرافیانشون اهمیت این وضعیت را درک می کنند که ادامه این وضعیت صدمات زیادی را به شریان های اقتصادی کشور خواهد زد؟

مرعشی: آقای روحانی و همه ما متوجه خسارت های تحریم ها هستیم منتها به این نکته هم توجه دارید که ما نمی توانیم از منافع ملی مان هم برای کاهش تحریم ها بگذریم. در رفع تحریم ها باید یک بازی برد –برد با غرب برسیم. ما حتما منافع ملی خودمان می خواهیم و غرب هم منافع خودش را دنبال می کند. واین امکان پذیر است. زمینه هم درغرب و هم در ایران برای رسیدن به این وضعیت برد- برد وجود دارد.

• معماریان: شما گفتید که هم منافع ملی باید حفظ شود وهم تحریم ها برداشته شود. اگر از این گزینه در هشت سال گذشته استفاده نشده است؟

مرعشی: دوره آقای احمدی نژاد، دوره پر خسارتی  برای ایران بود ولی در کنارش تجربه مهمی هم کسب شد. ما از ظرفیت های خودمان در گفت وگوی با جهان استفاده نکردیم و ادبیاتی که آقای احمدی نژاد انتخاب کرده بود ادبیاتی نبود که بتواند برای منافع ملی مفید باشد. آقای احمدی نژاد بیشتر به منافع کوتاه مدت جناح خودش و شخص خودش فکر می کرد. اینکه چه مسیری را بپیماید که در منطقه خاورمیانه و جهان اسلام برای خودش شناخت ایجاد کند. دلیلش هم روشن بود. چون قبل از آن مطرح و شناخته شده نبود. بنابراین با حرفها و سخنرانی ها و مواضعی که طرح می کرد می خواست چنین موقعیتی را برای خودش ایجاد کند. شخصیتی مانند آقای روحانی این موقعیت را از قبل دارد و شناخته شده است و نیازی ندارد به این گونه ابزارها. آقای روحانی سعی خواهد کرد با یک عقلانیت جدیدی مسیر را برای پیشرفت و تعالی کشور هموار کند. 

• معماریان: درخصوص موضوع تحریم ها، همواره این مساله مطرح می شد که آقای احمدی نژاد نمی توانست در داخل کشوراجماع ایجاد کند. یعنی یک بحث مذاکره با طرف غربی است یکی هم مجاب کردن طرف داخلی. برای حل بحران هسته ای آیا اقای روحانی قادر هستند که چنین اجماعی را در داخل کشور ایجاد کنند به خصوص درباره اهمیت تحریم ها؟

مرعشی: در اینکه تحریم ها الان یکی از تاثیر گذارترین عوامل فشار بر مردم است اجماع وجود دارد و تردیدی درآن نیست. اینکه چه ما به ازایی برایش پرداخت کنیم و آیا این مابه ازاء می ارزد یا نمی ارزد این ممکن است مبنای اختلاف ما باشد. ولی اصل موضوع، موضوع شناخته شده ای است. یعنی الان نه مجلس، نه قوه قضاییه و نه دولت هیچ اختلاف نظری در اینکه تحریم ها باید رفع شود وجود ندارد. ممکن است در مورد مابه ازایش اختلاف نظر باشد. ولی در اصل آن اتفاق نظر وجود دارد. 

• معماریان: درمحافل تصمیم گیری آمریکا این موضوع مطرح است که اگر مذاکرات به نتیجه ای نرسد، تندروهای سیاسی امکان حرکت به سمت گزینه نظامی را امتحان خواهند کرد. چقدر چنین احتمالی در داخل کشور جدی گرفته می شود؟

مرعشی: این موضوع همیشه در ایران به عنوان یک جنگ روانی مطرح شده است. آمریکایی ها در منطقه ما، جاهایی که ورود کردند به مساله نظامی، ممکن است در شکستن برخی نظام ها موفقیت هایی داشتند اما در استقرار نظام هایی کارآمد توفیقی نداشتند. نه در عراق نه در افغانستان. هنوز همه مسائل افغانستان بعد از دوازده سال به قوت خودش باقی است و عراق هم با مشکلات جدی درتنظیم امورش مواجه است. حتی تندروهای آمریکایی هم فکر می کنم می دانند که رفتن به چنین فازی بازی با یک شیر آرام و خفته ای به نام ایران است. این در ایران بیشتر از یک ژست تلقی نمی شود. با این ادبیات اصلا نباید با ایرانی – چه اصلاح طلبان چه اصولگرایان – چه با دولت و چه با بقیه رهبری ایران مواجه شود. شوق ما به سازندگی ایران و شوق به حل مشکلات جوانها خیلی انگیزه ایجاد کرده برای همکاری با دنیا. اگر کسی هم در غرب علاقه مند به حل و فصل مسائل با ایران است باید از زاویه نقش مثبت و همکاری های ایران و غرب وارد شود. چون همکاری ایران و غرب می تواند در حل بسیاری از مشکلات منطقه کمک کند. کمک کند به یه خاورمیانه عاری از تشنج. امکانات ایران و غرب می تواند در این جهت به کار گرفته شود. 

• معماریان: شما گفتید که مطالبات مدنی سیاسی که از آقای روحانی مطرح شده در میان مدت قابل حل است. از طرف دیگر، حل مشکلات اقتصادی خود کار دراز مدتی است و طول می کشد. اما پاسخ دادن به مطالبات مدنی سیاسی سریع به نتیجه می رسد و فضای مناسبی در داخل ایجاد می کند که در خارج از ایران می تواند کمک زیادی به آقای روحانی کند و در نهایت به بهبود تصویر ایران در جهان کمک می کند. چقدر آقای روحانی فرصت دارد برای نشان دادن تغییر؟

مرعشی: مهم این است که بهبودی آغاز شود. هم در عرصه داخلی و هم در عرصه اقتصادی و بین المللی،  بهبودی آغاز شده منتها باید دولت باید گام های استوارتری را در ابتدا بردارد. الان گرایشی نسبت به آقای روحانی دردنیا وجود دارد اما (دنیا) نمی تواند در یک دوره طولانی منتظر اقدامات ایران بماند. این گفت وگوها باید در یک ظرف زمانی قابل قبولی به نتیجه برسد. 

• معماریان: خود شما چه ظرف زمانی برای آن پیش بینی می کنید؟     

مرعشی: من فکر می کنم ظرف شش ماه پس از استقرار دولت باید آثار مثبتی را در اقتصاد و کاهش تنش ها ببینیم.