هزینه‌های کمرشکن تشخیص سلامت و درمان به روایت شهروندان

ونوس امیدوار

تاب آوردن زیر فشار تورم و تحریم‌های کمرشکن دیگر محدود به کوچک شدن سفره‌های مردم و حذف سفر، سرگرمی، روی آوردن به خرید کفش و لباس استوک یا تاناکورا برای طبقه متوسط و فقیر جامعه نیست، بلکه حالا بسیاری مجبورند بهای آن را از سلامت، بهداشت و درمانشان هم بپردازند.  این گزارش روایت شهروندان از افزایش هزینه‌های حوزه بهداشت و درمان است.
***

سه سال از انجام آخرین معاینات و آزمایش‌های دوره‌ای او گذشته است؛ وقتش رسیده که سراغ دکتر خود برود و از او تقاضای انجام آزمایش‌ها و تست‌های پیش‌گیری بکند. «منصوره» ۴۲ساله است و به دلیل اینکه مادرش در اثر ابتلا به سرطان رحم از دنیا رفته است، زمینه ابتلا به این نوع سرطان را دارد. به همین دلیل انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای او الزامی است.

خیلی وقت بود که سراغ پزشک متخصص زنان، آزمایشگاه و دیگر مراحل تشخیصی پزشکی نرفته است، با این فرض که ویزیت دکتر و انجام تست «پاپ اسمیر»، سونوگرافی رحم و سینه نباید بیشتر از ۵۰۰ هزار تومان بشود، وقت ویزیت گرفت. پس از مراجعه به مطب، پزشک به او می‌گوید: «انجام تست HPV هم الزامی شده و باید همراه با پاپ اسمیر انجام شود.» منصوره هم قبول کرده و پس از انجام تست، نمونه را برداشته و راهی آزمایشگاهی می‌شود که منشی دکتر به او توصیه کرده است. اما وقتی هزینه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی برای انجام تست را می‌شنود، پا پس کشیده و نمونه را گرفته و به دنبال آزمایشگاه دیگری می‌رود.

با چند آزمایشگاه دیگر در مناطق مختلف شهر تماس می‌گیرد، همه آن‌ها تقریبا همین حدود رقم یعنی بین یک میلیون و صدهزار تا یک میلیون و پانصد هزار تومان را به او اعلام می‌کنند، زیرا که این تست مهم و ضروری زنان شامل بیمه تامین اجتماعی نمی‌شود.

در نهایت، منصوره که فعلا توان مالی پرداخت این رقم، فقط برای یک مورد از توصیه‌های پزشک خود را ندارد. نمونه تست پاپ اسمیرش را به سطل آشغال می‌اندازد تا یکی دو ماه دیگر که توانست برای هزینه آن از قبل برنامه‌ریزی کند، نسبت به انجام مجدد تست اقدام کند. برای او که ماهیانه هشت میلیون تومان حقوق می‌گیرد و مجبور است چهار میلیون تومان آن را فقط به اجاره مسکن اختصاص دهد، پرداخت این رقم در حال حاضر امکان‌پذیر نیست. 

او با چند مرکز تصویربرداری برای انجام سونوگرافی، ماموگرافی و یک سری آزمایش‌ها دیگر که دکتر برایش توصیه کرده بود هم تماس می‌گیرد، انجام آن‌ها هم حدود پنج میلیون تومان هزینه برمی‌دارد. در نهایت تصمیم می‌گیرد همه نسخه‌هایش را فعلا بایگانی کند و اگر ماه‌های آینده موفق شد دخل و خرجش را طوری تنظیم کند که سهمی را هم به سلامت و درمان اختصاص دهد، به سراغ‌ آن‌ها برود.

افزایش سرسام‌آور هزینه خدمات بهداشتی و پزشکی از انواع آزمایش‌ها و اقدامات تشخیصی گرفته تا درمان و دریافت هر نوع خدماتی که به ارتقا سلامت کمک کند یا فرد را از درد و رنج آسیب جسمی یا روانی بکاهد، این روزها بسیار سخت و گران شده است. 

در این شرایط بد اقتصادی اگر دندان درد سراغ کسی بیایید، دنیا روی سرش آوار می‌شود. هزینه خدمات دندانپزشکی سر به فلک کشیده است و از آن‌جایی که بیمه‌ها هم زیر بار هزینه‌های آن نمی‌روند یا باید از خیر ترمیم دندان گذشت و عطایش را به لقایش بخشید و یا به مواد بی‌کیفیت راضی شد. 

«یاسر» بعد از چند ماه تحمل دندان درد و مصیبت‌هایش، از هفته پیش تصمیم گرفت دستی به سر و روی دندانش بکشد. اما وقتی قیمت کاشت هر دندان را می‌شنود، دود از سرش بلند می‌شود، ایمپلنت ایرانی که هیچ تضمینی برای آن وجود ندارد و ممکن است همین فردا جدا شود، از سه میلیون شروع می‌شود، نوع چینی هم بدون تضمین است و شاید اندکی بهتر باشد؛ اما قیمتش چهار میلیون و پانصد هزار تومان است. اگر هم به دنبال ایمپلنت بادوام و دارای ضمانت است، باید حداقل بین هشت میلیون تا ۲۰ میلیون تومان برای هر دندان هزینه کند. 

دکتر به او می‌گوید: «ایمپلنت‌های ایرانی و چینی از فلزات نامرغوبی ساخته می‌شود که ممکن است با بافت و ساختار لثه و فک همخوانی نداشته باشد. به همین دلیل معمولا پس از مدتی یا پس زده می‌شوند یا حتی ممکن است باعث ایجاد عفونت در دهان شوند. اما در نهایت انتخاب با خودت است.»

یاسر به سراغ گزینه کشیدن و ترمیم دندان‌ها می‌رود. کشیدن دندان اصلی ۵۰۰هزار تومان، دندان عقل ۸۰۰ هزار تومان و عصب‌کشی هر دندان هم از دو میلیون تومان شروع می‌شود. از شنیدن این قیمت‌ها آن‌قدر عصبی و مستاصل می‌شود که تصمیم می‌گیرد همه دندان‌هایش را بکشد و یک دست دندان مصنوعی بگذارد. اما ظاهرا برای این کار هم باید ۲۰میلیون تومانی هزینه کند. 

در نهایت، همسرش او را از این تصمیم عجولانه‌ای که از سر عصبانیت گرفته بود، منصرف کرده و قول می‌دهد با گرفتن وام از محل کارش، کمک کند تا یاسر دندان‌هایش را ترمیم کند و از شر این مصیبت خلاص شود. 

گذشته از هزینه‌های سرسام‌آور دندان‌پزشکی، آزمایشات و اقدامات تشخیصی، وقتی پای سلامت و بهداشت روان پیش می‌آید، اوضاع از این هم خراب‌تر است. به گفته «علیرضا زالی»، رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی «‌پیش‌بینی می‌شود از هر سه ایرانی، یک نفر دچار اختلالات روانی باشد.» اما رفتن سراغ روان‌پزشک، کار هر کسی نیست؛ زیرا که هزینه ویزیت‌های ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومانی برای هر جلسه مراجعه یا مشاوره یک طرف و تهیه داروهای گران‌قیمتی که تقریبا بیشتر آن‌ها شامل بیمه نمی‌شود، از طرف دیگر باعث شده بسیاری از مردم اصلا سراغ درمان این بخش از مشکلات‌ خود نروند و با آن بسوزند و بسازند.

«فرانک» که از حدود یک‌سال پیش کار و زندگی خود را تعطیل کرده و دنبال درمان «رعنا»، دختر ۱۵ساله‌اش است که به دلیل افسردگی تاکنون چند بار اقدام به خودکشی کرده است. در این زمینه دل پُردردی دارد.

او می‌گوید: «خیلی دردناک است که جگرگوشه‌ات از درد و رنج افسردگی و اضطراب در عذاب باشد؛ اما تو مجبور باشی فقط به درمان در کلینیک‌ها و بیمارستان‌های دولتی که معمولا دوره ویزیت‌شان هر دو تا سه ماه یک‌بار است، بسنده کنی. زیرا که تامین هزینه‌های رفت و آمد به مطب روانپزشک خصوصی از عهده‌ام خارج است. رعنا چند بار دست به خودکشی زده و یک‌بار هم در بیمارستان بستری شده است؛ از آن موقع به بعد هر دو ماه یک‌بار توسط پزشک بیمارستان ویزیت می‌شود، اما وضعیتش همچنان متزلزل است و نیاز به درمان دارد. اما از روند درمان در این مرکز دولتی راضی نیستیم؛ چون موقع ویزیت، تعدادی از دانشجویان تخصص روان‌پزشکی نیز همراه پزشک در اتاق حضور دارند و این موضوع باعث می‌شود، دخترم راحت نباشد و نتواند همه حرف‌هایش را بزند. یکی دو ماه است که خواهران و برادرانم مبلغی را به‌عنوان هزینه درمان رعنا می‌پردازند و به کمک آن‌ها، او را نزد روان‌پزشک خصوصی که هزینه هر جلسه ویزیت و ۴۵ دقیقه مشاوره‌ آن ۳۵۰ هزار تومان است، می‌برم؛ حس و حال دخترم خیلی بهتر شده چون راحت‌تر توانسته با پزشکش ارتباط برقرار کند.»

روند انفجاری قیمت‌ها به‌ویژه در بخش درمان و افزایش هزینه زندگی در ایران، دیگر از محدود شدن‌ها گذشته و سلامت و زنده بودن مردم را نشانه رفته است.