دو روزی است که فضای توییتر و اینستاگرام فارسی با هشتگهای «نرگس محمدی» و «شکنجه سفید» پر شده است. کاربران در این دو شبکه اجتماعی، با طرح خواسته آزادی «نرگس محمدی»، فعال سرشناس مدنی و عضو کانون مدافعان حقوقبشر، راه او را برای مقابله با شکنجه سفید یا همان زندان انفرادی ادامه دادهاند. در حالیکه این کمپینها ادامه دارد، روز گذشته ۷دی۱۴۰۰ همسر نرگس محمدی، «تقی رحمانی» در توییتی از تماس تلفنی خانم محمدی با خانوادهاش در ایران خبر داده است. تماسی که میتوانست خوشحالکننده باشد، اگر از اتهامتراشی جدید علیه نرگس محمدی، خبر نمیداد.
کارزار «زندان انفرادی شکنجه است» بهدنبال چیست؟ نرگس محمدی کیست و چرا بعد از ۴۴ روز هنوز در سلول انفرادی بند ۲۰۹ زندان اوین است؟ اتهام جدیدی که ماموران امنیتی جمهوری اسلامی به او زدهاند، چقدر جدی است؟ و اینکه آیا کارزاری که در همبستگی با او رویداده، به ثمر خواهد رسید؟ در این گزارش در گفتوگویی با «تقی رحمانی»، همسر و پدر دوقلوهای نرگس محمدی ساکن فرانسه و «حسن نایب هاشم»، فعال حقوق بشر ساکن اتریش به این سوالات پاسخ دادهایم.
***
از روز دوشنبه ششم دیماه، شماری از کاربران توییتر و اینستاگرام در اعتراض به بازداشت و حبس انفرادی نرگس محمدی، مدافع سرشناس حقوقبشر، پیام و صدای او مبنی بر شکنجه بودن زندان انفرادی را، از گوشه و کنار دنیا مخابره کردهاند.
در دو روزی که از شروع این کارزار میگذرد، هشتگهای «نرگس محمدی»، «شکنجه سفید» و «زندان انفرادی شکنجه است»، در فضای این دو شبکه اجتماعی داغ شده است. بسیاری از کاربران با ذکر مقاومت و مبارزه روزانه نرگس محمدی در طول ۱۳ ماهی که بیرون از زندان بوده، از همدلی و همبستگی او با خانوادههای کشتهشدگان و زندانیان اعتراضات دیماه ۹۶ و آبانماه ۹۸، گفتهاند.
نرگس محمدی کیست و چرا دوباره در زندان انفرادی است؟
نرگس محمدی، مدافع حقوق بشر است. ماموران امنیتی او را روز ۲۵ آبان امسال، وقتی در دومین سالگرد اعتراضات آبانماه و در مراسم یادبود «ابراهیم کتابدار»، از جانباختگان این اعتراضات شرکت کرده بود، بازداشت کردند. او که بعد از تحمل ۸ سال و نیم حبس، در روز ۱۷مهر۱۳۹۹ از زندان زنجان آزاد شده بود، در فاصله بین دو زندان، درباره شکنجه بودن زندان انفرادی، بسیار گفت و نوشت. در این مدت یک کتاب درباره زندان انفرادی نوشت که در آن با بسیاری از زندانیان سیاسی و عقیدتی سابق، از هر مسلک و مرامی گفتوگو کرده و به تشریح رنج زندانی در سلول انفرادی پرداخته بود. اما، اکنون ۴۴ روز است که او در اتاقکی چند متری، بدون ارتباط با دنیای بیرون یا حتی دنیای درون زندان، با چراغی همیشه روشن روی سقف، تحت شکنجه است.
نرگس محمدی که حتی در زمان حبس نیز راه آزادی را در پیش گرفته بود، در سیزده ماهی که بیرون از زندان بود، همیشه در کنار خانوادههای جانباختگان و زندانیان معترض قرار داشت و صدای بیصدایان شده بود.
کارزار حمایت از نرگس چه میگوید و چه میخواهد؟
در دو روز گذشته کاربران فضای مجازی صدای نرگس محمدی شدهاند.
البته، کارزار حمایت از نرگس فقط در قاب گوشیها و لپتاپهای کاربران باقی نمانده و دیوارهای شماری از شهرهای ایران هم، به شعارهایی درباره مبارزه خستگیناپذیر نرگس محمدی با زندان انفرادی و این موضوع که اوهماکنون بهخاطر این تلاشها در زندان انفرادی است، مزین شده است.
تقی رحمانی، کنشگر سیاسی و همسر نرگس محمدی که در پی بازداشتها و زندانهای مکرر، ده سال است که در فرانسه زندگی میکند، درباره این کمپین به «ایرانوایر» میگوید: «حدود ۴۴ روز است که نرگس در بند ۲۰۹ زندان اوین که متعلق به وزارت اطلاعات است، در سلول انفرادی است. در این کمپین خواسته ما این است که نرگس آزاد شود؛ ولی در عین حال هم سوالمان این است که چرا او باید در سلول انفرادی باشد؟ چرا کسی که با سلول انفرادی، بهعنوان شکنجه سفید و روانی مبارزه میکند، باید برای شکنجه در سلول انفرادی نگهداری شود؟!»
به گفته «حسن نایب هاشم»، فعال حقوقبشر ساکن اتریش و بنیانگذار سازمان «همه حقوق بشر برای همه در ایران»، این کمپین، کمپینی برای شکنجه دانستن زندان انفرادی است. او درباره زندان انفرادی، بهعنوان نقض حقوق بشر میگوید: « زندان انفرادی کاملا محکوم است. مطابق مصوبات جهانی و به خصوص قواعد نلسون ماندلا که جمهوری اسلامی نیز به آنها متعهد است، زندان انفرادی برای بیشتر از ۱۵ روز، بههیچوجه و در هیچ شرایطی مجاز نیست. آن ۱۵ روز هم برای این است که مثلا بخواهند اطلاعات خاصی را که ممکن است دستیابی به آن طول بکشد، را از زندانی بگیرند، قرار دادهاند. بنابراین در مورد خانم محمدی که همه فعالیتهایش علنی بوده، این مدت هم نباید میبود.»
اشاره این فعال حقوق بشر به مجموعه قواعدی است که اگرچه در سال ۱۹۹۰ بهعنوان حقوق پایه زندانیان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسیده بود، در بازنگری این مجمع در سال ۲۰۱۵، با نام قواعد نلسون ماندلا، رهبر جنبش ضدآپارتاید آفریقای جنوبی، معرفی شد. در بخشی از این قواعد که مربوط به حقوق زندانیان در مقابل حبس در زندان انفرادی است به جملاتی از نلسون ماندلا اشاره شده که میگوید: «برای زندان انفرادی نقطه آغاز و پایانی نیست. این فقط خود زندانی است و ذهن او که به او حقه میزند.»
اتهامات نرگس محمدی چیست؟
بنا به گفته تقی رحمانی، همگی اتهامات نرگس محمدی مربوط به فعالیتهای او در حوزه حقوق بشر بوده و هست. او درباره این اتهامات به ایرانوایر میگوید: «به او گفتهاند که تو کمپین علیه سلول انفرادی راه انداختهای و عدهای به خاطر این کمپین تو رفتهاند از دستگاههای امنیتی و قضایی که آنها را در سلول انفرادی نگه داشته بودند، شکایت کردهاند. گفتهاند که کتاب منتشر کردهای و از طریق مقابله با زندان انفرادی، مساله تعرض به زنان زندانی را مطرح کردهای که هم تشویش اذهان عمومی است و اقدام علیه امنیت ملی به قصد برهم زدن امنیت کشور.»
او در ادامه به تماس تلفنی اخیر خانم محمدی نیز اشاره کرده و میگوید: «نرگس در تماس تلفنیاش گفته که از روز ۳ آذر، سختگیریها و دور جدید از بازجوییها، همراه با طرح اتهامات مسخرهای مواجه شده است. به او اتهام جاسوسی برای عربستان سعودی را زدهاند و گفتهاند چون جاسوسی کردهای، تو را نامزد جایزه صلح نوبل کردهاند. در صورتی که نرگس به همراه یک زندانی سیاسی زن از عربستان سعودی نامزد جایزه صلح نوبل شدهاند.»
اشاره تقی رحمانی به کاندیدا کردن نرگس محمدی و «لجین الهذلول»، فعال زنان عربستانی، توسط نمایندگان پارلمان نروژ برای دریافت جایزه صلح نوبل است. این کاندیداتوری که به جایزه صلح نوبل نرسید، اما برای نرگس محمدی و لجین الهذلول، زندان و محکومیت طولانیمدت در پی داشته است. ولی، نکته اینجاست که مقامات ایران، نرگس محمدی را به جاسوسی برای کشوری متهم کردهاند که مخالف سیاسی آن، همراه و همگام با نرگس، نامزد دریافت جایزهای برای صلح و آزادی شده است.
همراستا با تقی رحمانی، حسن نایب هاشم، فعال حقوقبشر ساکن وین نیز فعالیتهای نرگس محمدی را «شجاعانه» خوانده و میگوید: «خانم محمدی، مسایل مربوط به نقض حقوق بشر و بهطور مشخص، حبس کردن زندانی در زندان انفرادی است را فاش کرده است. او در فاصله میان آزادیاش تا روزی که دوباره بازداشت شد، لحظهای آرام ننشسته است. در تمام این مدت ما موردی از نقض حقوق بشر در ایران را ندیدیم که خانم محمدی در مقابل آن نایستد.»
کمپین همبستگی با نرگس محمدی و کارزارهایی شبیه به آن اثرگذار هستند؟
تقی رحمانی، همسر نرگس محمدی، در پاسخ به این سوال که این کارزار و کارزارهای مشابه تا چه حد تاثیرگذارند، دوباره به تماس تلفنی اخیر همسرش با خانواده خود اشاره کرده و میگوید که تنها بعد از انتشار فراخوان طوفان توییتری برای نرگس محمدی بوده که به او اجازه دادهاند با خانوادهاش تماس گرفته و بنابراین میتوان گفت که کارزار ایرانیان علیه شکنجه سفید، هنوز شروع نشده، موفق بوده است.
رحمانی با اشاره به نحوه فعالیتهای حقوقبشری همسرش که حقوق تمام گروههای سیاسی و عقیدتی را دربر میگرفته، میگوید: «این همراهی ما با هم روی اشتراکات مدنی، مثل حق شهروندی و آزادی برای همه، اثرگذار است. مثلا اینکه همه قبول کنیم سلول انفرادی شکنجه است، به خصوص در مورد کسانی که فعالیتهای آنها در راستای همین آزادیهای مدنی مشترک بوده، تاثیرگذار خواهد بود.»
این فعال سیاسی سرشناس، با بیان اینکه «نرگس، با احکام اعدام سیاسی و مدنی مخالفت می کرد و برایش فرقی هم نمیکرد که چه کسی زیر حکم اعدام است»، میگوید: «قصد او در کتابش که با نام شکنجه سفید منتشر شده، این بود که بگوید سلول انفرادی شکنجه است و فرقی نمیکند که چه کسی در سلول انفرادی باشد. بنابراین من فکر میکنم اگر این حرکتها برای فعالان مدنی شکل بگیرد، نهتنها برای آن فعال مدنی خاص، بلکه برای عموم هم سودمند خواهد بود. سلول انفرادی شتری است که در خانه هر فعال مدنی و سیاسی میخوابد. بنابراین، توقف آن، برای همه مفید خواهد بود.»
حسن نایب هاشم نیز ضمن اینکه معتقد است که این کمپین سودمند است، میگوید: «نرگس محمدی فعالی با تجربه است و شکل برخورد با زندان انفرادی را بهخوبی میداند. ولی، واقعیت این است که زندان انفرادی یا شکنجه سفید، در واقع شکنجه روانی سنگینی است که در ایران از آن برای شکستن زندانی و تن دادن او به خواست شکنجهگران استفاده میشود.»
نایب هاشم در ادامه با «اثربخش» خواندن کارزارهای فضای مجازی، به ایرانوایر میگوید: «هرچند که جمهوری اسلامی ادعا کند که تاثیری ندارند و هرآنچه میخواهد را انجام میدهد، ولی تمام کارزارها اثربخش هستند. در تمام کمپینها دیدهایم که اگر ابعاد اعتراض زیاد باشد، نیروهای امنیتی نهایتا در موارد معینی، مجبور به عقبنشینی میشوند.»
او همچنین میگوید که «اگرچه این کمپینها، آرزوی ما که آزادی زودرس همه زندانیان سیاسی و البته زندانی مورد نظرمان است را سریعا برآورده نمیکند، ولی در حد معینی قطعا تاثیرگذار است و زندانبانان و حاکمان را به عقبنشینی، هر چند محدود، وا می دارد.»
مطالب مرتبط:
اضافه شدن اتهام جاسوسی برای عربستان به اتهامات نرگس محمدی
تقی رحمانی: رفتار دستگاه قضایی با نرگس محمدی معنایی جز لج بازی و انتقامجویی ندارد
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر