پس از یک دهه رسیدگی، پرونده شکایت «محمدرضا شجریان»، خواننده صاحبنام ایرانی از سازمان صداوسیما جمهوری اسلامی با مشمول مرور زمان دانستن آن بسته شد.
«محمدحسین آقاسی»، وکیل محمدرضا شجریان روز دوشنبه ششم دی ۱۴۰۰ در صفحه توییتر خود نوشت: «بعد از ۱۱ سال و ۴ ماه، رای قطعی راجع به شکایت زنده یاد استاد شجریان علیه صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران صادر شد.»
این وکیل دادگستری اضافه کرد دادگاه چون دستور پخش صدای شجریان مربوط به پنج سال قبل از طرح شکایت در دادگاه بوده، آن را مشمول مرور زمان دانسته است.
محمدحسین آقاسی نوشت: «بعد از آن هم دستور عدم پخش ندادهاند که جرم نیست... و شاکی میتواند مطالبه خسارت کند.»
محمدرضا شجریان ۱۷ مهر ۱۳۹۹، پس از سالها بیماری، در ۸۰ سالگی درگذشت.
آقاسی در پایان توییت خود به صورت کنایهآمیز تاریخ برگزاری آخرین جلسه دادگاه تجدیدنظر رسیدگی به این پرونده و صدور رای نهایی را که بیش از دو سال به طول انجامیده، متذکر شده و نوشته است جلسه دادگاه، دوم شهریور ۱۳۹۸، صدور رای، ششم دی ۱۴۰۰. موضوع وقتی عجیبتر میشود که بدانیم شکایت شجریان مرداد ۱۳۸۸ انجام شده است.
«ایرانوایر» با محمدحسین آقاسی درباره جزییات این پرونده گفتوگو کرده است.
***
چرا محمدرضا شجریان از صداوصیما شکایت کرده بود؟
«محمدحسین آقاسی»، وکیل «محمدرضا شجریان» مرداد ۱۳۸۸ از شکایت موکل خود از صداوسیما به خاطر پخش بدون اجازه صدای او در تلویزیون شکایت کرد. این شکایت بعد از آغاز اعتراضات به نتایج اعلام شده انتخابات ریاست جمهوری آن سال موسوم به «جنبش سبز» انجام شد.
پخش سرودهایی مثل «ایران سرای امید» بر روی تصاویر شرکت مردم در انتخابات و چهره «محمود احمدینژاد» به عنوان رییس جمهوری منتخب و دیگر سران جمهوری اسلامی باعث نارضایتی استاد آواز ایران شده بود.
محمدرضا شجریان تقریباً یک ماه پیش از طرح شکایت رسمی از صداوسیما، در نامه سرگشاده به «عزتالله ضرغامی»، رییس پیشین سازمان صداوسیما نوشت: «همانطور که اطلاع دارید، صداوسیما در شرایط فعلی مستمراً اقدام به پخش سرودهای میهنی اینجانب، به ویژه سرود ای ایران، ای سرای امید میکند. جنابعالی مستحضرید این سرود و دیگر سرودهای خوانده شده متعلق به سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ است و هیچ ارتباطی به شرایط کنونی ندارد. اینجانب در سال ۱۳۷۴ نیز اعلام کردم راضی به پخش آثار خود از صداوسیما نیستم. مجدداً تقاضای خود را تکرار کرده و تاکید میکنم آن سازمان هیچ نقشی در تهیه این آثار نداشته و شایسته است به حکم شرع و قانون، سریعاً کلیه واحدهای آن سازمان از پخش صدا و آثار من خودداری کنند.»
آیا دادگاه حکم به برائت سازمان صداوسیما داده است؟
محمدحسین آقاسی در گفتوگو با «ایرانوایر»، در توضیح بیشتر در مورد رای صادر شده دادگاه رسیدگی به شکایت محمدرضا شجریان از سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی به دلیل پخش بدون اجازه صدای او تا سال ۱۳۸۸ میگوید: «رای صادر شده نشان میدهد دادگاه، ادعای ما به عنوان شاکی مبنی بر ارتکاب جرم از سوی سازمان صداوسیما را پذیرفته و این سازمان را مجرم شناخته است. چون رای برائت برای این نهاد صادر نکرده و تنها بر اساس قانون مجازات اسلامی، این شکایت را مشمول مرور زمان دانسته است.»
محمدحسین آقاسی، وکیل دادگستری با یادآوری این که شکایت محمدرضا شجریان از سازمان صداوسیما در تیر ماه سال ۱۳۸۸ طرح اما پخش صدای این خواننده از تلویزیون در سال ۱۳۸۳ و در زمان ریاست ضرغامی بر تلویزیون آغاز شده بود، میگوید: «بر اساس قانون مجازات اسلامی، دادگاه به دلیل گذشت پنج سال از زمان وقوع جرم، یعنی سال ۱۳۸۳ (تاریخ شروع پخش صدای شجریان در دوره مدیریت عزتالله ضرغامی در سازمان صداوسیما)، موظف به صدور موقوفی تعقیب و نه منع پیگرد بود که همین اتفاق هم رخ داد. به عبارت دیگر، چون پخش صدای استاد شجریان در دوره مدیریت آقای ضرغامی از سال ۱۳۸۳ شروع شد و در سال ۱۳۸۸ که ما شکایت کردیم، پنج سال از آن زمان گذشته بود، دادگاه قرار موقوفی تعقیب صادر کرد و این با صدور رای برائت متفاوت است. از سوی دیگر، چون آخرین مجوز پخش صدای استاد شجریان در سازمان صداوسیما مربوط به سالها قبل بود و با روی کار آمدن معاونان جدید در دوره ریاست آقای ضرغامی هیچ مجوز جدیدی برای این کار از آقای شجریان درخواست نکرد، دادگاه این معاونتهای سازمان را به ترک فعل محکوم دانست و از این نظر، ورثه او حق دارند از صداوسیما مطالبه خسارت کنند.»
آیا شجریان پیش از اعتراضات ۱۳۸۸ هم درباره پخش آثارش از صداوسیما گلایه کرده بود؟
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۷۴ هم در نامهای خطاب به «علی لاریجانی»، رییس وقت صداوسیما، خواستار پخش نشدن صدا و آهنگهای خود در صداوسیما شده بود. او در آن نامه نوشته بود: «از این رسانه انواعی از موسیقی پخش میشود که فاقد کمترین ارزش هنری است. . . گاه مبتذلترین قطعات موسیقی را که ما نام موسیقی خالتوری (موسیقی کافههای لالهزاری) بر آن میگذاریم، به عنوان آرم برنامه پخش میکنند. حتماً شما هم در تجربه چند ساله خود در صداوسیما در یافتهاید که آرم برنامه، پرچم و نشانه اصلی برنامه است و همیشه تلاش میشود تا زیباترین نوا برای آن انتخاب شود. شگفتم از این همه بد سلیقگی و بیذوقی در درک موسیقی، آن هم در مهمترین دستگاه فرهنگی کشور.»
اما چرا صدور این رای بیش از یک دهه طول کشید؟
محمدحسین آقاسی در پاسخ به این پرسش، به فشارهای مدیران صداوسیما در دوران ریاست عزتالله ضرغامی بر دادگاه اشاره میکند که به طول کشیدن صدور رای برای بیش از یک دهه منجر شدهاند: «متاسفانه برخی خواستهای نامعقول صداوسیما در دوران آقای ضرغامی به مدتها خواباندن پرونده در دادگاه منجر شدند. این کار تا جایی انجام میشد که قضات مورد دلخواه آقایان به شکلهای مختلف پرونده را به دست گرفته و آنها به صدور رای میپرداختند؛ برای مثال، وقتی در شعبه ۱۰۶۰، قاضی بر خلاف رای دادگاه بدوی، معاونان صداوسیما را در این پرونده مجرم دانست و خواستار احضار آنها شد، دادستان وقت تهران نزدیک به ۴۷ ماه پرونده را نزد خود نگه داشت و اجازه ادامه دادرسی را نداد؛ تا این که قاضی پرونده عوض شد و به راحتی این قاضی با رفتاری کاملا جانبدارانه، شکایت ما را رد کرد.»
«عباس جعفری دولت آبادی»، دادستان پیشین تهران آبان ۱۳۸۸، همزمان با تاخیر طولانی در رسیدگی به این شکایت، در پاسخ به پرسش خبرنگاران، از سرنوشت پرونده شکایت محمدرضا شجریان ابراز بیاطلاعی کرد.
بعد از اعتراض دوباره وکیل این خواننده موسیقی سنتی ایرانی به رای دادگاه تجدیدنظر، پرونده در شعبه دیگری مورد رسیدگی قرار گرفت: «این بار قاضی به دقت ادعای شاکی و معاونان سازمان صداوسیما را شنید. در این مرحله، مدیران صداوسیما مدعی شدند پخش آثار شجریان نه به خواست آنها بلکه از سوی پیمانکارها انجام شده است. قاضی هم از مدیران صداوسیما خواستار ارایه مدارک این ادعا ظرف مدت ۱۰ روز شد.»
تغییر قاضی این شعبه برای بار چندم همانا و معطل کردن صدور رای تا دو سال و چهار ماه بعد، یعنی در دی ۱۴۰۰ همان.
از اواسط دهه ۷۰ خورشیدی به این طرف، تعداد زیادی از روزنامهنگاران و فعالان مدنی و سیاسی از سازمان صداوسیما در دادگاه شکایت کردند. پرونده شکایت محمدرضا شجریان، اسطوره آواز ایران از انگشتشمار پروندههایی است که به محکومیت هر چند خفیف این نهاد قدرتمند زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی منجر شده است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر