روزنامه «همشهری»، وابسته به شهرداری تهران چهارشنبه اول دی ۱۴۰۰ در خبری مدعی شد اداره پناهندگی کشور اسپانیا درخواست پناهندگی «شقایق باپیری»، ملیپوش هندبال زنان ایران را رد کرده است.
روز بیست و چهارم آذر، پس از پایان رقابتهای جهانی هندبال زنان در اسپانیا، شقایق باپیری، مدافع راست تیم ملی ایران ناپدید شد.
فدراسیون جهانی هندبال و مسوولان برگزار کننده مسابقات این خبر را تایید کردند. یک روز پس از انتشار این خبر، شقایق باپیری در ویدیویی از اعلام پناهندگی خود به کشور اسپانیا خبر داد.
ملیپوش هندبال زنان ایران دلیل این تصمیم خود را داشتن آیندهای بهتر و پیشرفت عنوان کرد. باپیری ضمن تایید قرار دادن وثیقه جهت خروج از کشور همراه با تیم ملی زنان ایران گفته بود: «اگر بقیه بازیکنان تیم ملی وثیقه سنگین نداشتند یا از عهده پرداخت آن بر میآمدند، به ایران برنمیگشتند.»
در فاصله شش روز پس از اعلام پناهندگی شقایق باپیری، روزنامه همشهری مدعی شد اسپانیا به دلیل آنچه خبرنگار این روزنامه ناکافی بودن دلایل بازیکن تیم ملی زنان ایران برای اعطای پناهندگی عنوان کرده، درخواست شقایق باپیری را قبول نکرده است.
آیا ادعای روزنامه همشهری حقیقت دارد؟
***
آیا خبر پناهندگی باپیری در رسانههای اسپانیا منتشر شده بود؟
درخواست یک ورزشکار یا سیاستمدار از کشوری دیگر برای اعطای حق پناهندگی، موضوعی نیست که از نگاه رسانههای کشور میزبان دور بماند.
دی ۱۳۹۸، پس از آن که «کیمیا علیزاده»، دختر تکواندوکار ایران به آلمان اعلام پناهندگی کرد، رسانههایی مانند «رویترز» خبر پناهندگی او را پوشش دادند. پس از آن، کیمیا علیزاده در کنفرانس خبری که فدراسیون تکواندو آلمان ترتیب داده بود، شرکت کرد تا دلایل خود مانند قرار گرفتن زیر فشار حجاب اجباری و بهرهبرداری سیاسی از موفقیتهایش از سوی حاکمیت را به رسانهها اعلام کند.
یک سال بعد، زمانی که اداره پناهندگی آلمان با سپری کردن مسیر قانونی پرونده علیزاده، به او و همسرش پناهندگی اعطا کرد، باز هم این خبر در رسانههایی مانند «دی ناختریشتن» و سایر رسانههای آلمان بازتاب یافت.
جستوجو به دو زبان اسپانیولی و انگلیسی برای پیدا کردن نخستین مرجع خبری از رد درخواست پناهندگی شقایق باپیری به هیچ نتیجهای نمیرسد.
در صورتی که نام شقایق باپیری را با عبارتهایی مانند «رد درخواست پناهندگی» یا «جواب منفی اداره پناهندگی اسپانیا» به دو زبان اسپانیولی و انگلیسی در گوگل جستوجو کنید، به اخباری مربوط به اعلام پناهندگی هندبالیست تیم ملی زنان ایران در روزهای گذشته میرسید.
خبرگزاریهای «20minutos»، «lavanguardia»، «فرانس ۲۴»، «infocancha»، «الموندو»، «کرونه زایتونگ»، «اشپیگل» و دهها رسانه رسمی انگلیسی زبان خبر پناهنده شدن شقایق باپیری به اسپانیا را پوشش داده بودند. اما نه تنها این رسانهها که حتی کاربران اسپانیولی زبان، انگلیسی زبان یا آلمانی زبان در اروپا خبری در مورد رد پرونده پناهندگی شقایق باپیری منتشر نکردهاند.
منبع خبری چه کسی یا چه نهادی است؟
خبر روزنامه همشهری این گونه تنظیم شده است: «به گزارش همشهری آنلاین، هفته گذشته بود که اعلام شد شقایق باپیری، ملی پوش هندبال زنان ایران هتل تیم ملی ایران را ترک کرده است. او بعد از ۲۴ساعت، در مصاحبهای اعلام کرد که قصدش از این اقدام، پناهندگی بوده است. بازیکن ملی پوش هندبال گفته بود سالم است و تنها برای پیشرفت در ورزش پناهنده میشود. اما اسپانیا به این ورزشکار ایرانی پناهندگی نداده است و او باید به ایران بازگردد. باپیری با رایزنی صالحی امیری، در حال بازگشت به کشور است.»
در خبری که روزنامه همشهری منتشر کرده، منبع خبری مشخص و قید نشده است. حتی به عبارتهایی مانند «یک منبع آگاه» یا «نهاد مرجع خبری» نیز برخورد نمیکنیم.
در آخرین پاراگراف خبر، نام «رضا صالحیامیری»، رییس کمیته ملی المپیک ایران به عنوان شخصی که تلاش میکند شقایق باپیری را به کشور بازگرداند، به چشم میخورد. این نام و پیشینه ارتباط نزدیک روزنامه همشهری با کمیته ملی المپیک، میتواند نشانهای از منبع خبری احتمالی در انتشار خبر رد درخواست پناهندگی شقایق باپیری باشد.
مدت زمان روند رسیدگی به پرونده پناهجویان در اسپانیا چند ماه است؟
آنچه این خبر را بیشتر به «فیک نیوز» نزدیک میکند، ادعای رد درخواست پناهندگی یک ورزشکار در فاصله شش روز پس از اعلام آن به کشور میزبان است.
«ایرانوایر» در بررسی قوانین اداره مهاجرت اسپانیا، به اطلاعاتی مستند درباره زمان رسیدگی به پرونده پناهجویان در این کشور دست یافته است. پروسه رسیدگی به پرونده چهرهای بینالمللی و شناخته شده مانند کیمیا علیزاده در کشور آلمان، یک سال زمان برد. همین مدت برای سایر فعالان مدنی و سیاسی یا کنشگران زنان و دگرباشهای جنسیتی در کشورهای مختلف اروپایی تا بیش از دو سال هم به درازا کشیده است.
در قانون اداره مهاجرت اسپانیا به صراحت نوشته شده است: «از زمان پذیرش رسمی درخواست پناهندگی، باید رای تا شش ماه بعد اعلام شود.» در همین قانون قید شده است که در بسیاری از موارد، فرایند رسیدگی به پرونده بیش از زمان مقرر طول میکشد.
بندی دیگر درقوانین اداره مهاجرت اسپانیا، افشای این خبر از سوی کشور میزبان را تقریبا غیرممکن میکند. در بند ششم میخوانیم: «کل فرآیند پرونده شما در اداره مهاجرت، محرمانه است و افرادی که با شما صحبت میکنند (مقامات، افسران پلیس، مترجمان، وکلا) موظفند هر آنچه را که میگویید، مخفی نگه دارند. موضوع، فقط درخواست به کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) گزارش میشود. دولت کشور شما هرگز مطلع نخواهد شد که شما در اسپانیا درخواست حمایت بینالمللی کردهاید.»
به این ترتیب، افشای پاسخ اداره پناهندگی کشور اسپانیا به رسانههای ایران، مقامات دولتی و حکومتی جمهوری اسلامی و همچنین مدیران کمیته ملی المپیک یا وزارت ورزش و جوانان، نقض قانون این کشور تلقی میشود.
چرا جمهوری اسلامی از مهاجرت ورزشکاران بیم دارد؟
آیتالله «علی خامنهای»، رهبر جمهوری اسلامی ۲۷ شهریور ۱۴۰۰ در دیدار با ورزشکاران و مدالآوران رقابتهای المپیک و پارالمپیک ایران، ورزشکاران زن و مرد ایرانی که به کشورهای دیگر پناهنده شدهاند را «وطنفروش»، «خودفروش» و «ناسالم» خوانده بود.
این در حالی است که طی پنج سال گذشته، بیش از ۲۰ ورزشکار سطح اول ایران که مقامهای جهانی و المپیک در کارنامه داشتند، به کشورهای دیگر پناهنده شدهاند. از ممنوعیت مبارزه با ورزشکاران اسرائیلی تا دستور به استفاده از حجاب اجباری و مشکلات امنیتی برای ورزشکارانی که فعالیتهای اجتماعی در فضای مجازی داشته باشند، از جمله مهمترین دلیل ورزشکاران ایرانی برای اعلام درخواست پناهندگی بوده است.
علی خامنهای همچنین ۲۶ آبان در سخنرانی خود، تشویق جوانان نخبه به مهاجرت و ترک کشور را «خیانت»دانسته بود.
افزایش موج پناهندگی ورزشکاران ایرانی نه تنها در نقطه مقابل با دیدگاههای آیتالله خامنهای قرار میگیرد که فدراسیونهای ورزشی، کمیته ملی المپیک، وزارت ورزش و در نهایت، کلیت ورزش ایران را در خطر فشارهای بینالمللی از سوی کمیته بینالمللی المپیک و فدراسیونهای جهانی قرار خواهد داد.
با هر بار اعلام پناهندگی یکی از ورزشکاران ایرانی در کشورهایی که میزبان پناهجویان هستند و اعلام دلایلی مانند حجاب اجباری، دستور سیاسی برای مبارزه نکردن با حریفان اسرائیلی یا تبعیضهای قومیتی در ورزش، فشار نهادهای بینالمللی ورزش بر فدراسیونها و کمیته المپیک ایران نیز افزایش مییابد.
وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک ایران طی دو سال گذشته، از ورزشکاران رشتههایی به غیر از فوتبال، کشتی بزرگسالان، والیبال و بسکتبال که قصد حضور در رقابتهای بینالمللی دارند، وثیقههایی به ارزش یک تا سه میلیارد تومان دریافت کرده است. این وثیقهها، ضمانت ورزشکاران برای بازگشت به کشور محسوب میشوند.
طبیعی است که در شرایط کنونی، کمیته المپیک ایران تلاش کند با ایجاد جنگ روانی و رسانهای، شقایق باپیری را در مسیر بازگشت به ایران قرار دهد.
رضا صالحیامیری، رییس کمیته ملی المپیک ایران از نیروهای وزارت اطلاعات در دهههای ۶۰ تا ۹۰ خورشیدی است که با نام سازمانی «سیدرضا فلاح» فعالیت میکرد.
جمعبندی:
روزنامه همشهری در روز چهارشنبه اول دی ۱۴۰۰ مدعی شد درخواست پناهندگی شقایق باپیری، هندبالیست ایرانی در اسپانیا رد شده است.
یک: این خبر شش روز پس از اعلام درخواست پناهندگی شقایق باپیری منتشر شده است. این در حالی است که رسیدگی به درخواست پناهندگی، پروسهای چند روزه نیست. این پروسه حتی درباره ورزشکاران مشهوری مثل کیمیا علیزاده هم حدود یک سال طول کشید. اداره مهاجرت اسپانیا نیز آمده است از زمان درخواست رسمی پناهندگی، باید تا شش ماه رای پذیرش یا عدم پذیرش صادر شود. این اداره همچنین قید کرده است که در بسیاری از موارد، پروسه رسیدگی به پرونده بیش از زمان مقرر طول میکشد.
دو: با این که خبر درخواست پناهندگی شقایق باپیری در رسانههای انگلیسی و اسپانیولی زبان منتشر شده اما خبری مبنی بر رد درخواست پناهندگی این ورزشکار در رسانههای غربی منتشر نشده است. رد درخواست پناهندگی یک ورزشکار در اروپا خبری نیست که از چشم خبرنگاران دور بماند.
سه: در بند ششم قوانین اداره مهاجرت اسپانیا درباره پناهندگی آمده است: «کل فرآیند پرونده شما در اداره مهاجرت، محرمانه است و افرادی که با شما صحبت میکنند (مقامات، افسران پلیس، مترجمان، وکلا) موظف هستند هر آنچه را که میگویید، مخفی نگه دارند. موضوع، فقط درخواست به کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) گزارش میشود. دولت کشور شما هرگز مطلع نخواهد شد که شما در اسپانیا درخواست حمایت بینالمللی کردهاید.»
به این ترتیب، افشای پاسخ اداره پناهندگی کشور اسپانیا به رسانههای ایران، مقامات دولتی و حکومتی جمهوری اسلامی و همچنین مدیران کمیته ملی المپیک یا وزارت ورزش و جوانان، نقض قانون این کشور تلقی میشود.
با این توضیحات، «ایرانوایر» به ادعای روزنامه همشهری درباره عدم پذیرش درخواست پناهندگی شقایق باپیری نشان «حقیقت ندارد» میدهد.
حقیقت ندارد: اظهاری دروغ درباره یک واقعه مشخص تازه یا چیزی که قبلا عدم صحت آن اثبات نشده است با استفاده از واقعیات و مدارک موجود.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روششناسی راستیآزمایی در «ایرانوایر»، اینجا را کلیک کنید.
مطالب مرتبط:
درستیسنجی؛ آیا ایران با تعهد الزامآوری برای توقف اعدام کودکان روبهرو نیست؟
چرا ادعای جمهوری اسلامی در مورد نوع ارتباط با حوثیها نادرست است؟
آیا تهران گرانترین پایتخت دنیا در حوزه مسکن است؟
خیلی ممنون از خواندن این گزارش. نظر شما درباره محتوای ایرانوایر برای ما مهم است. لطفا یک دقیقه همراه ما باشید و بعد از اسکرول کردن سوال های چند جوابی پایین را پاسخ دهید، با پر کردن این فرم به بهتر شدن گزارشهای ما کمک میکنید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر