ونوس امیدوار
قیمت «زعفران» روز به روز افزایش پیدا میکند. زعفران کاران خراسانی میگویند خشکسالی و نبود سم برای مبارزه با موشهایی که به زمینهایشان افتاده، باعث افت کمیت و کیفیت محصولاتشان شدهاند و همین موضوع قیمت زعفران را بالا برده است.
***
امروز هم خبری از محصول نیست و «اسماعیل» و خانوادهاش با امید این که بتوانند حداقل چند کیلوگرم گل زعفران برداشت کنند و با فروش آن، امورات زندگی فقیرانه خود را بگذرانند، باز هم با زمین خشک و بی محصولی که در آن فقط موشها جولان میدهند، مواجه شدند.
این روزها در روستاهای شرق کشور، بهویژه خراسان رضوی و جنوبی، فصل برداشت «زعفران» است؛ محصولی که از سالها و قرنها پیش بسیاری از روستاییان این مناطق و برخی شهرهای دیگر کشور با فروش آن، روزی سفرههای خود را تامین میکردند. اما حالا بیآبی و خشکسالی از یکطرف و آفت موشها از سوی دیگر به جان زمین افتاده و کشاورزان را دست خالی گذاشتهاند.
اسماعیل که اهل یکی از روستاهای خراسان جنوبی است و به قول خودش، بیش از ۵۰ سال است روی زمین کار میکند و تولید و کشت زعفران کار آبا و اجدادیش است، میگوید: «چند سالی است که گرفتار خشکسالی و بیآبی شدهایم اما تا همین پارسال باز هم اوضاع بد نبود بهطوری که سال گذشته همین موقع، حدود ۴۰۰ کیلوگرم گل زعفران برداشت کرده بودم. اما امسال از اول فصل برداشت در این منطقه، یعنی اوایل آبان تا حالا که دیگر در اواخر دوره هستیم، گل محصولم به زحمت به ۳۰کیلوگرم میرسد. وقتی زمین به این حد از خشکی میرسد، سرو کله موشهای گرسنه پیدا میشود و به جان پیازهای زعفران در زیر خاک میافتند. در این شرایط است که باید جهاد کشاورزی به داد ما کشاورزان برسد و با توزیع سم مناسب، کمک کند تا از شر این موشها خلاص شویم. اما متاسفانه سمی که امسال جهاد به ما داد، از کیفیت خوبی برخوردار نبود و نتوانست موشها را از بین ببرد. مردم میگویند این سمها مثل بقیه اجناس بازار، تقلبی هستند و از چین میآیند. به همین دلیل تاثیر زیادی روی آفت موش ندارند.»
او پس از چند ثانیه مکث میپرسد: «میدانید این یعنی چه؟» بالافاصله خودش جواب سوال را میدهد: «یعنی که نه تنها امسال باید رنج بیمحصولی و بیپولی را تحمل کنیم بلکه سال آینده هم اوضاع همین است و خدا میداند کی از شر این موشها خلاص میشویم و یا بارندگی زیاد میشود و زمینها جان میگیرند.»
اگرچه طی سالهای اخیر زعفران در بسیاری از شهرهای ایران، از جمله اصفهان، گرگان، کرمانشاه، قم و حتی اطراف تهران به دلیل ارزش افزوده بالای آن کشت میشود اما خواستگاه اصلی این ادویه خوش آب و رنگ، خراسان جنوبی و رضوی است و تا همین پارسال ۸۵ درصد زعفران کشور در این دو استان تولید میشد.
جدای از این که بیشترین تولید حجمی زعفران در استانهای خراسان جنوبی و رضوی به دست میآید، کیفیت زعفران این منطقه با سایر مناطق کشور نیز متفاوت و زبانزد خاص و عام است و بهقول معروف، هیچ زعفرانی، زعفران قائنات نمیشود.
اما «حسن»، یکی دیگر از زعفرانکاران این منطقه که ساکن شهرستان «گناباد» است، میگوید: «کیفیت بالای گل زعفران در این منطقه موجب شده بود تا همین پارسال از هر کیلوگرم گل، ۱۰گرم زعفران خالص سرگل برداشت کنیم. اما امسال که به پیازها آب کافی نرسیده است، گلهای ضعیفتری از زمین سر برآوردهاند و بسته به منطقه، بین یک تا دو گرم و در برخی مناطق پربارانتر، حداکثر تا چهار گرم زعفران خالص از هر کیلوگرم به دست میآید. به همین دلیل، امسال تولید بسیار کاهش یافته است و قیمت هم به شدت رو به افزایش است؛ به عنوان مثال، یک مثقال زعفران تا همین شهریور ماه حدود ۵۰ تا ۶۰هزار تومان بود. اما الان بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان به فروش میرسد.»
او که خودش مهندس کشاورزی است، میافزاید: «درعوض، زغفرانکاران افغانستانی امسال خوب زعفران برداشت میکنند زیرا از یک طرف طی سالهای اخیر پیازهای باکیفیت زیادی از ایران به این کشور قاچاق شد و از طرف دیگر، کشورهای اروپایی و امریکا هم کود و سم درجه یک در اختیارشان قرار داده و هم در استفاده از منابع آبی، آنها را یاری کردهاند. حالا هم کشاورزان افغان دارند بهرهاش را میبرند. در حالیکه ما با کود و سم درجه سه و چهار چینی و تولیدات بیکیفیت داخلی و همچنین زمینهای خالی از آب میخواهیم به تولید ادامه دهیم؛ امری که محال است و به جای آن باید امسال شاهد فقیرتر شدن و مهاجرت شمار زیادی از کشاورزان این مناطق به حاشیه شهرها و قیمت انفجاری زعفران باشیم.»
«محمود»، از دیگر تولیدکنندگان زعفران منطقه تربت حیدریه نیز با تاکید بر وضعیت نامطلوب تولید زعفران میگوید: «وقتی زمینها تشنه هستند و عاری از مواد مغذی مناسب و مورد نیاز محصول حساسی مثل زعفران و آنها را بدون استراحت زیر کشت میبریم، معلوم است که نمیتوان انتظار تولید محصول فراوان و باکیفیت داشت.»
او که در هنرستان کشاورزی تحصیل کرده است، در ادامه میگوید: «کاش جهاد کشاورزی مردم را به حال خود رها کند و آنها را وادار به مصرف این کود و سمهای تقلبی و بیخاصیت نکند. در این صورت، کشاورز به همان شیوه سنتی از کود حیوانی استفاده میکند و زمینش را باور میسازد و به موقع هم به آن استراحت میدهد. زیرا که زمین زراعی زعفران هر چند سال نیاز به استراحت دارد.»
تربت حیدریه در کل کشور بیشترین سطح زیر کشت را دارد و از لحاظ کیفیت، بعد از خراسان جنوبی و منطقه قائنات قرار دارد: «تا چند سال پیش، از هر هکتار، حدود ۸۰۰ کیلوگرم تا یک تن گل زعفران برداشت میکردیم اما رفتهرفته اوضاع بد و بدتر شد به طوری که امسال به کمترین میزان قابل تصور رسیدهایم. بعید میدانم محصول به بیش از ۱۰۰ کیلوگرم در هر هکتار برسد. به همین دلیل است که قیمت زعفران از کیلویی ۱۰ تا ۱۲میلیون تومان پارسال به ۳۰ تا ۳۵ میلیون تومان رسیده است و از این هم گرانتر خواهد شد.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر