صحرا زندیه، شهروند خبرنگار، تهران
این عمارت قدیمی، جایی است که در تاریک‌ترین دوره زندگی زنان ایران چراغی در آن روشن شد. حالا روی سردر این بنای قدیمی یک تابلوی نئونی با عنوان «لابراتور دندان‌سازی» جا خوش کرده است. اما روزگاری همین‌جا مدرسه بوده است؛ یکی از اولین مدارس دخترانه. صحبت از بیش از یک قرن پیش است؛ زمانی که جامعه سنتی ایران درس خواندن و مدرسه رفتن دختران را برنمی‌تابید.
اول «بی‌بی خانم استرآبادی» دست به کار شد و در سال ۱۲۸۵ مدرسه «دوشیزگان» را برای دختران در تهران افتتاح کرد. فشار و حمله قشر مذهبی و سنتی اما باعث توقف کار این مدرسه شد. این بار اما «طوبی آزموده» دست بالا زد و همین مدرسه را که نامش دبستان دخترانه «ناموس» بود، در منزل شخصی خود در سال ۱۲۸۶ افتتاح کرد؛ جایی حوالی چهارراه «حسن‌آباد».
طوبی آزموده که خودش با معلم سرخانه درس خوانده بود، از پیشگامان جنبش زنان در ایران است. او اولین دبیرستان دخترانه تهران را هم در سال ۱۳۰۷، زمانی که وقت رفتن اولین گروه از دانش‌آموزان دبستان ناموس به دبیرستان رسید، تاسیس کرد.
آزموده در سال ۱۲۹۳ تعداد مدارس ناموس در تهران را به شش مدرسه رساند. او کلاس‌های «اکابر» (نهضت سوادآموزی امروز) را نیز برای زنان بی‌سواد در همین مدارس دایر کرد.
یک فعال حقوق زنان ساکن تهران می‌گوید: «تاسیس این مدرسه یکی از مهم‌ترین اتفاقات در زندگی دختران آن زمان بود. آن وقت برخی علما تحصیل دختران را خلاف شرع می‌دانستند و دختر نجیب و با حیا را دختری می‌شناختند که کنج خانه می‌نشست و فرمان‌بردار پدر، برادر و بعدها همسرش بود.»
اما طوبی آزموده با دایر کردن مدارس ناموس، زنان و دختران را با حقوق‌شان آشنا کرد.
این فعال زنان می‌گوید: «به نظر می‌رسد انتخاب نام ناموس برای این مدارس به منظور کم کردن فشارها از سوی جامعه سنتی بوده است؛ یعنی به نوعی می‌خواستند بگویند که زنان و دختران ناموس این سرزمین هستند.»
طوبی آزموده کیست؟
طوبی آزموده موسس دبستان ناموس و نیز نخستین دبیرستان دخترانه در تهران، در سال ۱۲۵۷ شمسی در خانواده‌ای از طبقه متوسط در تهران به دنیا آمد. پدر او «میرزا حسن خان سرتیپ»، فردی باسواد و ارتشی بود. خودش در خانه نزد آموزگاران سرخانه به تحصیل پرداخت و بعد از ازدواج نیز نزد معلمان خصوصی به آموختن فارسی، فرانسه و عربی ادامه داد. در ۱۴ سالگی به ازدواج مردی نظامی درآمد اما زود جدا شدند.
طوبی پس از جدایی، چند سال درس خواند و به آموختن علوم مختلف مشغول شد. او توانست در مدتی کوتاه تعداد مدارس دخترانه را به شش دستگاه برساند و در سال ۱۲۹۳، یعنی هشت سال پس از تاسیس اولین مدرسه، سه هزار و ۴۷۴ دختر دانش‌آموز را جذب این مدارس کند. آزموده این مدارس را به صورت یکی از مهم‌ترین و مجهزترین مدارس متوسطه کامل و کانون پرورش دختران متجدد در آورد.
طوبی آزموده در سال ۱۳۱۵، در سن ۵۸ سالگی درگذشت. مدرسه ناموس هم در سال ۱۳۱۹ به وزارت فرهنگ واگذار شد؛ مدرسه‌ای که بعدها نامش به «شهناز» تغییر یافت.
اولین مدرسه ناموس در زمان رضاشاه به لابراتوار دندان‌سازی تبدیل شد. تابلوی لابراتور هنوز بر سر در همان عمارت قدیمی قرار دارد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر