دستگاه‌‌های متولی توسعه حجاب و مبارزه با بی‌حجابی در ایران دیگر نمی‌دانند چه باید بکنند! اقدامات آنان در بسیاری از موارد نتیجه عکس داده، گروهی از معتقدان به حجاب اسلامی را هم آزرده کرده و البته باعث تشدید اختلاف‌ها میان جامعه مذهبی‌ها بر سر موضوع حجاب اختیاری یا اجباری هم شده است. انتشار دو تصویر در روز‌های اخیر از سر در دانشگاه تهران که اولی گروهی از دانشجویان دختر بدون حجاب بودند و دومی تعدادی از دختران یک هیات مذهبی از کرج، به خوبی نمایان‌گر این ناکارآمدی سیاست‌های سیستم و تعمیق اختلاف‌ها در میان مذهبی‌ها بر سر موضوع حجاب زنان در ایران است.
***
انتشار این دو تصویر تقریبا با سکوت مقام‌های رسمی در جمهوری اسلامی و رویارویی چهار جریان اجتماعی در جامعه ایران همراه شده است.
نخستین و مهمترین این رویاروی‌ها زمانی آغاز شد که تصویری از دختران بی‌حجاب دانشجو مقابل سر در دانشگاه تهران منتشر شد و طبق معمول دو گروه اصلی موافقان حجاب اجباری و مخالفان آن رودرروی هم قرار گرفتند.
در این میان گروهی سومی سر برآورد که معتقد است به هر دو طرف ماجرا (دختران بی‌حجاب و دختران محجبه مقابل دانشگاه تهران) باید احترام گذاشت که این قرائت با واکنش مخالفان حجاب اجباری همراه شد.
آن‌ها در رد چنین دیدگاهی چنین استدلال می‌‌کنند تا زمانی که حجاب یک گروه از زنان قرائت رسمی حاکمیت دینی را نمایندگی کند و منشاء و نماد سرکوب پوشش اختیاری زنان در ایران شود، نمی‌تواند مورد احترام باشد.
در میان این دعواها و جد‌ل‌ها، اختلاف دیگری در میان جریان مذهبی‌ها در ایران شعله‌ور شد که پیش‌تر سابقه کمی داشت. این اختلاف در اصل ناشی از اقدام واکنشی تعدادی از دختران محجبه بود که انتشار تصاویر و فیلم‌هایی از آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی، دو قطبی مهمی در میان طبقه مذهبی‌ها در ایران شکل داده است.
این دو قطبی نشان می‌دهد قشر مذهبی در ایران دیگر مثل گذشته قرائت و برخورد واحدی با پدیده پوشش غیراسلامی یا آزاد زنان در ایران ندارند و با واکنش‌های رسمی یا غیررسمی در مقابل این نوع پوشش اختلاف دارند و این‌گونه روش‌های واکنشی، متقابل یا زورگویانه را ضدتبلیغ علیه دین و نظام اسلامی می‌دانند.
این اختلاف‌ها در شرایطی خود را در فضای عمومی به خصوص در شبکه‌های اجتماعی علنی می‌کند که نتایج تازه‌ترین تحقیق‌ها در ایران هم می‌گوید که ۲۶ دستگاه متولی حجاب در این کشور هم دچار اختلاف و سردرگمی و ناکارآمدی ساختاری و گفتمانی بی‌سابقه‌ای در این زمینه هستند.
«آسیب‌شناسی ارتباطات بین سازمانی متولیان حجاب و عفاف» عنوان این تحقیق است که در تازه‌ترین شماره فصلنامه «مطالعات راهبردی زنان» منتشر شده است. در این تحقیق گروهی از اعضای ارشد این سه سازمان شرکت داشته و نقطه‌نظرات خود در مورد آسیب‌های سازمان‌های متبوع خود در این حوزه را تشریح کرده‌اند.
در این تحقیق از پلیس، وزارت ارشاد و شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان سه نهاد مهم در این حوزه نام برده شده که بررسی عملکرد آن‌ها می‌گوید که «نبود ارتباط سازنده و بخشی عمل کردن هر یک از این نهادها» باعث شده میزان موفقیت حفظ و ترویج حجاب و عفاف در جامعه رضایت‌بخش نباشد.
بر اساس مصوبه ۴۲۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی ۲۶ دستگاه دولتی و حاکمیتی در ایران متولی حفاظت و صیانت از «حجاب و عفاف» در جامعه هستند که در این میان پلیس به تنهایی ۲۱ وظیفه در این خصوص برعهده دارد.
این تحقیق با اذعان و اعتراف به گسترش پدیده «بد‌حجابی» یا «بی‌حجابی» در جامعه ایران، عملکرد این سازمان‌ها را از عوامل اصلی چنین وضعیتی برشمرده و به بررسی ریشه ناکامی آن‌ها پرداخته است.
این تحقیق در وهله نخست به بررسی «آسیب‌های مرتبط با اجرای قوانین و مقررات» از سوی این نهادها در حوزه حجاب پرداخته و نوشته که «۲۸ آسیب در این زمینه شناسایی» شده که «ناهماهنگی»، «پیامدهای جبران‌ناپذیر گشت ارشاد» و «اقدامات ضعیف سازمان تبلیغات اسلامی» از جمله این آسیب‌هاست.
این تحقیق نشان داده که بیش از ۲۰ درصد از آسیب‌های قانونی در زمینه ضعف ارتباطات بین سازمانی به «سرگشتگی و ابهام در درک صحیح قانون و مصوبه ۴۲۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه حجاب و عفاف» مربوط است.
نبود پشتوانه‌های قانونی و ضمانت اجرای مصوبه مذکور نیز با ۱۸.۶۶ درصد در رتبه دوم و در نظر نگرفتن نهاد مسئول برای نظارت بر اجرایی شدن مصوبات ماده ۴۲۷ و بهره‌گیری از برخوردهای قهری و تنبیهی به ترتیب با ۹.۳۳ و ۶.۶۶ در رتبه‌های سوم و چهارم این آسیب‌ها قرار دارند.
بازدارنده نبودن قوانین، برداشت غلط از قوانین، لوث شدن مصوبه ۴۲۷، اجرایی نشدن قوانین و مصوبات، برداشت غلط از قوانین، فقدان اثربخشی قوانین و آیین‌نامه‌ها در رتبه‌های بعدی این آسیب‌ها قرار گرفته است.
ناهماهنگی افکار و عقاید سیاست‌گذاران، نبود آیین‌نامه‌های الزا‌م‌آور، بی‌ارزش شدن قانون، نارسایی و تناقض در اجرا، نبود مکانیسم‌های اقناعی از دیگر آسیب‌های مربوط به قوانین و مقررات در حوزه حجاب و عفاف معرفی شده است.
این تحقیق همچنان در حوزه «آسیب‌های مرتبط با مدیریت سه سازمان» نوشته که «انتخاب نادرست مدیران و دخالت دادن منافع شخصی آن‌ها» با ۲۷.۲۷ درصد در صدر قرار دارد و اختصاص ندادن بودجه و امکانات مورد نیاز و تصمیمات اشتباه و مقطعی نیز با ۹.۰۹ درصد در رتبه بعدی قرار دارد.
در این تحقیق همچنین آمده که «آشفته، بی‌نظم و ناپخته عمل کردن در اجرای مصوبات و نبود برنامه‌ریزی وروش‌های مناسب در اجرای مصوبه ۴۲۷، برخوردهای سیاسی و شعارزدگی و نبود عزم جزم مسئولین برای اجرای مصوبه، اظهارنظرهای چالشی و متناقض و نیز نبود نظارت مستقیم و بازخواست مسئولین با ۴.۵۴ درصد از دیگر عوامل آسیب‌های مدیریتی سه سازمان مذکور در زمینه حجاب و عفاف است.
«آسیب‌های مرتبط با برداشت شخصی افراد» از دیگر شاخص‌های مورد بررسی در این تحقیق است که می‌گوید برداشت و نوع نگاه کارمندان به حجاب و عفاف در سطح جامعه با ۶۰.۶۶ درصد اصلی‌ترین آسیب موجود در این زمینه است.
برخورد سلیقه‌ای با حجاب با ۱۸.۱۸ در رتبه دوم اهمیت، اعتقاد به فردی بودن حجاب نیز با ۶.۰۶ درصد در رتبه سوم این آسیب‌ها قرار گرفته‌اند.
دادن اطلاعات نادرست به مدیران، بی‌حسی و بی‌تفاوتی نسبت به حجاب، نبود هم‌افزایی لازم بین افراد درون و برون‌سازمان، نبود تخصص‌های لازم در خصوص حجاب و عفاف و اولویت نداشتن موضوع حجاب از نگاه کارکنان نیز دیگر مقوله‌های استخراج شده در این تحقیق است.
«آسیب‌های ناشی از کانال‌های ارتباطی» در این تحقیق هم می‌گوید که داشتن دیدگاه‌های متفاوت و متضاد بین سازمان‌های متولی با ۱۵.۱۵ درصد بیشترین تاثیرگذاری را در ضعیف بودن کانال‌های ارتباطی بین این سازمان‌ها دارد.
ضعف در برقراری ارتباطات دوسویه و نداشتن دیدگاه واحد در برگزاری جلسات با ۱۲.۱۲ درصد در رتبه دوم، ناهماهنگی ساختاری سازمان‌های متولی با ۹.۰۹ درصد در رتبه سوم و جزیره‌ای عمل کردن و مکاتبه‌ای بودن ارتباطات بین سازمانی نیز با ۶.۰۶ درصد در رتبه چهارم قرار گرفته‌اند.
نتایج این تحقیق که برآمده از نظرات کارشناسی تعدادی از اعضای این سه سازمان در حوزه سیاست‌گذاری حجاب و عفاف در ایران است، اغلب عملکرد این سازمان‌ها در حوزه اجرا به نقد و بررسی کشیده و از نقد مستقیم به تعارض‌های ذاتی برخی قوانین اسلام با سبک نوین زندگی در ایران خودداری کرده است.
در بسیاری دیگر از این نقد‌ها و بررسی‌ها و آسیب‌شناسی تحقیقاتی، علمی یا دانشگاهی که پیش‌تر در ایران منتشر شده هم به این موضوع که بسیاری از قوانین اسلام دیگر در زندگی معاصر انسان‌ها جایگاهی ندارند و منشاء تبعیض‌های گسترده فردی و اجتماعی هستند، به صورت مستقیم اشاره نشده است.
ناکارآمدی ۲۶ سازمان متولی حجاب و عفاف در ایران هم که بودجه سالیانه آن‌ها بالغ بر ده‌ها میلیارد تومان می‌شود هم در وهله نخست ناشی از به حاشیه رفتن گفتمان قوانین مذهبی و فاصله گرفتن مردم ایران از این قوانین به منظور بهبود شرایط زندگی خود و مطابق با ارزش‌های جهانی است که به انسان‌ها فارغ از رنگ و عقیده و نژاد، امکان انتخاب آزاد در تمام زمینه‌ها را داده است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر