آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ۳۵ کشور عضو شورای حکام اعلام کرده که جمهوری اسلامی ایران اطلاع داده به یک ماشین غنیسازی اورانیوم از نسل «آیار۶» با هدف تبدیل اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده به ۶۰ درصد، گاز تزریق کرده است.
بر اساس این گزارش، جمهوری اسلامی محصول به دست آمده را جمعآوری نکرده است.
معنی تازهترین اقدام اتمی ایران چیست؟
**
اقدام جمهوری اسلامی ایران در تزریق گاز و غنیسازی اورانیوم با ماشینهای غنیسازی آیار۶، تخلف از توافق اتمی «برجام» است که بر مبنای آن، متعهد بود از بهکارگیری این ماشینها در غنیسازی اورانیوم و استفاده از مواد شکافتپذیر اتمی در آن تا پایان دوره اجرای برجام خودداری کند.
با استفاده از این ماشینها در غنیسازی اورانیوم، هرچند فقط یک دستگاه از آن استفاده شده، ایران یک مورد دیگر به فهرست نقضهای انجام شده در برجام اضافه کرده است.
«رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس این موضوع را به شورای حکام اطلاع داده است و حالا این شورا باید در جلسه دورهای خود که در آذر ماه برگزار میشود، درباره واکنش یا سکوت به این اقدام تصمیمگیری کند.
اما به کار بردن مواد اتمی در این نوع ماشین غنیسازی در آستانه دیدار «علی باقری کنی»، مذاکره کننده ارشد اتمی با «انریکه مورا»، هماهنگ کننده اتحادیه اروپا در کمیسیون مشترک برجام رخ داده است.
جمهوری اسلامی به طور سنتی نزدیک به ۲۰ سال است که در آستانه مذاکرات اتمی دست به اقدامی میزند که به تصور مقامهای این کشور، قدرت چانهزنی را بالا میبرد اما در عمل دردسرهای تازه برای مقامهای این کشور میآفریند.
قرار است دیدار باقری و مورا در بروکسل، مقر اتحادیه اروپا برگزار و به گفته باقری، مواضع جمهوری اسلامی درباره مذاکرات اتمی به این سازمان اعلام شود. اما «رابرت مالی»، نماینده وزارت خارجه امریکا در امور ایران گفته جمهوری اسلامی آزاد است با هرکسی که میخواهد، مذاکره کند ولی باید پاسخ سوالات خود را از ایالات متحده بگیرد و نه اتحادیه اروپا.
رابرت مالی نماینده امریکا در مذاکرات بینتیجه احیای برجام در بهار ۱۴۰۰ بود. او گفته تلاشها برای احیای برجام به مرحله بحرانی رسیده است و ایالات متحده خود و شرکایش را آماده دورهای میکند که عملا شکست مذاکرات احیای برجام در آن اعلام شود. اما اضافه کرده است که رسیدن به این مرحله به معنی پایان دیپلماسی و بسته شدن پنجره راهحل سیاسی نیست.
اظهارات مالی به این معنا است که احتمال دارد با برگشت ناپذیر شدن برنامه اتمی جمهوری اسلامی، ایالات متحده دیگر ضرورتی برای بازگشت به این توافق نداشته باشد. اما منتفی شدن احیای برجام، به معنی پایان تمایل به یافتن راه حل سیاسی درباره پرونده اتمی ایران نیست.
گرچه صورت این اظهارات ممکن است مصالحهجویانه به نظر برسد اما کنار گذاشته شدن برجام به معنی این است که جمهوری اسلامی تحت فشار بینالمللی قرار خواهد گرفت تا وارد مذاکره برای توافق جدیدی درباره برنامه هستهای شود که این بار معایب این توافق از دید امریکا را نخواهد داشت.
معایب این توافق از نگاه ایالات متحده، قرار نداشتن پرونده موشکهای بالستیک جمهوری اسلامی در آن و مدت زمان کوتاه محدودیتهای اتمی بودند. یکی از دلایلی که «دونالد ترامپ»، رییس جمهوری وقت امریکا از این توافق خارج شد و دوباره تحریمهای اتمی علیه جمهوری اسلامی را اعمال کرد، رفتار بیثبات کننده ایران در منطقه و ضعف برجام در محدود نگه داشتن طولانی مدت ابعاد خطرساز برنامه هستهای جمهوری اسلامی بود.
منظور از این محدودیتها، فاصله انداختن فنی و تکنیکی در زمان تمایل جمهوری اسلامی در ساخت سلاح اتمی تا رسیدن قطعی و تولید چنین جنگ افزارهایی است.
اگر جمهوری اسلامی ایران آنچنان که در چهار ماه اخیر نشان داده است، تمایلی برای بازگشت به برجام نداشته باشد یا خواهان امتیازهای بیشتری برای احیای آن باشد، خود را در میانمدت تحت فشارهای بینالمللی تازهای قرار خواهد داد که این بار از حمایت شرکای اروپایی برجام، یعنی بریتانیا، فرانسه و آلمان هم برخوردار است.
دولت «جو بایدن» به دلیل پیروزی بحثبرانگیز در انتخابات پارسال و ناکامیهای متعدد خارجی مثل وضعیت افغانستان و بازگشت مجدد طالبان، به اندازه دولت اوباما در داخل ایالات متحده مقبولیت ندارد که بتواند امتیازات زیادی به جمهوری اسلامی بدهد. ضمن این که با نزدیک شدن به زمان انتخابات سنا، ممکن است دولت بایدن در رقابت با جمهوری خواهان، در آینده نزدیک در همین حد کنونی، یعنی توافقات انجام شده در بهار ۱۴۰۰ در وین هم نتواند با جمهوری اسلامی همراهی کند.
کشورهای اروپایی عضو برجام هم نگرانیهایی از توسعه برنامه موشکهای بالستیک جمهوری اسلامی دارند و طی سالهای اجرای برجام نیز در اسناد متعددی که نزد شورای امنیت سازمان ملل ثبت کردهاند، پروندهای بینالمللی در این باره را مفتوح نگه داشتهاند.
عقربههای ساعت اتمی جمهوری اسلامی بار دیگر به زمان بحرانی نزدیک میشود. فرصت اندکی برای احیای برجام مانده است و نشانهها حکایت از آن دارند که دورهای تازه در پرونده هستهای ایران در حال آغاز است که جایگزینهای آن برای برجام به مراتب سختتر و ناخوشایندتر از این توافق برای جمهوری اسلامی ایران خواهند بود.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر