منابع «ایرانوایر» در افغانستان خبر دادهاند که در دوره حکومت فعلی طالبان، از قاچاق مواد مخدر جلوگیری نمیشود و در همین مدت اندک پس از روی کار آمدن آنها، ترانزیت و قاچاق مواد مخدر در افغانستان آزادانهتر صورت میگیرد. این در حالی است که «مولوی شیراحمد عمار»، معاون استاندار طالبان در هرات به ایرانوایر گفت که در روزهای آینده سندی مبنی بر ممنوعیت ترانزیت و قاچاق مواد مخدر صادر خواهد شد.
قاچاق مواد مخدر از افغانستان به ایران تجارتی پر سود به حساب میآید که سالها است، جریان دارد. بسیاری از مهاجران افغانستانی در ایران به اتهام قاچاق مواد مخدر به دار آویخته میشوند؛ در حالیکه اغلب آنها قاچاقچیهای اصلی نیستند.
***
برای بسیاری از قاچاقچیان مواد مخدر سقوط دولت مرکزی در افغانستان و تسلط طالبان خبری خوب به حساب میآید. در دو دهه نبودِ طالبان در راس حکومت، قاچاق مواد مخدر دشوارتر از قبل شده بود. اما حالا به نظر میرسد که طی همین یک ماه در اختیار داشتن حکومت توسط طالبان، بازار قاچاق مواد مخدر هم رونق داشته است.
پیشتر، «سید وحید قتالی»، استاندار هرات به خبرنگار ایرانوایر گفته بود که بخشی از هزینه جنگی طالبان از طریق قاچاق و ترانزیت مواد مخدر به دست میآید. در آن زمان او طالبها را متهم کرده بود که زمینه را برای تسهیل قاچاق مواد مخدر فراهم میسازند. باید به خاطر داشت که در دوران حکومت پیشین طالبان بر افغانستان در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی، کشت و ترانزیت و همچنین قاچاق مواد مخدر در افغانستان آزاد بود و بخشی از درآمد طالبان به حساب میآمد.
سراغ یکی از قاچاقچیان مواد مخدر رفتیم. «محمد» نام مستعار او در استان هرات است. به گفته این قاچاقچی در گفتوگو با ایرانوایر تا پیش از تسلط طالبان بر افغانستان، آنها مجبور بودهاند که پولهای هنگفتی به مقامهای دولتی رشوه دهند تا مانع قاچاق مواد مخدر نشوند: «حالا طالبان نقل و انتقال تریاک را آزاد کردهاند. خوب شد که طالبان حکومت را به دست آوردند. حالا ما میتوانیم راحتتر هر چقدر مواد مخدر میخواهیم به ایران قاچاق کنیم. دلیل افزایش قیمت تریاک هم البته همین است که طالبها مانعی بر این مساله نیستند.»
ویدیویی از جریان دادگاه طالبان در شهرستان «بابا حاجی»، استان «هلمند» در جنوب افغانستان در اختیار ایرانوایر قرار گرفته است که نشان میدهد قاضیِ طالبان به پرونده فریب در فروش تریاک رسیدگی میکند. در این ویدیو سه کشاورز به جای تریاک، حلوا [نوعی شیرینی] به قاچاقچیان مواد مخدر فروختهاند و برای همین تحت پیگرد و محاکمه قرار گرفتهاند. در این ویدیو سه نفر به همین اتهام بنا به تصمیم قاضی مجبور میشوند که پول را به قاچاقچی مواد مخدر پس بدهند. در واقع، قاضیِ طالب به حمایت از قاچاقچی پرداخته است.
یکی از منابع ایرانوایر در استان هرات خبر داد که طالبان هیچ محدودیتی مبنی بر جلوگیری از قاچاق مواد مخدر ایجاد نکرده است و محمولههای مواد مخدر در شاهراهها با اسکورت طالبان، جابهجا میشوند. این منبع که به خاطر مسائل امنیتی خواست هویت او محفوظ بماند، ابراز داشت که قاچاقچیان مواد مخدر محمولههای بزرگ را برای ارسال به ایران تدارک میبینند.
پیشتر قاچاق مواد مخدر از طریق مرزهای استانهای مرزی «فراه» و «نیمروز» و همینطور «هرات» به ایران صورت میگرفت. این استانهای مرزی محل قاچاقبران انسان نیز هست و کنترل و نظارت کمتری بر آن حاکم است. به گفته منابع ایرانوایر حدود ۸۰ درصد مواد مخدر از طریق همین استانها به ایران قاچاق میشود.
بنا به اطلاع ایرانوایر، تردد برخی خودروهای باربری از طریق مرزها صورت میگیرد. همچنین قاچاقچیان انسان حامل مواد مخدر هستند و در برخی موارد، مواد مخدر را از طریق پرتاب منجنیق به آن سوی مرز میفرستند. به روایت برخی بومیان مرزنشینان افغانستانی، قاچاقبران انسان محمولههای یک کیلوگرمی مواد مخدر را در منجنیق میگذارند و به آن سوی مرز یعنی ایران پرتاب میکنند.
«گلمحمد»، ساکن شهرستان «پشتون زرغون» در شرق هرات است که برای ایرانوایر روایت میکند که بارها طالبان طی پنج سال اخیر او را مجبور کردهاند که به جای زعفران، کوکنار [خشخاش] کشت کند: «طالبان ما را مجبور به کشت تریاک کردند. اما حکومت سابق کشتزارهای ما را تخریب کرد و ما تاوان سنگینی دادیم. حالا که زعفران بازار خوبی ندارد، امسال میخواهیم تریاک کشت کنیم.»
کشاورزان بسیاری هستند که با تهدید گروه طالبان به کشت تریاک روی آوردند. آنها پس از برداشت، بخشی از محصول کوکنار را به عنوان مالیات به طالبها میپرداختند. اما حکومت مقابل آنها میایستاد. به نظر میرسد که حالا وضعیت تغییر کرده است. طالبان بر افغانستان حاکم است و به نظر میرسد که کشت کوکنار طی سالهای آینده افزایش یابد. از سوی دیگر، کشاورزان هم ترسی از این حکومت ندارند و آنها را حامی مواد مخدر میدانند.
در شرایطی که فقر و بیکاری تا پیش از روی کار آمدن طالبان هم بیداد میکرد، حالا خطر گرسنگی بسیاری را تهدید میکند. برای همین کشت کوکنار روزنهای امید برای بقای کشاورزان به حساب میآید. فصل کشت کوکنار هم نزدیک است و کمتر از یک ماه دیگر، زمینها آماده کشت میشوند.
«محمد ظریف»، یکی از کشاورزان در استان «هلمند»، پایگاه قدرت طالبان در افغانستان است. او به ایرانوایر گفت که امسال ده برابر سال پیش کوکنار کشت خواهد کرد: «طالبان حالا بر افغانستان حکومت میکنند و این گروه هیچ ممانعتی برای کشت تریاک ندارند. امسال زمینهای بیشتری بدون ترس از تخریب دولت، تریاک کشت میکنند. به جز کشت تریاک، دیگر برای افغانستانی پولی نیست. حالا همگی ما کشاورزان کوکنار کشت میکنیم.»
برخی از کشاورزان از جمله «حاجی کریم» ۵۰ ساله برای خریداری تختههای سولری [تختههای انرژی آفتابی] و استفاده از آنها در آبیاری مزارع به شهر هرات آمدهاند. او در گفتوگو با ایرانوایر توضیح داد که تصمیم دارد زمینهای بیشتری را تحت آبیاری کشت کوکنار قرار دهد: «قدیمها وقتی تریاک کشت میکردیم، باید پول زیادی برای خریداری دیزل هزینه میکردیم، اما حالا تخته سولر میخریم و رایگان آب را از چاهها استخراج میکنیم.»
یکی از دلایل، افزایش زمینهای کشت کوکنار، استفاده از انرژی آفتابی برای بیرون کشیدن آب از چاههای عمیق است و این کار هزینه برداشت تریاک را نسبت به استفاده از سوختهای فسیلی به مراتب کاهش داده است و پول خوبی برای کشاورزان به همراه دارد.
با سقوط حکومت افغانستان قیمت تریاک در بازارهای این کشور بالا رفته است. در بازارهای استانهای جنوبی و غربی افغانستان هر کیلوگرم تریاک تا ۱۰۰ دلار آمریکایی به فروش میرسد که حاکی از دو برابر شدن قیمت آن است. قاچاقچیان مواد مخدر برای خریداری تریاک به بازار روی آوردهاند، تا فرصت مناسب قاچاق آن را خصوصا به ایران به دست آورند. حالا به نظر میرسد که با روی کار آمدن طالبان، بازار کشت و قاچاق مواد مخدر هم افزایش داشته باشد. اما معلوم نیست چه بر سر حاملان این مواد مخدر خواهد آمد؛ مهاجرانی که در ازای حمل این مواد، کشور را ترک میکنند و ممکن است در خاکی دیگر، گرفتار آیند. از سوی دیگر، کشت آزاد خشخاش میتواند اعتیاد را در سطح جامعه افغانستان افزایش دهد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر