کابینه تحت تعقیب؛ اثر بین‌المللی تحریم احمد وحیدی و رستم قاسمی

بررسی وزرای پیشنهادی «ابراهیم رئیسی» هفته آینده سی‌ام مرداد در تهران آغاز می‌شود و در همین هفته جلسات رای اعتماد هم برگزار می‌شود.

***

«ابراهیم رئیسی»، رییس‌جمهور اسلامی ایران فهرست وزرای پیشنهادی خود را برای گرفتن رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی ارائه کرده و مجلس ایران هم به زودی کار بررسی آن را آغاز می‌کند که به احتمال فراوان رای اعتماد به همه ۱۹ فرد پیشنهادی است.

از میان این افراد یک نفر تحت تعقیب پلیس بین‌الملل (اینترپل) است و همزمان با وزیر پیشنهادی دیگر در فهرست تحریم‌های ایالات متحده قرار دارد.

سرتیپ پاسدار «احمد وحیدی» برای تصدی وزارت کشور و سرتیپ پاسدار «رستم قاسمی» برای وزارت راه و شهرسازی پیشنهاد شده‌اند.

احمد وحیدی اولین فرمانده نیروی قدس شعبه برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که در اقدامات نظامی و شبه‌نظامی از کشورهای همسایه ایران تا کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین فعالیت دارد. آقای وحیدی از متهمان پرونده انفجار در مقر یهودیان آرژانتین است که طی آن ۸۵ آرژانتینی کشته شدند و تا به امروز بزرگ‌ترین سوءقصد در تاریخ آمریکای لاتین و بزرگ‌ترین عملیات علیه یهودیان از زمان تاسیس کشور اسراییل است.

دولت آرژانتین در ارزیابی‌های خود رسما اعلام کرد که نقشه انفجار در ایران کشیده شده و توسط حزب‌الله لبنان اجرا شده است. درخواست دستگیری احمد وحیدی در کنار درخواست دستگیری «اکبر هاشمی رفسنجانی» رییس‌جمهور و «علی‌اکبر ولایتی»  وزیر خارجه وقت از سوی آرژانتین به به پلیس بین‌الملل داده شد.

هاشمی رفسنجانی تا پایان عمر در فهرست افراد تحت تعقیب پلیس بین‌الملل باقی ماند و نزدیک به سی سال پس از این انفجار علی‌اکبر ولایتی هم به کشورهایی که احتمال دستگیری وی توسط پلیس بین‌الملل آن وجود دارد، سفر نکرده است. این وضعیت جدی بودن درخواست بازداشت احمد وحیدی، نامزد تصدی پست وزارت کشور ایران در دولت ابراهیم رئیسی را نشان می‌دهد.

احمد وحیدی در دولت «محمود احمدی‌نژاد» وزیر دفاع بوده اما به دلیل فشارهای بین‌المللی بی‌سابقه ای که به دلیل رویکرد دولت احمدی‌نژاد به روی آن وجود داشت و همچنین تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی، ضرورتی برای سفر خارجی وی وجود نداشت. اما وزیر کشور ایران که بر اساس قوانین این کشور مسئول تامین امنیت داخلی است، برای اجرای ماموریت‌های خود باید سفرهایی به کشورهای همسایه ایران انجام دهد و از جمله در اجلاس سالانه آژانس مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل که در وین تشکیل می‌شود، شرکت کند.

در سال‌های اخیر یعنی سه دهه پس از انفجار آمیا، زمانی که اعلام شد، علی‌اکبر ولایتی که اکنون مشاور بین‌المللی آیت‌الله «علی خامنه‌ای» است، عازم کشور جمهوری آذربایجان بود؛ اما به محض اعلام برنامه سفر وی، تلاش آرژانتین برای به جریان انداختن حکم دستگیری او آغاز شد و سرانجام ولایتی به آن سفر نرفت یا دست‌کم آن سفرش به صورت علنی انجام نشد.

در صورتی که احمد وحیدی از مجلس ایران برای در اختیار گرفتن وزارت کشور رای اعتماد بگیرد، به صورت کلی دارای مصونیت دولتی خواهد شد؛ اما این مصونیت وی را در اموری که مربوط به ماموریت‌های ذاتی دولتی است، محافظت می‌کند؛ در حالی که او به دست داشتن در انفجاری متهم است که به کشته شدن ۸۵ نفر و جراحت و آسیب دائمی شمار گسترده‌تری از افراد انجامیده است.

چنین فردی از خطر بازداشت و محاکمه ضرورتا مصون نیست و در صورتی که درخواست بازداشت وی از سوی قربانیان مطرح شود، دولت‌های میزبان وحیدی، بنابر نوع روابط آنان با آرژانتین می‌توانند وی را تحت تعقیب قرار دهند.

حتی در صورتی که احمد وحیدی در سفرهای خارجی خود بازداشت نشود، صرفا این که وزیر مهمی در حد وزیر کشور در کابینه ایران بالقوه در خطر در بازداشت اینترپل است، جایگاه دولت وی را از نظر سیاسی و وجه بین‌المللی نشان می‌دهد.

وحیدی از سوی ایالات متحده آمریکا هم در فهرست تحریم‌های مرتبط با سپاه پاسداران، سازمان هوافضا و سازمان صنایع دفاعی قرار دارد و از این جهت به غیر از اتهام جنایی که به وی وارد شده، وضعیت ویژه‌ای دارد.

سرتیپ پاسدار «رستم قاسمی» وزیر پیشنهادی وزارت راه و شهرسازی هم از سوی ایالات متحده تحریم است. قاسمی در حال حاضر معاون اقتصادی نیروی قدس شعبه برون‌مرزی سپاه پاسداران است و پیش از آن مدتی وزیر نفت در دولت احمدی‌نژاد و مدتی هم فرمانده قرارگاه سازندگی سپاه بوده است.

وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در زمان تحریم رستم قاسمی وی را رییس کمیته توسعه روابط اقتصادی ایران و سوریه خواند که مدیریت گروهی از افراد، شرکت‌های کشتیرانی و نفتی و کشتی‌ها را برای فروش نفت خام و میعانات گازی ایران مدیریت می‌کند. 

آمریکا قاسمی را فردی می‌شناسد که برای اداره این شبکه به اعضای نیروی قدس سپاه پاسداران و از جمله فرزند خودش «مرتضی قاسمی» متکی است.  آمریکا می‌گوید فرزند وزیر پیشنهادی ابراهیم رئیسی برای وزارت راه و شهرسازی به نهایی شدن قراردادهای نفتی این شبکه وابسته به نیروی قدس کمک کرده است.

 یکی از تازه‌ترین به‌روزرسانی‌های تحریم‌های ایالات متحده علیه شبکه فروش نفت ایران افرادی مرتبط با نیروی قدس سپاه هستند که نشان می‌دهد دولت «جو بایدن» حتی با شروع کار ابراهیم رئیسی و احتمالی اندک که برای رفع تحریم‌های اتمی وجود دارد، همچنان شبکه‌ای را که فروشِ نفتِ تحریم شده ایران را تسهیل می‌کند، با تحریم‌ها هدف می‌گیرد. رستم قاسمی و نیروی قدس در ماه‌های اخیر تلاش‌هایی فراوان برای دور زدن تحریم نفت ایران انجام داده‌اند و خود ایشان این موضوع را به صراحت گفته‌اند.

منفی‌ترین اثری که تحریم بودن رستم قاسمی ممکن است برای ایران به جا بگذارد، زمان احتمالی احیای توافق هسته‌ای برجام است. بخشی مهم از این توافق مربوط به فروش هواپیماهای مسافری با قطعات آمریکایی همچون هواپیماهای ساخت شرکت آمریکایی بویینگ به ایران است.

شرکت‌های ساخت هواپیما همچون ایرباس و بویینگ این قراردادها را با وزارت راه ایران امضا کردند که در صورت رای اعتماد مجلس به رستم قاسمی، وزیر آن به زودی تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار دارد و همین موضوع می‌تواند بار دیگر ایرانیان را از داشتن ناوگان هوایی ایمن و تازه محروم کند.

در کنار تحریم وزیر کشور و وزیر راه پیشنهادی ابراهیم رئیسی، خود وی و معاون اول او «محمد مخبر» هم تحت تحریم آمریکا قرار دارند. رئیسی به ارتکاب «جنایت علیه بشریت» در پرونده اعدام‌های تابستان ۱۳۶۷ قویا مظنون است و درخواست تعقیب قضایی وی از سوی سازمان عفو بین‌الملل مطرح شده است.

وضعیتی کاملا بی‌سابقه در دولت ایران که همراه ناکارآمدی ساختاری و فساد سیستمی آن، میزان موفقیت آن در آینده‌ای نه چندان دور را نشان می‌دهد.