کرونا در ایران؛ احتمال وجود ویروس زنده در واکسن‌هایی که دور ریخته شدند

یک منبع آگاه به «ایران‌وایر» گفت تاخیر در تولید واکسن «کوو ایران‌ برکت» مرتبط با پیدا شدن ویروس زنده در بخشی از این واکسن‌ها است.
این منبع آگاه گفت «شرکت دارویی شفا فارمد»، زیرمجموعه «ستاد اجرایی فرمان امام»، پس از یافتن ویروس زنده در واکسن، بخشی از واکسن‌های ساخته شده را دور ریخته است.
پیش از این، به اذعان مسوولان ستاد اجرایی فرمان امام، بیش از یک میلیون دوز از واکسن‌های تولید شده به دلیل وجود مشکل در پر کردن ویال‌ها(شیشه کوچک محتوای دارو)، از بین رفته بودند.

***

هشدارها جدی‌تر شده‌اند. مقامات ایران دیگر ابایی از بیان کمبودهای دارویی و تجهیزات بیمارستانی ندارند. در کنار معضل کمبود تخت، به دنبال افزایش چشم‌گیر بیماران کووید-۱۹، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حتی در تامین سِرُم نیز دچار مشکل جدی شده است.
در حالی رسانه‌ها وضعیت کرونایی استان‌های کشور را در حال انفجار توصیف می‌کنند که مقامات می‌گویند هنوز به قله پیک پنجم نرسیده‌ است.

شمار فوتی‌های روزانه در ۲۴ ساعت منتهی به ظهر روز پنج‌شنبه ۱۴ مرداد به ۴۳۴ نفر رسید. با استناد به اظهارات مسوولان دولتی و بیمارستانی، بر کسی پوشیده نیست که این تعداد فوتی تنها مربوط به مواردی بوده که تست کرونای آن‌ها مثبت شده است. حال این که دست‌کم دو برابر این تعداد روزانه به خاک سپرده می‌شوند.

از حدود ۲۶۰ هزار تست کرونای گرفته شده روزانه نیز حدود ۴۰ هزار مورد آن مثبت می‌شود؛ آماری که باعث شده است تا نام ایران در میان کشورها با بالاترین میزان شیوع ویروس قرار گیرد.

طی دو هفته اخیر، واکسن‌های کرونای اهدایی کشور ژاپن به ایران باعث شد تا میزان واکسیناسیون تا حدودی روندی رو به رشد به خود بگیرد و واکسیناسیون روزانه حتی به ۵۰۰ هزار دوز در روز نیز رسید. با این حال، به میزان افزایش دوزهای تزریقی روزانه، بی‌نظمی‌ها نیز افزایش یافته‌اند.

یک شهروند ساکن تهران در خصوص روند واکسیناسیون در پایتخت ایران به «ایران‌وایر» می‌گوید: «پیامک زدند به مادرم که تشریف بیاورید مرکزی در شرق تهران برای واکسن. آن‌جا متوجه شدیم که فقط واکسن برکت می‌زنند. قبول نکردم و رفتیم به مرکز خرید ایران‌مال که بزرگ‌تر است. خودم دوست داشتم آسترازنکا بزند اما ایران‌مال هم گفت ما فقط سینوفارم می‌زنیم.»

این شهروند می‌گوید در نهایت مادرش واکسن سینوفارم را دریافت کرده است.

شهروند دیگری از رشت در خصوص تزریق واکسن به پدرش به «ایران‌وایر» می‌گوید: «در این هفته که امروز پنج روز از آن می‌گذرد، دو روز اصلا در رشت واکسن نبود. روزهای بعد هم به چند مرکز تزریق واکسن رفتم و گفتند فقط برکت داریم. پس از چند روز رفت و آمد، متوجه شدیم که در شهرهای اطراف هم واکسن می‌زنند. پدرم را بردم به صومعه‌سرا، در فاصله یک ساعتی با رشت که توانستیم سینوفارم دریافت کنیم.»

براساس اعلام وزارت بهداشت، تا روز پنج‌شنبه ۱۴ مرداد، در مجموع ۱۳ محموله واکسن به کشور وارد شده که شامل ۱۲ میلیون و ۶۳۰ هزار دوز واکسن کرونا است.

هم‌چنین گفته شده تا کنون ۱۱ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۹۹۵ نفر دوز اول واکسن کرونا و دو میلیون و ۹۳۴ هزار نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند. حالا مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۱۴ میلیون و ۴۳۸ هزار و ۸۶۱ دوز رسیده که بخشی از آن با واکسن داخلی تامین شده است.

یک منبع مطلع از مراحل تولید واکسن ایرانی کرونا به «ایران‌وایر» می‌گوید ستاد اجرایی فرمان امام بخشی از واکسن‌هایی که تولید شده‌اند را دور ریخته است. او که نخواست سمت و نامش فاش شود، ادامه داد: «علت این دور ریختن در وهله اول اشتباه پر کردن ویال‌ها عنوان شد که خودش یک فاجعه محسوب می‌شود. با این حال، بعد از این فاجعه، تولید ادامه پیدا کرده است. اما آن‌چه باعث شد بخشی از پروژه فلج شود و وزارت بهداشت به میزان تولید واکسن وعده داده شده نیز نرسد، آزمایش‌هایی بود که شفا فارمد بر روی واکسن‌ها انجام داد. این موضوع به طور عمومی بیان نشده است و مطمئناً مطرح نخواهد شد اما این احتمال می‌رود که در این آزمایش‌ها مشخص شده است که ویروس زنده در داخل واکسن‌ها وجود دارد.»

او می‌گوید روش شرکت شفا فارمد از ابتدا برای ساخت واکسن برکت، استفاده از ویروس کشته‌ شده یا غیرفعال بوده است.

ستاد فرمان اجرایی امام که شرکت شفا فارمد زیرمجموعه آن فعالیت می‌کند، قول داده بود از هفته اول مرداد ماه، به صورت هفتگی یک میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن به وزارت بهداشت تحویل دهد.

«حجت نیکی ملکی»، سخن‌گوی ستاد اجرایی فرمان امام پیش از این گفته بود یک بچ کامل به تعداد بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن بعد از تولید در مرحله پر کردن ویال‌ها از چرخه خارج شده است. او این خطا را مرتبط با جدید بودن خط تولید واکسن دانسته بود.

براساس آخرین آمار که «علیرضا وهاب زاده»، مشاور وزیر بهداشت دولت دوازدهم اعلام کرده، تا کنون پنج میلیون دوز واکسن برکت تولید شده است.

او روز چهارشنبه گفت که از مجموع پنج میلیون دوز واکسن تولید شده، یک میلیون و ۸۰۰ هزار دوز تحویل وزارت بهداشت داده شد و در چرخه مصرف قرار گرفت.

یک روز پیش از این اظهارنظر، «محمدحسین فلاح مهرآبادی»، معاون «موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی» با انتقاد از تعدد شرکت‌های تولید کننده واکسن در ایران اعلام کرد: «هنوز کمتر از یک میلیون دوز واکسن در داخل کشور تولید شده است.»

اظهارات متناقض در خصوص ساخت واکسن کرونای ایرانی حدود ۹ ماه است به اشکال مختلفی مطرح می‌شود. حالا این تناقض‌ها به تعداد واکسن‌های توزیع و تزریق شده نیز رسیده‌اند. حتی «مینو محرز» به عنوان سرپرست تیم تحقیقاتی واکسن کوو ایران برکت نیز هفته گذشته گفته است که از هفته دوم مرداد میزان تولید به چند میلیون دوز خواهد رسید!

آن‌چه مشخص است، مراحل تولید واکسن کوو ایران برکت بر خلاف ادعای مقامات، با مشکلات جدی روبه‌رو شده است؛ مشکلاتی که نه به خاطر خط تولید واکسن که ممکن است به مراتب بنیادی‌تر از آن باشد.

منبع آگاه «ایران‌وایر» در خصوص احتمال وجود ویروس زنده در واکسن کوو ایران برکت می‌گوید: «به نظر می‌رسد بخشی از تعلل در تحویل واکسن به خاطر وجود ویروس زنده در کوو ایران برکت است. تولیدات را به خاطر همین ویروس زنده دور ریخته‌اند چون اساساً این نوع از واکسن باید ویروس غیرفعال داشته باشد. نکته مهم این است تعدادی از افرادی که واکسن برکت را تزریق کرده‌اند، علایم شدید بیماری دقیقا مشابه آن‌چه ویروس با افراد می‌کند، داشته‌اند. هم‌چنین افرادی به بیماری خفیف مبتلا شده‌اند. دقت کنید که ما از ابتلا به خود ویروس پس از تزریق حرف می‌زنیم، نه عوارض واکسن. هرچند این معنای به درد نخور بودن کل محصولات تولیدی نیست و تنها مرتبط با بخشی بوده که دور ریخته شده است.»

به گفته این منبع آگاه، باید منتظر بود و دید با راه‌اندازی خط دوم یا همان خط صنعتی ستاد اجرایی فرمان امام، تغییری در رویه تولید واکسن رخ خواهد داد یا خیر.

«محمد مخبر»، رییس ستاد اجرایی فرمان امام طی هفته اخیر گفت خط دوم تولید واکسن برکت به لحاظ سخت‌افزار و نرم‌افزاری آماده است و تست‌های آزمایشی نیز رو به اتمام هستند. او گفته که تا ۱۸ مرداد این خط تولید راه‌اندازی می‌شود.

بنابر ادعای «کیانوش جهانپور»، سخن‌گوی سازمان غذا و دارو، تا صبح روز چهارشنبه ۱۳ مرداد، ۸۶۱ هزار و ۳۷۲ دوز واکسن کووایران برکت به ایرانیان تزریق شده است.