میزهایی که با فاصله از هم چیده شده و هشت مرد که هفت نفر آنها قرار است در انتخابات سیزدهمین دوره ریاستجمهوری در جمهوری اسلامی ایران با هم رقابت کنند؛ بهخوبی نشاندهنده آن چیزی است که در این گزارش به آن خواهیم پرداخت: «جای خالی زنان در یک مناظره ۳ ساعته درباره اقتصاد»
***
روز شنبه، ۱۵ خرداد ۱۴۰۰، اولین مناظره انتخاباتی کاندیداهای انتخابات سیزدهمین دوره ریاستجمهوری از شبکه اول سیما پخش شد. موضوع این مناظره اقتصاد بود؛ موضوعی که از نظر تمامی کاندیداهای تایید صلاحیت شده و حاضر در این مناظره، مساله اصلی امروز کشور و مردم ایران است. با اینحال، در این مناظره ۳ ساعته، تنها ۶ بار کلمه «بانوان» که بهزعم مردان سیاست در جمهوری اسلامی، واژه مودبانهتر و محترمانهتری برای زنان است، مطرح شد. «عبدالناصر همتی»، یک بار از واژه «زنان» در کنار «اقلیتها»، «ابراهیم رییسی»، یک بار از واژه «بانوان» در کنار «کودکان و نوجوانان» و حین صحبت از وضعیت نامناسب زیرساختهای مربوط به اینترنت در کشور و با اشاره به زنانی که از خانه کار میکنند و «محسن رضایی» ۴ بار از واژه «بانوان» در بخشهای مختلف صحبتهای خود استفاده کردند. چهار کاندیدای دیگر، حتی یک بار هم به موضوعات و مشکلات زنان در اقتصاد اشاره نکرده و حتی وعدهای برای به کار گرفتن آنها ندادند.
زنان نمایندهای در این مناظره ندارند
در چند دقیقه اول مناظره بود که «عبدالناصر همتی»، رییس پیشین بانک مرکزی و کسی که این روزها همسرش، «سپیده شبستری» بیش از همسر دیگر کاندیداها شناخته شده، گفت که در این مناظره «زنان و اقلیتها نمایندهای ندارند.» این اظهارنظر از همتی عجیب نبود. او که این روزها از سوی «روحانی» از سمت خود، یعنی ریاست بانک مرکزی کنار گذاشته شده، همسرش را به عنوان نماینده خودش به صداوسیما فرستاد. خانم شبستری که برخلاف رسم معمول در جمهوری اسلامی، با مانتو و روسری، یا همان حجاب غیربرتر، در صداوسیما حاضر شد و به نمایندگی از همتی حرف زد.
این شروع خوب اما، عاقبتی نداشت. با اینکه همتی در ابتدای مناظره اشاره به نکتهای بسیار مهم، یعنی جای خالی زنان در سیاست و در نظام جمهوری اسلامی کرد، دغدغه او درباره زنان، به همین یک جمله خلاصه شد. او دیگر از زنان که در سایه سیاستهای مردسالارانه، ایدئولوژیک و زنستیزانه جمهوری اسلامی نهتنها از اقتصاد، بلکه از زندگی در فضای عمومی نیز بازماندهاند، حرفی به میان نیاورد.
زنان را بیش از پیش به خانه و آشپزخانه میکشانم
«محسن رضایی»، این فرمانده سابق سپاه پاسداران و دبیر کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام، بیش از سایر کاندیداها از واژه «بانوان» استفاده کرد. او هنگام بازکردن برنامه اقتصادی خود، در صورتی که رییسجمهور شود، گفت: «مساله اقتصادی که من بنا دارم آن را در دولتم اجرا کنم، با بسیج مردم اعم از اهل تسنن، بانوان و جوانان است. تلاش میکنم قطار اقتصاد را راه بیاندازم تا همه اقوام و استانهای مرزنشین و همه اقشار بتوانند وارد اقتصاد شوند.»
در پاسخ به یکی دیگر از سوالات، این فرمانده سابق سپاه پاسداران گفت که از همه شایستگان، چه اصلاحطلب، چه اصولگرا، اهل سنت، اهل تشیع و جوانان و زنان استفاده خواهد کرد.
رضایی در جایی دیگر نیز ادعا کرد که با «مشورت از مراجع قم»، دو نفر زن را در هیات دولت خود خواهد داشت و از «توان آنها در اداره کشور استفاده خواهد کرد.»
محسن رضایی میرقائد در زمان جمعبندی گفتههای خود نیز، یک بار دیگر به زنان به صورت ضمنی اشاره کرد. او با گفتن اینکه یارانه ۴۵۰ هزار تومانی به ۴۰ میلیون نفر خواهد داد، گفت: «شغل خانهداری را که تربیت فرزند و بهداشت و سلامت خانگی است، برقرار میکنم.»
احتمالا هیچکس بهتر از محسن رضایی نمیتوانست ۴۲ سال سیاست خانهنشین کردن زنان را در ۴ جمله کوتاه مطرح کند. موضوع بهرسمیت شناختن خانهداری بهعنوان شغل از سوی دولت، یکی از موارد روشنی است که در دنیا از آن به عنوان رسمیت شناختن «کار بیدستمزد» و حتی «بردهداری مدرن» یاد میشود. از آنجایی که به طور سنتی زنان مسئول نگهداری از فرزندان، افراد سالمند و بیماران بودهاند؛ بهرسمیت شناختن خانهداری بهعنوان شغل، همان تشویق ممانعت از تحصیل دختران و زنان جوان، اشتغال و کسب درآمد توسط آنها و نهایتا جلوگیری از استقلال مالی و فردی زنان است. این سیاست دقیقا برعکس سیاستی است که در کشورهای غربی جاری است و به زنان حق انتخاب بین کار در بیرون از خانه یا ماندن در خانه و نگهداری از فرزندان را می دهد و در واقع، دوش به دوش سیاستهایی مانند تبعیضهای جنسیتی در نظام آموزش عالی کشور، بازار اشتغال و نظام حقوق مدنی و خانواده در راستای راندن زنان از فضاهای عمومی و درگیر کردن آنها با بچه، کار در خانه و فقیرتر کردن زنان است.
رییسی، کار از خانه و اینترنت
به لطف دعوای رییسی با «محمدجواد آذری جهرمی»، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت «حسن روحانی»، یک بار کلمه «بانوان» بر زبان این کاندیدا جاری شد.
ماجرای دعوای رییسی و آذری جهرمی بر سر فیلتر کردن اینستاگرام است و قصهای طولانی دارد که از چارچوب این گزارش خارج است. اما «ابراهیم رییسی»، اکه به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران پیروز میدان انتخابات است، فقط وقتی از واژه «بانوان» استفاده کرد که میخواست آذری جهرمی، یعنی سکاندار فضای اینترنت و زیرساختهای مرتبط با آن را مورد حمله قرار دهد. او که خود عضو شورای عالی فضای مجازی است و یکی از تصمیمگیرندگان اصلی در زمینه اینترنت ملی، سرعت اینترنت، پهنای باند در دسترس عموم و مسدود کردن سایتها و شبکههای اجتماعی است، در جایی از صحبتهایش گفت: «درباره فضای مجازی معتقدم که عقب هستیم و کار بسیاری صورت نگرفته و زیرساختها مشکل دارد. از بچهها و نوجوانان میپرسم که وقتی در حال بازی اینترنتی هستند، چقدر حالتان گرفته میشود؟ این نشان میدهد که زیرساختها درست نیست. همچنین یک پژوهشگر در حال تولید محتوا دچار مشکل میشود. حق خانمها هم در این زمینه ضایع میشود و حتی خانمی که از خانه کار می کند، با مشکل روبهروست.»
احتمالا اینکه رییسی، «ضایع شدن حق خانمها» را بعد از بازی اینترنتی کودکان و نوجوانان و مشکلات آنها حین بازی و «گرفته شدن حالشان» آورده است، عمدی نبوده؛ اما نشان از بیاهمیت بودن این موضوع دارد که از قضا راه تامین نیازهای زندگی میلیونها زن و فرزندانشان در ایران است.
خلاصه کلام اینکه در سه ساعت مناظره انتخاباتی هفت کاندیدای مرد سیزدهمین دوره ریاستجمهوری در نظام جمهوری اسلامی، سهم زنان، این نیمه جامعه ایران که بار اصلی بحران همهگیری ویروس کرونا را در خانه و بیمارستان به دوش کشیدهاند، فقط ۶ بار مطرح شدن نام آنهاست؛ آنهم بدون برنامهای مدون که اندکی امید در کالبد خسته آنها بدواند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر