مشاهدات رنج؛ زباله‌گردی در تهران

سوسن سلیمی، شهروندخبرنگار، تهران

یک شهروندخبرنگار با ارسال سه تصویراز زباله‌گردی برای «ایران وایر» نوشته است: «این عکس‌ها در یک بازه زمانی دو ساعته و به طور اتفاقی از یک محل ثبت شده است. وقتی در عرض دو ساعت به طور اتفاقی سه تصویر از زباله‌گردی ثبت می‌شود، یعنی اوضاع خیلی خراب است.»

 او نوشته احتمالا شیوع ویروس کرونا و افزایش فشار اقتصادی بر تعداد زباله‌گردان افزوده است: «من فکر می‌کردم زباله‌گردان‌ها در تصاویر نشان می‌دهد که سن افراد زباله‌گرد تفاوت محسوس دارد و از مرد مسن و جوان تا یک نوجوان در حال زباله‌گردی هستند. طبق آخرین آمارکه خرداد ۱۳۹۸ از قول فرشید یزدانی، مدیر عامل انجمن حمایت از حقوق کودکان منتشر شده، چهار هزار و ۷۰۰ کودک در تهران زباله‌گردی می‌کنند. این در حالی است که تعداد کل زباله‌گردان پایتخت ۱۴ هزار نفر تخمین زده شده است.»

در پژوهشی به نام «یغمای کودکی» درباره شناخت، پیشگیری و کنترل پدیده زباله‌گردی آمده است که زباله‌گردان در ایران از سوی پیمانکاران به کار گرفته می‌شوند تا در قبال دریافت مبلغ اندکی اقدام به تفکیک زباله‌ها کنند.

یک جامعه‌شناس ساکن تهران درباره افزایش زباله‌گردی در ماه‌های اخیر می‌گوید: «من نمی‌دانم درباره این موضوع تحقیقات میدانی صورت گرفته یا نه؛ اما آنچه ما به عنوان شهروندان در کوچه و خیابان‌ها می‌بینیم؛ به نظر می‌رسد با شیوع کرونا و وخیم شدن وضعیت اقتصادی شهروندان پدیده زباله‌گردی افزایش یافته است.»

او در توضیح می‌گوید افزایش این پدیده در این وضعیت غیرطبیعی نیست: «خانواده‌های زیادی منبع معیشتی یا سرپرست خانوار خود را بعد از شیوع ویروس کرونا از دست داده‌اند و طبیعتا برای گذران زندگی مجبورند تن به کارهایی بدهند که شاید سلامتی و حتی جانشان را به خطر بیاندازد.»

او می‌گوید وضعیت قشر کم‌درآمد جامعه به سمتی رفته که برخی از آن‌ها مرگ با کرونا را بهتر از زندگی با فقر و گرسنگی و بدبختی می‌دانند. او در این‌باره می‌گوید: «من به وضوح متوجه شده‌ام، مردم در مناطق کم‌برخوردار کمتر به رعایت پروتکل‌های بهداشتی تن می‌دهند. شاید بخشی از آن به دلیل عدم آگاهی باشد؛ اما بخش زیادی از آن یک نوع بی‌خیالی در مواجهه با مرگ است. چون زندگی آن‌ها واقعا سخت شده است. البته این را اضافه کنم که این سهل‌گیری در ابتدای شیوع ویروس کرونا وجود نداشت و یا کمتر دیده می‌شد اما با ادامه وضعیت و عدم کنترل بی‌خیالی این افراد بیشتر دیده می‌شود.» این جامعه‌شناس البته تاکید می‌کند که در این‌باره پژوهشی انجام نداده و فقط مشاهداتش به عنوان یک جامعه‌شناس را با ما درمیان گذاشته است.