بازی تبلیغاتی ظریف، مهندسی پشت پرده تاج، شکست ایران در برگرداندن میزبانی‌ها

اعتراض، نامه‌نگاری، قرار ملاقات، انتظار و قهر؛ این تمام کنش‌های فدراسیون فوتبال ایران در قبال میزبانی‌های از دست رفته فوتبال ایران است. 

اسفند سال ۱۳۹۹، ماه از دست رفتن میزبانی‌های فوتبال ملی و باشگاهی ایران توسط «کنفدراسیون فوتبال آسیا» بود. ۲۲ اسفند با اعلام کنفدراسیون فوتبال آسیا، کشور بحرین به عنوان میزبان متمرکز رقابت‌های باقی‌مانده انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در گروه «C» آسیا انتخاب شد. این در حالی بود که تا پیش از همه‌گیری ویروس کرونا، تیم ملی فوتبال ایران از چهار بازی باقی‌مانده خود در این رقابت‌ها، در سه بازی میزبانی را بر عهده داشت. 

همچنین سه کشور عربستان، امارات و هند، میزبان باشگاه‌های استقلال، پرسپولیس، تراکتور و احتمالا فولاد (در صورت صعود به مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا) شدند. به این ترتیب AFC میزبانی رقابت‌های لیگ قهرمانان را به هندوستان داد، اما به ایران نه. 

فدراسیون فوتبال ایران در هفته‌های گذشته تلاش کرد از طریق مکاتبه با کنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم مدیران AFC را برای میزبانی بحرین تغییر دهد، اما پاسخ قانع‌کننده‌ای از کنفدراسیون فوتبال آسیا نشنید.   

*** 

سی‌ام اسفند ۱۳۹۹ فدراسیون فوتبال در نامه‌ای ۱۲ صفحه‌ای خطاب به کنفدراسیون فوتبال آسیا، دلایل خود برای «غیرقانونی بودن» اعطای میزبانی به کشور بحرین را اعلام کرد.

در این نامه، به تمامی جزئیاتی که ممکن بود کنفدراسیون فوتبال آسیا با توسل به تک تک آن موارد ایران را از میزبانی رقابت‌های انتخابی جام جهانی محروم کرده باشد، اشاره شده بود. به عنوان نمونه، برگزاری بیش از ۵۰۰۰ مسابقه رسمی فوتبال در دوران همه‌گیری ویروس کرونا، حق میزبانی ایران در برنامه فدراسیون جهانی فوتبال پیش از ورود به بحران کرونا، تفاوت ساختار فوتبال ایران و بحرین و سطح کیفی فوتبال ایران چه از نظر سخت‌افزاری و چه از بعد باشگاهی و کنایه به تصمیمات ضد و نقیض کنفدراسیون فوتبال آسیا در اجرای شعار «بازی جوانمردانه.» 

دقیقا یک هفته پیش از ارسال این نامه، کنفدراسیون فوتبال آسیا، ایران را به دلیل ادبیات تند و تهدیدآمیزش به انتخاب بحرین به عنوان میزبان متمرکز این مسابقات، این‌گونه تهدید کرده بود: «هر کشوری که بخواهد از مسابقات مقدماتی کنار بکشد، محرومیت و جریمه‌ای برایش در نظر گرفته نمی‌شود. ما فقط تمام بازی‌هایش را سه بر صفر اعلام می‌کنیم.» 

این بار دقیقا هفت روز پس از ارسال نامه فدراسیون فوتبال ایران به AFC، پاسخی از کنفدراسیون فوتبال آسیا به ایران رسید. نامه به امضای «داتو ویندزور جان»، دبیرکل کنفدراسیون فوتبال آسیا، رسیده بود. 

در بخشی از این نامه و پس از «آرزوی موفقیت برای تیم مدیریتی جدید فدراسیون فوتبال ایران» و همچنین «درخواست ملاقات» برای دیدار مستقیم «شیخ سلمان»، رئیس این کنفدراسیون، با «شهاب‌الدین عزیزی خادم»، رئیس فدراسیون فوتبال ایران، از استدلالی غیر قابل فهم برای توجیه اعطای میزبانی به بحرین استفاده شد. 

کنفدراسیون فوتبال آسیا ادعا کرد به این دلیل که شیخ سلمان در جریان چگونگی اعطای میزبانی به کشور بحرین قرار نداشت، درخواست تغییر میزبانی غیرممکن است. 

داتو ویندزور جان نوشت: «ضمن تشکر از فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران برای ابراز تمایل جهت میزبانی دور دوم مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر و ۲۰۲۳ جام ملت‌های آسیا، به اطلاع می‌رساند که این تصمیم پس از بررسی‌های لازم و دقیق، فاکتوربندی بخش‌های مختلف شامل استانداردهای استادیوم‌ها، امکانات پیشنهادی، ارزیابی ریسک‌های مرتبط با هماهنگی‌های لجستیک، تجاری و مالی برای تیم‌های شرکت‌کننده و همچنین وضعیت کشورها از نظر شیوع کووید ۱۹، توسط دبیرخانه کل AFC اتخاذ گردیده است و رئیس AFC دخالتی در تصمیم اتخاذشده توسط دبیرخانه کل AFC ندارد.» 

نکته اول در همین بند است؛ ایران بحثی بر سر «شخص تصمیم‌گیرنده» در اهدای میزبانی متمرکز مسابقات به بحرین نداشت. این که داتو ویندزور جان، دبیرکل کنفدراسیون فوتبال آسیا، این تصمیم را گرفته باشد یا شیخ سلمان، رئیس AFC، در اعتراض ایران تفاوتی نداشت. 

در بخش پایانی این نامه قید شده بود که «به امید خوش‌آمدگویی به ریاست فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران در بحرین.» 

در حقیقت شیخ سلمان، از شهاب‌الدین عزیزی خادم، رئیس تازه‌وارد فدراسیون فوتبال ایران، به صورت نیمه‌رسمی دعوت کرد تا با او در منامه دیدار کند. 

فدراسیون فوتبال ایران هشتم فروردین ماه درخواست «ویدیوکنفرانس» با حضور شیخ سلمان و داتو ویندزور جان را ارائه کرد، اما کنفدراسیون فوتبال آسیا به این درخواست پاسخ منفی داد. 

در نهایت یازدهم فروردین فدراسیون ایران رسما اعلام کرد که دیگر دلیلی برای ملاقات حضوری در منامه با شیخ سلمان وجود ندارد؛ ایران درخواست دیدار رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا را رد کرد. هم‌زمان خبرگزاری «تسنیم» مدعی شد که «جیانی اینفانتینو»، رئیس فدراسیون جهانی فوتبال، به ملاقات حضوری با شهاب‌الدین عزیزی خادم چراغ سبز نشان داده است. 

تسنیم در عین حال از «نامشخص بودن زمان این سفر، به دلیل مشکلات سفر به اتحادیه اروپا در همه‌گیری کرونا» خبر داد. 

کمتر از ۱۰ روز پس از برگزاری انتخابات ریاست فدراسیون فوتبال، «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران، در دیدار با شهاب‌الدین عزیزی خادم، از «به‌کارگیری تمامی پتانسیل وزارت خارجه» برای حل مشکلات برون‌مرزی فدراسیون فوتبال خبر داد. 

۱۹ اسفند ماه شهاب‌الدین عزیزی خادم در دیدار با وزیر خارجه دولت جمهوری اسلامی، تنها درخواست خود به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال را کمک به کسب میزبانی‌های باشگاهی و ملی در آسیا اعلام کرد. 

۲۲ اسفند خبرگزاری «ایلنا» این دیدار را «نمایشی» خواند و اعلام کرد تمامی میزبانی‌ها از دست ایران خارج شده است. 

محمدجواد ظریف، در آخرین ماه‌های دولت «حسن روحانی»، حتی از دیدار تبلیغاتی با شهاب‌الدین عزیزی خادم نمی‌گذرد. اما وزارت او قدم‌های اولیه‌ را هم برای اخذ ویزای سوئیس برای مدیران فدراسیون فوتبال برنداشته است. 

آن‌چه این روزها و میان دعاوی ایران و AFC مسکوت مانده، یک کرسی قدرتمند میان رئیس و دبیرکل این کنفدراسیون است؛ نایب‌رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا یعنی «مهدی تاج» در تمام روزهای محروم شدن باشگاه‌ها و تیم ملی از میزبانی‌ها ناپدید شده است. نه پاسخ مدیران فدراسیون فوتبال را می‌دهد و نه در مورد جایگاه و نقش خود در تصمیم کنفدراسیون آسیا صحبتی می‌کند. 

رابطه حسنه مهدی تاج با داتو ویندزور جان و نقش این دبیرکل کنفدراسیون فوتبال آسیا در زیر فشار گذاشتن ایران برای خارج شدن مهدی تاج از فشار دستگاه‌های قضایی و بازرسی، شائبه‌هایی را در مورد تمایل مهدی تاج به از دست رفتن این میزبانی‌های ایران به همراه داشته است. 

مطالب مرتبط:

سرقت‌های صداوسیما، میزبانی را به بحرین داد؛ توهم توطئه مدیران امنیتی ورزش

عربستان، امارات و هند، میزبان باشگاه‌های ایران؛ شکست‌های دیپلماسی ورزش

قطر و عربستان در کنفدراسیون فوتبال آسیا؛ ایران بشقاب میناکاری هدیه داد

فینال قهرمانان فوتبال آسیا و میزبانی‌های ازدست‌رفته