تقریبا تمامی صندوق‌های بازنشستگی عمده در ایران، از جمله تامین اجتماعی، نیروهای مسلح، صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق بازنشستگی روستاییان و عشایر و حدود ۲۰ صندوق سازمانی دیگر، با بحران فروپاشی دست و پنجه نرم می‌کنند و کمتر هفته‌ای است که تجمع اعتراضی بازنشستگان و مستمری‌بگیران برگزار نشود. یک تحقیق وابسته به مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گوید وجود بحران در این صندوق‌ها تهدیدکننده امنیت ملی است و دولت ناچار است هر سال سهم بیشتری را از بودجه عمومی به حل این مساله اختصاص بدهد. به نوشته این تحقیق، به ازای هر مستمری‌بگیر باید دست‌کم شش نفر بیمه‌شده وجود داشته باشد اما این نسبت در حال حاضر به ۳.۳ بیمه‌شده کاهش یافته است.
***
صندوق‌های بازنشستگی در ایران با خطر فروپاشی روبه‌روست و ثبات و آینده آنها در معرض تهدید است.
بخشی از مشکلات این صندوق‌ها افزایش بی‌رویه تعهدات آنهاست و بخشی دیگر نیز در سرمایه‌گذاری نامناسب ذخایر آنها، به ویژه در دهه‌های پیشین، ریشه دارد.
رشد سریع جمعیت، دگرگونی ساختاری جمعیت، و تحمیل تعهدات قانونی غیرقابل اجرا بنابر ملاحظات پوپولیستی از دیگر عوامل انباشت مشکلات صندوق‌های بازنشستگی در ایران است.
بحران اقتصادی فعلی در ایران بر مشکلات این صندوق‌ها افزوده و بازنشستگان را به خیابان‌ها کشانده است.
این بحران سال‌هاست که یکی از اصلی‌ترین چالش‌های موجود در ایران است و هر سال دولت ناچار می‌شود برای نجات این صندوق‌ها از محل بودجه عمومی به آنها کمک مالی کند.
با وجود این، بازنشستگان در همین روز‌ها بار دیگر در اعتراض به کم بودن مستمری دوره بازنشستگی، نداشتن بیمه درمانی مناسب و نابرابری پرداخت‌ها اقدام به تجمع در برخی شهر‌ها کردند؛ امری که نشان از عمیق‌تر شدن این بحران دارد.
ایران سه میلیون بازنشسته دارد که اجرای قانون همسان‌سازی حقوق هم نتوانسته پاسخگوی مطالبات انباشته آنها باشد و این مطالبات روز به روز بیشتر می‌شود.
از سوی دیگر، دولت بیش از ۳۴۰ هزار میلیارد تومان به تامین اجتماعی بدهکار است و رقم این بدهی هر سال افزایش می‌یابد.
در حال حاضر علاوه بر صندوق‌های بازنشستگی عمده، نظیر تامین اجتماعی، نیروهای مسلح، صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق بازنشستگی روستاییان و عشایر، حدود ۲۰ صندوق کوچک و سازمانی نیز در ایران وجود دارد که همگی با بحران فروپاشی دست و پنجه نرم می‌کنند.
اکبر شوکت، عضو کارگری هیات امناء سازمان تامین اجتماعی، با تایید این وضعیت وخیم هشدار داده که بحران در تامین اجتماعی «بحران ملی» است که «امنیت را به مخاطره» خواهد انداخت.
امنیتی شدن بسیاری از مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در ایران به رویه ثابت در تحولات سال‌های اخیر تبدیل شده است.
بسیاری از مشکلات و اعتراض‌های صنفی در ایران که سیاست‌گذاری‌های درست و مدیریت کارآمد می‌توانست مانع از ایجاد آنها شود، به دلیل ناتوانی سیستم به بحران امنیتی تبدیل شده است؛ بحران «صندوق‌های بازنشستگی» یکی از همین مشکلات است.
فصلنامه «راهبرد اجتماعی فرهنگی»، وابسته به مجمع تشخیص مصلحت نظام، در تازه‌ترین شماره خود تحقیقی با عنوان «بحران در صندوق‌های بازنشستگی تامین اجتماعی و امنیت ملی» منتشر کرده و به بررسی تاثیر این بحران بر امنیت ملی پرداخته است.
این تحقیق می‌گوید که بحران در «صندوق‌های بازنشستگی» منجر به شکل‌گیری بی‌نظمی، افزایش شکاف اجتماعی، کاهش همبستگی ملی، کاهش مقبولیت دولت، احساس محرومیت و فقر، و در نهایت، کاهش قدرت خرید بازنشستگان خواهد شد و تمام این عوامل بر روی امنیت ملی تاثیری منفی می‌گذارد.
به گفته این تحقیق، مصرف یا خروجی «صندوق‌های بازنشستگی» در ایران بیشتر از منابع پولی و مالی آنهاست و همین مساله باعث شده که آنها با کسری منابع مالی دست و پنجه نرم کرده نتوانند نیاز‌های بازنشستگان را تامین کنند.
آن طور که در این تحقیق آمده، به ازای هر مستمری‌بگیر باید دست‌کم شش نفر بیمه‌شده وجود داشته باشد که بتواند هزینه‌های یک بازنشسته را از طریق پرداخت بیمه بازنشستگی از سوی این شش نفر تامین کند؛ اما این نسبت در بسیاری از صندوق‌های بازنشستگی در ایران در وضعیت قرمز قرار دارد.
جدول زیر می‌گوید میانگین نسبت پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی در ایران رقمی معادل ۳.۶۵ نفر است که فاصله قابل توجهی با میزان استاندارد آن یعنی شش نفر بیمه شده دارد. به نوشته این تحقیق، در سال ۱۳۵۷ به ازای هر مستمری‌بگیر ۲۰ نفر بیمه بودند اما این نسبت در سال ۱۳۹۴ در «صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی» به شش بیمه‌شده در ازای هر مستمری‌بگیر کاهش یافته است.
گزارش به روزشده این جدول که از سوی وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی منتشر شده هم نشان می‌دهد این نسبت پشتیبان در سال ۱۳۹۷ به ۳.۳ بیمه‌شده در ازای هر مستمری‌بگیر کاهش یافته است.
بر اساس تازه‌ترین گزارش این وزارت‌خانه، همه صندوق‌های اختصاصی (بجز صندوق حمایت از وکلا) دارای وضعیت بسیار نامناسب و بحرانی هستند.
وزارت تعاون دلایل بروز این مساله را وضع قوانینی در دهه‌های اخیر دانسته که منجر به افزایش شمار مستمری‌بگیران در ایران شده است.
بازنشستگی‌های پیش از موعد، اعطای سنوات تشویقی به گروه‌ها و افراد خاص، پایین بودن سن بازنشستگی و دایره شمول وسیع مستمری بازماندگان از دیگر عوامل بروز چنین بحرانی در این صندوق‌ها اعلام شده است.
مجمع تشخیص مصلحت نظام هم هشدار داده که چنانچه این وضعیت تا سال ۱۴۱۵ ادامه داشته باشد، سازمان تامین اجتماعی به تنهایی ۴۸۲ هزار میلیارد تومان کسری خواهد داشت که این رقم بدان معنای خواهد بود که دولت باید از بودجه عمومی کمک بیشتری به صندوق‌های بازنشستگی اعطا کند.
تحقیق مجمع تشخیص مصلحت در جدول بالا گفته است تشدید بحران در «صندوق‌های بازنشستگی» زمینه‌ساز مسائل و مشکلات عدیده‌ای در ایران است.
مطالب مرتبط:
ورشکستگی صندوق‌های تامین اجتماعی ؛ دست دولت در جیب مردم تا افزایش سن بازنشستگی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر