پژوهشکده صلح ایالات متحده (United States Institute of Peace) از موسسات زیرمجموعه دولت فدرال آمریکا که ماموریت آن مطالعه در زمینه پیشگیری و حل اختلافات بینالمللی است، نشستی با حضور «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی دولت «جو بایدن» و «رابرت اوبرایان» مشاور امنیت ملی آمریکا در دوره ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» با مدیریت «کاندولیزا رایس» مشاور امنیت ملی و وزیر خارجه در دولت «جورج بوش» برگزار کرده و طی آن از جمله به اختلافات دو کشور از جمله در زمینه برنامه هستهای جمهوری اسلامی پرداخته است. چکیده حرفهای سالیوان در این نشست را در گزارش زیر میخوانید.
***
نشست پژوهشکده صلح ایالات متحده با عنوان «تامین امنیت آینده آمریکا با یکدیگر»، به دلیل شیوع ویروس کرونا به شکل اینترنتی در روز دهم بهمن برابر با بیست و نهم ژانویه برگزار شده است.
سالیوان در این نشست درباره دیدگاه دولت بایدن درباره برنامه موشکهای بالستیک ایران و سیاستهای منطقهای جمهوری اسلامی هم توضیح داده و گفته است که بین رویکردهای دولت «دونالد ترامپ» و دولت «جو بایدن» در برابر ایران تفاوتهای واقعی وجود دارد؛ اما دولت جدید آمریکا هم از برنامه موشکی و رفتار منطقهای جمهوری اسلامی نگرانی دارد.
سالیوان گفته از زمان خروج آمریکا از توافق برجام و سپس اعمال مجدد تحریمها علیه جمهوری اسلامی، ایران بیش از هر زمان دیگری به توسعه برنامه اتمی خود شتاب داده و طی دو سال گذشته به طور چشمگیری به تولید سلاح اتمی نزدیک شده است:
«توانایی موشکهای بالستیک آنها [جمهوری اسلامی] نیز به طرز محسوسی پیشرفت کرده است. بی تدبیری و حمایت مالی آنها از تروریسم در منطقه و در برخی مناطق دیگر کاهش نیافته، حملات مستقیم آنها به شرکای آمریکا در منطقه و حمایت از گروههای نیابتی شتاب بیشتری پیدا کرده و در حمله به نیروهای ایالات متحده و موتلفان آمریکا در منطقه جسارت بیشتری یافتهاند».
مشاور امنیت ملی رییسجمهور ایالات متحده گفته همه این مسائل «ارثی است که به ما رسیده و نظر ما این است که اگر بتوانیم، به دیپلماسی برگردیم و برنامه هستهای ایران را در محدودهای که قبلا قرار داشت، قرار دهیم».
سالیوان گفته ایالات متحده درصدد است با همکاری با شرکا و متحدانش در منطقه خاورمیانه و اروپا بتواند زمینهای ایجاد کند که «تهدیدات مهم دیگر ایران را هم متوقف کند که از جمله آنها برنامه موشکهای بالستیک است.»
برنامه اتمی، تولید موشکهای بالستیک و سیاست منطقهای جمهوری اسلامی موضوعاتی بود که دولت دونالد ترامپ برای محدود کردن آن سیاست «فشار حداکثری» را در پیش گرفت که به خروج از برجام و اعمال تحریمهای بسیار گسترده ایالات متحده علیه ایران انجامید. جو بایدن در زمان فعالیتهای انتخاباتی وعده داده بود که آمریکا باید به توافق برجام بازگردد؛ اما با شروع دوره ریاستجمهوری او به نظر میرسد که بازگشت احتمالی به برجام با سرعتی که در زمان انتخابات احتمال آن میرفت، انجام نخواهد شد.
«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا گفته است که برای بازگشت این کشور به برجام ابتدا باید جمهوری اسلامی به اجرای کامل تعهدات خود بازگردد؛ اما ایران می گوید آمریکا بوده که ابتدا از توافق خارج شده و تعهدات خود را اجرا نکرده و برای همین باید ایالات متحده تحریمها را رفع کند و آنگاه ایران هم به اجرای کامل توافق بازگردد. در غیر این صورت تا یک ماه آینده از پروتکل الحاقی هم خارج و به بازرسیهای گسترده بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم خاتمه خواهد داد.
در توضیحات تکمیلیتر درباره رویکرد دولت بایدن به جمهوری اسلامی، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی دولت او گفته است که میخواهد مواضع پیشین خود را که قبلا گفته بود، علنا تکرار کند: «قبلا هم گفتهام و به طور علنی تکرار میکنم که ما مجبور به مقابله با تهدیدات قابل توجه جمهوری اسلامی هستیم. [به جز برنامه هستهای] باید با دیگر رفتارهای بد ایران از جمله رفتارهای بدخیم آن در منطقه مقابله کنیم؛ اما از نظر ما یک اولویت اولیه مهم باید مقابله با بحران فزاینده هستهای باشد.»
مشاور امنیت ملی رییسجمهور جدید آمریکا گفته همانطور که آنها [مقامهای جمهوری اسلامی] به داشتن مواد شکافتپذیر کافی برای سلاح نزدیک و نزدیکتر میشوند، ما میخواهم مطمئن شویم که برخی از پارامترها و محدودیتهای موجود در اطراف آن را دوباره ایجاد میکنیم.»
جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که حاضر به گفتوگوی مجدد درباره توافق هستهای برجام نیست و صرفا زمانی تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصدی را متوقف و ذخایر اورانیوم کمتر غنی شده را که به بیشتر از ۱۲ برابر حد مجاز رسیده کاهش میدهد که ایالات متحده تحریمهای دوره ریاستجمهوری ترامپ را رفع کند.
در راس خواستهها، جمهوری اسلامی اعلام کرده که از آمریکا انتظار دارد تحریمهای گسترده علیه صنایع نفت و پتروشیمی را با هدف ممکن شدن صادرات این محصولات به مشتریان پیشین ایران رفع کند و موانع بانکی برای رسیدن پول صادرات آن را هم بردارد.
آنطور که جیک سالیوان در نشست «پژوهشکده صلح ایالات متحده» توضیح داده، محدود کردن برنامه تولید موشکهای بالستیک جمهوری اسلامی یکی از مهمترین اولویتهای دولت بایدن در برابر ایران است. آیتالله «علی خامنهای» رهبر جمهوری اسلامی پیش از این بارها گفته که اجازه مذاکره درباره برنامه موشکی به مقامهای این کشور نخواهد داد و این موضع اکنون در میان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی و فرماندهان آن به یک سیاست غیرقابل تغییر بدل شده که هرگونه عقبنشینی از آن میتواند باعث هزینههای اعتباری و حیثیتی برای مقامهای نظام حاکم بر ایران باشد.
به این ترتیب بر اساس آنچه مشاور امنیت ملی رییسجمهور آمریکا گفته این کشور بهزودی تلاشهای بینالمللیاش برای برگرداندن جمهوری اسلامی به اجرای کامل تعهدات برجام را آغاز خواهد کرد و سپس سیاست محدود کردن برنامه موشکهای بالستیک ایران و مقابله با اقدامات جمهوری اسلامی در کشورهای منطقه را پی خواهد گرفت.
با توجه به رویکرد جمهوری اسلامی به این موضوعات و عزم دولت بایدن به رسیدگی به پرونده اتمی، برنامه موشکهای بالستیک و اقدامات منطقهای جمهوری اسلامی، احتمالا تنش بین دو کشور در هفتههای آینده رو به افزایش بگذارد. این خلاف وضعیتی است که دولت «حسن روحانی» در دوره ریاستجمهوری بایدن به آن امیدوار بود.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر