آیا جریان صدر دولت عراق را در دست خواهد گرفت؟

«صالح محمد العراقی»، سخن‌گوی «مقتدی صدر»، رهبر جریان صدر عراق، در تاریخ ۲۲ نوامبر به نقل از او در توییترش نوشت: «اگر نتایج انتخابات پارلمانی آینده منجر به کسب اکثریت مجلس نمایندگان عراق توسط جریان صدر شود، برای تکمیل برنامه اصلاحات، ریاست دولت را به دست خواهیم گرفت.»

العراقی افزود: «هدف از ورود ما به انتخابات، نجات عراق از فساد، سرسپردگی و انحراف است.» این اظهارات تنها ۷ ماه پس از سخن مقتدی صدر مبنی عدم تمایلش برای مشارکت در هر گونه انتخاباتی بیان می‌شود. از این تصمیم جدید برمی‌آید که او مشارکت در انتخابات را منوط به وجود شاخص‌هایی دال بر امکان پیروزی و سپس کسب ریاست دولت کرده است. تصمیم مذکور باعث ایجاد گمانه‌زنی‌های بسیاری پیرامون توان جریان صدر برای تشکیل دولت در عراق شده است.

جاه‌طلبی‌ صدر

در این زمینه «ماجد شنگالی»، از رهبران حزب دموکرات کردستان عراق، در مصاحبه با «ایران‌وایر» گفت: «جریان صدر و رهبر آن حق دارند در صورت پیروزی در انتخابات پارلمانی آینده، کاندیدایی را به‌ عنوان نخست‌وزیر معرفی کنند، اما وضعیت سیاسی عراق نشان می‌دهد که آن‌ها توان کسب بیش از ۴۰ الی ۵۰ کرسی را ندارند، چون تنها برای دستیابی به کرسی‌های شیعیان رقابت می‌کنند. از این رو، شاهد رقابت شدیدی بین جریان صدر و سه بلوک‌ وابسته به "حشدالشعبی"، "دولت قانون" (نوری المالکی) و "النصر" (حیدر العبادی) خواهیم بود.»

شنگالی در ادامه اظهار داشت: «کرسی‌های جریان صدر اکثریت لازم برای به دست گرفتن رهبری عراق در پارلمان نخواهند بود. سخن صدر مبنی بر قصدش برای نجات عراق از سرسپردگی به خارج نیز توسط هیچ دولتی اجراشدنی نیست، چون سرزمین ما از سال ۲۰۰۳ تا کنون تبدیل به میدان نفوذ قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، به‌ ویژه تهران، شده است که آشکارا در امور سیاسی و امنیتی کشورمان دخالت می‌کند.»

از سوی دیگر، «حاکم الزاملی»، از رهبران جریان صدر، نیز در گفت‌وگو با رسانه‌های عراقی ضمن اشاره به «احتمال دستیابی این جریان به ۱۰۰ کرسی نمایندگی در انتخابات آینده و سپس پست نخست‌وزیری»، تصریح کرده است: «قانون جدید انتخابات به نفع پایگاه مردمی جریان صدر است تا بتواند پایگاه‌های انتخاباتی خود را در عراق به‌ صورت مستمر حفظ کند. زمینه‌ساز پیروزی جریان صدر، وجود رهبرش است؛ فاکتوری که بلوک‌ها و احزاب دیگر از آن محروم هستند.» 

گفتنی است که جریان صدر تحت عنوان «ائتلاف سائرون» در انتخابات سال ۲۰۱۸ عراق حضور یافت و حزب کمونیست به این ائتلاف پیوست، اما تنها به ۵۴ کرسی از مجموع ۳۲۹ کرسی مجلس نمایندگان دست یافت. هر چند «ائتلاف سائرون» نقش بزرگی در انتخاب دولت «عادل عبدالمهدی» که بعدها توسط «تظاهرکنندگان اکتبر» سرنگون شد، ایفا کرد.

رقابت سیاسی

یکی از تحلیل‌گران سیاسی به‌ نام «نجم القصاب» هم در این زمینه به ایران‌وایر گفت: «بلوک‌های رقیب و مخالفان جریان صدر، گروه‌های جداشده از آن و همچنین ائتلاف دولت قانون از این اظهارات مقتدی صدر و یارانش هراس دارند، به‌ ویژه این که او از حمایت توده شیعیان (مردم عادی) نیز برخوردار است. بنابراین، آن‌ها برای دستیابی به کرسی‌های پارلمان با جریان صدر رقابت خواهند کرد. به همین دلیل، اگر میزان مشارکت به اندازه انتخابات گذشته باشد، فراکسیون سائرون تنها نیمی از کرسی‌هایی را که در سال ۲۰۱۸ به‌ دست آورد، حفظ خواهد کرد.»

القصاب افزود: «مقتدی صدر با این اظهارات جدید خواسته است به جریان تابع خود و متحدانش این پیام را برساند که آینده به بلوک انتخاباتی او تعلق دارد. تصویب قانون جدید انتخابات که ایجاد حوزه‌های متعدد انتخاباتی را تایید می‌کند نیز جریان صدر را به این قناعت رسانده است که اکثریت کسی‌های مجلس را به دست خواهند آورد.»

از دیگر سو، «نسیم العبدالله»، کاندیدای سابق ائتلاف «الفتح» (به رهبری هادی العامری از فرماندهان حشدالشعبی)، نیز در گفت‌وگو با ایران‌وایر اظهار داشت: «دستیابی جریان صدر به کرسی نخست‌وزیری در انتخابات آتی بعید است، چون آن‌ها علی‌رغم مشارکت بسیار پایین مردم در انتخابات گذشته که از ۱۹ درصد هم فراتر نرفت، به کرسی‌های محدودی دست یافتند. به نظر من حمایت توده شیعیان (مردم عادی) از جریان صدر بیش از ۱۰ درصد نیست.»

او در ادامه خاطرنشان کرد: «چنان‌چه میزان مشارکت شهروندان در انتخابات آینده بیشتر شود، سهم احزاب مدنی مخالف اسلام سیاسی افزایش خواهد یافت. احتمال دارد احزاب دیگر نیز برای رقابت با جریان صدر در حوزه‌های انتخاباتی متحد شوند و ائتلاف تشکیل دهند. به نظر من، در حال حاضر حمایت افکار عمومی شیعی از جریان صدر از ۱۰ درصد فراتر نمی‌رود.»

در همین راستا، «صباح العکیلی»، عضو فراکسیون «سائرون» در مجلس عراق، نیز در تاریخ ۲۷ نوامبر با حضور در تظاهرکنندگان میدان «التحریر» بغداد که به دعوت مقتدی صدر برگزار شد، گفت که جنگ علیه جریان صدر از زمان دستیابی ما به ۵۴ کرسی از مجموع ۳۲۹ کرسی پارلمان در انتخابات گذشته آغاز شده است. او بدون اشاره به اسم کسی، اظهار داشت که برخی طرف‌ها به وزن جریان صدر در صحنه سیاسی عراق پی برده‌اند.

درگیری با تظاهرکنندگان

دکتر «غالب الدعمی»، رئیس بخش انتشارات دانشگاه «اهل‌البیت» عراق، نیز در مصاحبه با ایران‌وایر تصریح کرد: «جریان صدر به نیایب از دیگر طرف‌ها، تبدیل به نوک نیزه دیگران برای مقابله تظاهرکنندگان شده است. هر چند رهبر جریان صدر همواره بر حمایت از "انقلابیون اکتبر" تاکید می‌کند، اما وی مخالف فعالانی است که عراق را به پیروی از آمریکا متهم می‌کنند. درگیری زودهنگام با تظاهرکنندگان به نفع جریان صدر نیست، بلکه آن را تضعیف و از پست نخست‌وزیری دور می‌کند، حتی اگر به ۱۰۰ کرسی در انتخابات آتی نیز دست یابند که این هم بعید است.»

گفتنی است بر اثر درگیری ماه گذشته بین تظاهرکنندگان حامی صدر و انقلابیون میدان «الحبوبی» شهر «الناصریه» عراق ۴ نفر کشته شدند. تجمع ده‌ها پیرو جریان صدر در الناصریه و همچنین تظاهرات مخالفان دولت عراق در میدان «الحبوبی» این شهر ادامه دارد و تا کنون منجر به درگیری و مرگ چندین تن و مصدومیت ده‌ها نفر دیگر شده است. مقتدی صدر پیش‌تر از یاران خود در شهرهای جنوبی عراق و همچنین بغداد خواسته بود با برگزاری تظاهرات در تاریخ ۲۷ نوامبر، خواهان مبارزه مسئولین با فساد شوند، اما به نظر می‌رسد این اقدام نیز در راستای برنامه‌ریزی برای انتخابات سال آینده باشد.