با شیوع ویروس کرونا در ایران، آمار مبتلایان و مرگ و میر ناشی از آن در کشور رو به افزایش است. اما این ویروس قربانیان دیگری هم دارد؛ مهاجران افغانستانی. در هفتههای گذشته، یکی از راهکارهایی که مسوولان جمهوری اسلامی برای کنترل این ویروس یافتهاند، دستگیری و برگرداندن مهاجران افغانستانی است؛ آنهم در شرایطی که نه قرنطینهای در کار است و نه تدبیری برای مردم ایران اندیشیدهاند. در این میان، مهاجران افغانستانی را بدون در نظر گرفتن پروتکلهای بهداشتی، به اردوگاههای مهاجران منتقل میکنند و آنها را گروهگروه به افغانستان باز میگردانند.
این گزارش در گفتوگو با برخی شهروندان افغانستان تهیه شده است که بیدلیل بازداشت و به اردوگاهها منتقل کرده، مورد ضرب و شتم قرار داده و در نهایت، به افغانستان بازگرداندهاند.
***
«به سمت محل کارم میرفتم. وقتی از دروازه مترو بیرون آمدم، مردی که لباس نظامی نداشت، از من گذرنامهام را خواست که گفتم ندارم. در نزدیکی دروازه مترو، اتوبوسی با شیشههایی پوشیده شده با پرده، آماده ایستاده بود. نزدیک به ۳۰ نفر از بچههای افغانستانی در اتوبوس بودیم. هر دو نفر را دستبند زده بودند.»
«خالد» مهاجر افغانستانی است که توسط ماموران لباس شخصی جمهوری اسلامی بازداشت شد و پس از آنکه مورد ضرب و شتم قرار گرفت، او را به اردوگاه «عسگرآباد» منتقل کردند و بعد از دو روز، به اردوگاه «سنگ سفید» فرستادند. در نهایت، او را همراه با جمعی از مهاجران افغانستانی، رد مرز کردند.
خالد تازه کار پیدا کرده بود و کارگری میکرد: «دو دقیقه از سوار کردنم به اتوبوس میگذشت که مهاجر افغانستانی دیگری را میخواستند سوار کنند اما او اصرار میکرد که نمیخواهد وارد اتوبوس شود. شش پلیس او را لت و کوب [ضرب و شتم] کردند. از پا و ناخنهایش خون میآمد و در کف اتوبوس خوابیده بود. اصلا نمیتوانست حرف بزند اما ماموران باز هم با لگد به سر و صورت او میکوبیدند. یکی از بچهها پنهانی با موبایلش فیلمبرداری کرد که ناگهان پلیس متوجه شد و با لگد موبایل او را پرت کرد. گوشیهای موبایل همه بچهها را گرفتند.»
خالد با تعدادی دیگر از مهاجران افغانستانی که توسط ماموران از خیابان و محل کارشان دستگیر شده بودند، به اردوگاه عسگرآباد ورامین تهران منتقل شده بود. در اردوگاه پس از بازرسی بدنی، تلفنهای باقیمانده را از دیگر مهاجران ضبط کرده بودند. نباید آنچه در اردوگاه بر مهاجران میگذشت، جایی ثبت میشد.
مهاجرانی که حتی چند روز را در این اردوگاه گذراندهاند، آنجا را به «طویلهای» تشبیه میکنند: «گویا سالها دستی به آن کشیده نشده و بوی تعفن همهجا پیچیده است؛ به طوریکه نفس کشیدن هم سخت است.»
او را به همراه دیگر مهاجران بازداشت شده، به یکی از سالنهای اردوگاه منتقل میکنند. تعدادی دیگر از مهاجران و پناهجویان از قبل در آن سالن نگهداری میشدند؛ اتاقی که به روایت خالد، شاید به زور گنجایش ۵۰ نفر داشت اما تعداد آنها دستکم ۱۰۰ نفر شده بود: «از بهداشت هیچ خبری نیست. در میان مهاجران، افرادی بودند که علایم ابتلا به ویروس کرونا داشتند. برای مسوولان این اردوگاه، یک افغانستانی هیچ ارزشی نداشت.»
به روایت خالد، آنها را بعد از دو روز نگهداری در اردوگاه عسگرآباد، به اردوگاه دیگری در شهر زاهدان منتقل کرده و برای این انتقال هم نفری ۴۰۰ هزار تومان از مهاجران گرفته بودند. میگوید هر ۲۴ ساعت دو وعده غذا که نصف نان لواش و یک سیبزمینی آبپز بود، به آنها میدادند: «اردوگاه زاهدان هم مثل ورامین بود. دو سالن بزرگ داشت که دستکم ۲۰۰ نفر از افغانستانیها و پاکستانیها را در آن نگهداری میکردند. زنان هم در همین سالنها بودند و مدام زیر لب به پلیس فحش میدادند. شب غذایی آوردند که قابل خوردن نبود. جا نبود. ما را روی سرامیکهای کف سالن خواباندند. من تا صبح نخوابیدم. اضطراب داشتم. آن شب، بدترین شب زندگی من بود.»
این مهاجر افغانستانی میگوید که برای انتقال آنها از اردوگاه زاهدان به مرز هم ناچار شدهاند به مسوولان پول بدهند: «ما را به سمت مرز "نیمروز" بردند. بچهها وقتی بیرق [پرچم] کشورمان را دیدند، خوشحالی میکردند.»
«سعید» مهاجر افغانستانی دیگری است که در کارگاهی در شهر کرج کارگری میکند. به گفته او، یک روز صبح ماموران نیروی انتظامی با حضور در محل کارش، شش افغانستانی را بازداشت کرده بودند. او بعد از آنها شنیده بود که به اردوگاه و بعد به افغانستان منتقل شده بودند: «صبح زود آمدند و آنها را به اردوگاه بردند. هنگام بازداشت، بچهها را مورد ضرب و شتم قرار دادند و دو روز بعد خبر گرفتم که آنها را به افغانستان بازگرداندهاند. بچهها میگفتند که نیروهای پلیس آنها را در اردوگاه هم مورد ضرب و شتم شدیدی قرار دادهاند.»
به گفته سعید، نیروی انتظامی ایران با استقرار اتوبوسهای بزرگ در خیابان، با پنجرههایی که نردهکشی شدهاند، هر افغانستانی را که میبینند، بازداشت میکنند و به داخل آن میاندازند. برخی از مهاجران افغانستانی به «ایرانوایر» گفتهاند که نه فقط کسانی که مدرک ندارند بلکه بسیاری از بازداشت شدهها، شهروندانی هستند که مدارک اقامت قانونی دارند: «اگر مدارک را نشان بدهی هم آزاد نمیشوی و کتک هم میخوری. در اردوگاه مدارک را بررسی میکنند و آزاد میشوی.»
شیوع ویروس کرونا نفس مردم جهان را بند آورده است اما در ایران، مقامات جمهوری اسلامی با بیتدبیریهایش، آمار ابتلا و مرگ و میر را بالا برده است و در قبال حفظ جان انسانها بیمسوولیتی میکند. این در حالی است که مهاجران و پناهجویان به عنوان آسیبپذیرترین قشر جامعه در سطح جهان، از وضعیت وخیمتری برخوردارند. در این میان، مسوولان جمهوری اسلامی هم در حق آنها ظلم مضاعفی میکنند: «مهاجران را از جادهها، خیابانها و سر کارشان جمعآوری و همه را با ضرب و شتم به اردوگاه منتقل میکنند و مثل آجر کنار هم میاندازند. فقط کافی است یک نفر ناقل این ویروس باشد.»
جمهوری اسلامی با چنین تاکتیکی برای مقابله با شیوع ویروس کرونا، در کنار اعمال خشونت علیه مهاجران افغانستانی، بدون آنکه ابتلا یا ناقل بودن این قشر برایش مهم باشد، این ویروس را با چنین روشی، به افغانستان میفرستد و در شیوع آن نقش موثر دارد.
طبق آمار رسمی وزارت بهداشت افغانستان، دستکم ۴۲هزار نفر در این کشور به ویروس کرونا مبتلا شدهاند و بیش از هزار و ۵۰۰ شهروند هم جان خود را از دست دادهاند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر