سروش سازگار، شهروندخبرنگار، شهر قدس
«تغییر رنگ چشم، لاغری، چاقی، زیبایی، جذابیت برای یک شخص خاص و جذب ثروت به میزان دل‌خواه، قبولی در امتحانات با نمره عالی بدون درس خواندن فقط و فقط با گوش دادن به پیام‌های تاکیدی ساب‌لیمینال»؛ این تیترهای عجیب با چندین عنوان رنگی دیگر که هر کدام‌شان قادرند تعجب بی‌تفاوت‌ترین آدم‌‌ها را نیز برانگیزانند، این روزها در صفحات فضای مجازی به چشم می‌خورند و طرفدارانی دارند که با اطمینان کامل از عملکرد ساب‌لیمینال‌ها (محرک‌های زیرآستانه‌ای) و تاثیر موفقیت‌آمیز‌شان بر ناخودآگاه ذهن انسان سخن می‌گویند. ساب‌لیمینال‌ها چیستند و چه نظرهایی درباره آن‌ها رایج است؟
***
یک فایل صوتی که موضوعی را به ضمیر ناخودآگاه شما القا می‌کند، تا چه حد می‌تواند اثربخش باشد؟ دیدگاه‌های مختلفی در مورد پیام‌های ساب‌لیمینال و صحت و قدرت آن‌ها وجود دارد. برخی مدعی‌اند که این پیام‌ها می‌توانند اثرات معجزه‌آسایی داشته باشند و برخی دیگر، اثربخش بودن پیام‌های زیرآستانه‌ای یا ساب‌لیمینال را هم‌سطح با خرافه می‌دانند.
«پیام‌های ساب‌لیمینال جامعه و افراد را مهندسی اجتماعی می‌کنند. یعنی در اصل ضمیر ناخودآگاه را برای رسیدن به موفقیت و کنار گذاشتن رفتارها و عادت‌های محدودکننده‌‌ای که مانع خوشبختی شماست، دوباره برنامه‌ریزی می‌کنند.» این‌ها بخشی از صحبت‌های «آرمان» ۳۴ ساله است که فوق‌لیسانس روان‌شناسی دارد و معتقد است پیام‌های ساب‌لیمینال یک علم فراروان‌شناسی است که هنوز جامعه روان‌شناسی به طور کامل آن را بررسی نکرده است و به همین دلیل، هنوز مورد تایید جوامع روان‌شناسی همه کشورها نیست.
آرمان می‌گوید: «توضیح یک خطی در مورد فرآیند ساب‌لیمینال‌ها، این شکلی است که این پیام‌ها حاوی موسیقی و واژگان مثبتی هستند که شما را به سمت رسیدن به هدف دل‌خواه‌تان سوق می‌دهند، اما خودآگاه انسان که مطالب را از طریق گوش می‌شنود یک بخش واقعیت‌سنجی دارد و مثلا وقتی پیام ساب‌لیمینال را مبنی بر این که تو در سه روز آینده یک گوشی آیفون می‌خری دریافت می‌کند، خود آگاه این جمله را با شرایط مالی تطبیق می‌دهد و اگر منطبق نباشد اجازه جذب و باور آن را به مغز نمی‌دهد.»
آرمان در پایان صحبت‌هایش در مورد چه‌گونگی انتقال ساب‌لیمینال به ناخودآگاه ذهن می‌گوید: «گوش، بازه بین صداهای بیست هرتز تا بیست هزار هرتز را می‌شنود اما محوطه شنیداری ضمیر ناخود آگاه بسیار وسیع‌تر است و کار ما این است که این پیام‌های تاکیدی را از خودآگاه ذهن خارج کنیم و به ناخودآگاه برسانیم. به این ترتیب دیوار واقعیت‌سنجی ذهن را رد می‌کنیم و به هر آن‌چه می‌خواهیم می‌رسیم. در ضمن برای هر هدفی می‌توان پیام‌های ساب‌لیمینال نوشت، اما این یک کار تخصصی است و نیاز به زمان و هزینه دارد.»
یک دکتر روان‌شناس ساکن تهران در زمینه پیام‌های ساب‌لیمینال می‌گوید: «مراجعی داشتم که دو هفته یک بار می‌آمد و به من می‌گفت از طریق دوستان ماورایی‌‌ام متوجه شدم که دوست‌دخترم به من خیانت می‌کند، ابتدا در چند جلسه سعی کردم او را با باورهای زمینی و آن‌چه در جهان پیرامون ما واقع می‌شود آشنا کنم، اما بعد از چند جلسه به ناچار به او گفتم نمی‌شود که پیغامی را که دوستان ماورایی‌‌ات بهت می‌دهند، بخواهی از طریق دوستان زمینی‌‌ات (من) حل و فصل کنی و رفت و دیگر پیش من نیامد.» او مکث می‌کند و این طور ادامه می‌دهد: «دلیل آوردن این مثال این است که من علاوه بر ده سالی که در دانشگاه تا مدرک دکتری درس روان‌شناسی خوانده‌‌ام، چندین دوره خارج از کشور گذرانده‌‌ام و فراوان کتاب‌های تخصصی خوانده‌‌ام و هیچ‌وقت به همچنین چیزی بر نخوردم. چیزی که در بیست سال گذشته تحت عنوان روان‌شناسی جدید از آن یاد می‌شود، به کرات تاکید می‌کند که خواسته‌هایتان را بلند بگویید، روی کاغذ بنویسید و برایش تلاش کنید، اما ریشه تمام این کارها، امید بخشیدن و ایجاد انگیزه است و لا غیر.»
او سری تکان می‌دهد و می‌گوید: «این که من بدون درس خواندن پیام تاکیدی مثبتی با عنوان این که من با نمره خوب امتحانم را می‌گذرانم (مثال معروف طرفداران پیام ساب‌لیمینال) چون این پیام را با روش‌هایی خاص به ناخودآگاه ذهنم می‌فرستم، به نظر من نه واقعی و پذیرفتنی است و نه به روان‌شناسی ربط دارد و یک بنگاه کسب درآمد برای آدم‌های ناآگاه است. اگر بخواهم یک نظر دموکرات‌تر در این مورد بدهم می‌گویم من با سابقه ۲۰ سال کار روان‌شناسی در این زمینه، سوادی ندارم.»
«رزا» ۳۵ ساله است و به قول خودش از پایه‌گذاران ساب‌لیمینال در ایران است و صفحه تخصصی این کار را در فضای مجازی اداره می‌کند. او در این زمینه این طور توضیح می‌دهد: «ما ایرانی‌ها عادت داریم که وقتی با هر پدیده جدیدی مواجه می‌شویم، ابتدا منکرش بشویم بعد که همه دنیا صاحب این دانش شدند و کلی جلو افتادند، تازه سراغش را بگیریم. هر کس قبول ندارد با افرادی که از طریق بسته‌های ساب‌لیمینال به آن‌چه می‌خواستند رسیدند، ارتباط برقرار کنند.»
رزا در برابر منتقدان این روش این‌گونه واکنش نشان می‌دهد: «روان‌شناسان قدیمی‌تر هم که در مقابل این روش‌ها گارد می‌گیرند به این دلیل است که می‌دانند اگر مردم بیشتر با بسته‌های ساب‌لیمینال آشنا شوند، باید در و تخته کلینیک و مطب و مراجع و روزی خدا تومان درآمدشان را بزنند، به همین دلیل در حد توان‌شان تلاش می‌کنند که منکر ساب‌لیمینال شوند، اما تا کی؟»
آب دهانش را قورت می‌دهد و با ناراحتی صحبتش را ادامه می‌دهد و می‌گوید: «در نظریه روان‌کاوی "فروید" از ضمیر ناخودآگاه یا ضمیر ناهشیار، به عنوان مخزن احساسات، افکار، اسرار و خاطراتی که خارج از اطلاعات آگاهانه ماست، یاد می‌شود. ضمیر ناخودآگاه بر رفتار و تجربه ما اثر مستقیم می‌گذارد و ممکن است ما از این تاثیرات آگاه نباشیم و هر آن‌چه در ضمیر ناخودآگاه ما وجود دارد به کمک قانون جذب، به صورت ارتعاش، به جهان هستی ساطع می‌شود. دیگر فرقی نمی‌کند این تاثیر در ضمیر ناخودآگاه ما خرید یک خانه یا یک ماشین گران‌قیمت باشد یا لاغری یا جذب عاطفی یک فرد خاص. مشکل ما این است که به قدرت دنیای درون انسان یعنی خودمان باور نداریم.»
دکتر روان‌شناس ساکن اصفهان در زمینه ساب‌لیمینال این طور می‌گوید: «من فقط بر حسب دانش خودم صحبت می‌کنم و نظریه کلی نمی‌دهم. تمام سعی‌‌ام هم این است که صحبت‌هایم بر پایه علم روان‌شناسی باشد و بس. سال‌ها قبل از بروز پدیده‌‌ای به اسم پیام‌های تاکیدی یا بسته‌های ساب‌لیمینیمال، یک روان‌شناس آمریکایی-کانادایی به اسم "اریک برن" نظریه تحلیل رفتار متقابل را با اسم اختصاری تی‌‌ای ابداع کرد که در آن از وجود سه گونه شخصیتی والد-بالغ-کودک در وجود انسان پرده برداشت و مورد قبول جوامع روان‌شناسی دنیا به عنوان یک نظریه موفق قرار گرفت. در این نظریه تکامل شخصیت بر پایه گونه شخصیتی بالغ بود و بالغ تمام کارها را بر مبنای منطق با رعایت ملاحظات انجام می‌داد. هر رفتاری خارج از این چارچوب بود و به سمت بکن و نکن و خوب و بد و امر و نهی می‌رفت، رفتار والدانه تلقی می‌شد و هر رفتاری پیرو زور و اجبار بود رفتار کودکانه تلقی می‌شد. تحلیل رفتار متقابل نظریه‌‌ای بسیار موفق و کارگشا در زمینه‌های روان‌درمانی، مشاوره و تحصیل در تمام این سال‌ها بوده است.» لبخند تلخی می‌زند و این طور در ادامه می‌گوید: «تی‌‌ای در سال ۱۹۵۰ ابداع شد و هنوز هم کارایی و تاثیر آن مورد قبول جامعه روان‌شناسی است و در کلینیک‌ها و مراکز روان‌شناسی به صورت آزاد تدریس می‌شود. حالا در این شش ماهه چه بر سر روان‌شناسی و تحلیل رفتار متقابل آمده است که عده‌‌ای بدون دلایل قانع‌کننده و رفتار بالغانه و صرفا با تحریک بخش کودک شخصیت افراد، تصمیم گرفته‌‌اند با یک بسته و فایل صوتی و چند تا موزیک، با هزینه سی‌هزار تومان و صدهزار تومان و پول‌های این‌چنینی، بدون تلاش و دخالت فرد او را به آرزوهای محالش برسانند و قدرت توصیف چه‌گونگی شکل‌گیری این اتفاق را هم ندارند و دم از تخصص می‌زنند. من یکی سر در نمی‌آورم.»
لحظه‌‌ای مکث می‌کند و در پایان صحبت‌هایش می‌گوید: «اصلا من هم اشتباه کردم توضیح علمی دادم و از اریک برن و نظریه‌‌اش مایه گذاشتم. اگر راست می‌گویند یکی از این بسته‌های ساب‌لیمینال ویژه‌شان را برای آقای روحانی و دولتش بفرستند تا گره مشکلات اقتصادی و دلار سی‌هزار تومانی و کرونا و تحریم به دست توانمند این عزیزان باز شود و این همه فشار از روی دوش ما مردم بیچاره برداشته شود.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر