در دو هفته گذشته، وضعیت زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندان «اوین» بحرانی بود؛ از اعتراض زندانیان به شرایط همبندیهای خود گرفته تا ضرب و شتم آنها توسط زندانیان جرایم مالی، ابتلای تعدادی از زندانیان سیاسی و عقیدتی به ویروس کرونا، نبود رسیدگی پزشکی به آنها و عدم انتقالشان به بیمارستان، اعتصاب غذای برخی و دوربینهای برنامه خبری «۲۰:۳۰» صداوسیمای جمهوری اسلامی که باز هم به درون زندان برده شدند تا زندانیان منتخب جلوی دوربینهای صداو سیما یکصدا بگویند ضرب و شتمی اتفاق نیفتاده و کسی به ویروس کرونا مبتلا نشده است.
***
۲۲ مرداد خبرنگار ۲۰:۳۰ به زندان میرود و فضایی تمیز با تراکم کم زندانیان در دوربین نقش میبندد. مردی با دستگاه آبپاش مشغول ضدعفونی کردن سالنها است و میگوید روزی سه بار به این کار مشغول است. خبرنگار وارد اتاقهای مختلف میشود و زندانیان یکصدا تایید میکنند که همهچیز خوب است و هیچ مشکلی ندارند.
در اواسط گزارش ۲۰:۳۰ صدایی به عنوان صدای «بهنام محجوبی» که از درویشان گنابادی و از زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در زندان اوین است، پخش میشود و گزارشگر ادعا میکند او حضور دوربینهای این برنامه در زندان را به رسانههای فارسی زبان خارج از ایران و یا به گفته آنها، «معاند» رسانده و برنامه آنها را «تخریب» کرده است.
پنج ساعت پس از پخش این برنامه، خانواده بهنام محجوبی در صفحه اینستاگرام او اعلام میکند که در برنامه ۲۰:۳۰ صدایی به اسم وی پخش شده که نه صدای بهنام محجوبی است و نه محتویات صحبتش به روایتهای بهنام مرتبط هستند.
بهنام محجوبی در فایل صوتی که خانوادهاش منتشر کردهاند، با کیفیت صدایی متفاوت از آنچه در ۲۰:۳۰ پخش شده است، میگوید: «روی سخنم با مسوولانی است که صحبت از فاصله اجتماعی میکنند. نیازی نیست دوربین بردارید، از قبل هماهنگ کنید و به زندان بیایید. چون اینجا حتی در دستشویی و حمام هم دوربین موجود است و ما چیزی به اسم حریم شخصی نداریم. شما از همان دوربین در اتاقهای سه در چهار که ۱۷، ۱۸ آدم روی سر همدیگر مینشینند، فاصله اجتماعی بسیار زیبایی را خواهید دید.»
او در ادامه این فایل صوتی به شرایط زندان در دوران شیوع کرونا میپردازد: «ماسک را هم باید صبر کنیم فروشگاه بیاورد تا بخریم. آدمهایی را که بضاعت مالی ندارند، نگویم برایتان. الکل هم یک نمونه شیشه کوچک در ورودی برای ۱۸۰ آدم. یک سوال! آیا سلامت ما برای شما مهم است یا همه آن یک بازی تبلیغاتی بوده است که هرکه را دوست دارید، بفرستید؟ اینجا بین زندانیان خیلی فاصله هست. پول داشته باش، پادشاهی کن. این زندانی که شما نشان میدهید در تلویزیون خودتان، با آنکه ما در آن هستیم، فکر کنم ما در جایی غیر از ایران زندانی هستیم. از دکترهاشون بگویم. بچهها تب داشتند؛ از علایم کرونا. تبسنج گذاشتند. میگوییم چرا تبسنج را ضدعفونی نمیکنید؟ میگویند دستگاههای ما درست نشان نمیدهند و فرمالیتهاند. میگوییم سه تا از بچهها علایم کرونا دارند و حالشان خوب نیست. میگویند فردا. معلوم نیست این فردا کی میآید. [...] اینجا زندان است ولی نمیدانم کجای دنیا است که کمترین اهمیت را برای جان انسانها قائل هستند.»
خانواده بهنان محجوبی در پست اینستاگرام او نوشتهاند: «صدای بهنام را در همین پست منتشر کردیم و مشخص است که علیرغم گزارش "بیست و سی"، وضعیت بهداشتی زندان نامناسب است. همچنین پس از انتشار گزارش "بیست و سی"، تماس تلفنی "بهنام محجوبی" را در حین صحبت با خارج از زندان قطع کردند.»
چرا دوربینهای ۲۰:۳۰ به زندان اوین رفتند؟
دو روز پیش از پخش برنامه ۲۰:۳۰ خبر آمد که تعدادی از زندانیان سیاسی و عقیدتی بند هشت زندان اوین به ویروس کرونا مبتلا شدهاند. «جعفر عظیمزاده» دبیر هیات مدیره «اتحادیه آزاد کارگران»، «اسماعیل عبدی» عضو «کانون صنفی معلمان»، «امیرسالار داودی» وکیل، «مجید آذرپی» و «محمد داوودی» از جمله این زندانیان هستند. ۲۲ مرداد، صبح روزی که برنامه ۲۰:۳۰ پخش شد نیز «طناز کلاهچیان»، همسر امیرسالار داودی در توییتر خود نوشت: «حسب اظهار شفاهی رییس بهداری زندان اوین، تست کرونا ویروس وکیل امیرسالار داودی "مثبت " اعلام شد.»
پیش از آن هم «منیر عبدی»، همسر اسماعیل عبدی خبر داده بود که افراد مشکوک به ابتلای به کرونا به بهداری زندان اوین منتقل شدهاند.
در عینحال، دو نفر از این زندانیان سیاسی و عقیدتی به مرخصی آمدهاند. صبح روز ۲۲ مرداد، مجید آذرپی و پیش از او، «علی دیواندرهای»، مدیرعامل سابق بانکهای «ملت» و «پاسارگاد» که به جرم «فساد اقتصادی» زندانی بود نیز به مرخصی آمدند.
دهم مرداد، یعنی ۱۲ روز پیش از گزارش ۲۰:۳۰ از زندان، سازمان عفو بینالملل اعلام کرد به اسنادی دست یافته که حاکی از برخی مکاتبات سازمان زندانهای ایران با مقامات وزارت بهداشت است.
این سازمان نوشت دولت جمهوری اسلامی طبق این اسناد، متهم به کمکاری است؛ به طوریکه برای ارسال تجهیزات و لوازم پزشکی به زندانهای ایران جهت مهار ویروس کرونا اقدامی نکرده است. اما دوربین صداوسیما ظرف مایع دستشویی را نشان میداد که پر بودند تا مثلا ثابت شود مشکلی از لحاظ دسترسی زندانیان به لوازم بهداشتی وجود ندارد.
اما بحرانهای بند هشت زندان اوین از کجا و کی شروع شدند؟
نهم مرداد، «بهنام موسیوند»، فعال مدنی زندانی در اوین به خاطر اعتراض به شرایط نامناسب زندان، به عنوان مجازات به بند هشت این زندان منتقل شد. برای چندین روز، بهنام موسیوند و بهنام محجوبی را در بند هشت، سالن جرایم مالی نگه داشتند. در این مدت، شرایط جسمانی بهنام محجوبی وخیم شد و چون داروهایش را به او نداده بودند، بهنام موسیوند در چهاردهم مرداد به معاونت زندان شکایت کرد. اما پاسخ شنید: «کاری نکنید که رنگ آزادی را نبینید.»
فردای آن روز، بهنام محجوبی اعتصاب غذا کرد و خانوادهاش هم به او پیوستند.
یک روز بعد، یعنی پانزدهم مرداد، برخی از زندانیان جرایم مالی این دو زندانی سیاسی را مورد ضرب و شتم قرار دادند و حتی به بهنام موسیوند گفتند: «به زودی جوری از پشت میزنیمت که از جایت بلند نشوی.»
شانزدهم مرداد، تعدادی از زندانیان سیاسی، از جمله اسماعیل عبدی نسبت به این شرایط تحصن کردند. فردای آن روز، بهنام موسیوند و بهنام محجوبی به سالنی در بند هشت منتقل شدند که زندانیان سیاسی و عقیدتی را نگهداری میکنند.
اما این انتقال، همزمان با انتشار خبر ابتلای تعدادی از زندانیان این بند به ویروس کرونا رخ داد و درست در همین شرایط، «نسرین ستوده»، وکیل زندانی اعلام کرد که به خاطر آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی، اعتصاب غذا کرده است. شروع این اعتصاب غذا، شیوع ویروس کرونا و همچنین تمام آنچه پیش از آن بر زندانیان سیاسی و عقیدتی بند هشت رفته بود، به آنجا رسید که پنج نفر از زندانیان این بند همراه با نسرین ستوده با مطالبه «آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی» اعلام اعتصاب غذا کردند؛ یعنی بهنام محجوبی، «محمود علینقی»، «هادی مهرانی»، «آبتین جعفریان» و «یاسین جمالی».
پس از اعلام رسمی آغاز اعتصاب غذا به مقامات زندان، رییس اندرزگاه هشت این پنج زندانی را تهدید کرد که به سلول انفرادی منتقل خواهند شد و از طرفی به آنها گفت: «برنامه ۲۰:۳۰ امشب پخش میشود.»
یعنی اتهامی دوباره مبنی بر «دروغگو» بودن زندانیان سیاسی و عقیدتی.
دوربینهای صداوسیما سعی کردند روایتهای زندانیان و اخبار درز کرده را با برنامه ۲۰:۳۰ توجیه کنند. اگرچه هویت و محتوای این برنامه از مدتها پیش برای مخاطبان افشا شده است؛ چه آن زمان که برخی از زندانیان سیاسی و خانواده «کاووس سیدامامی» اعلام کردند که خبرنگاران این برنامه از جمله بازجویان آنها بودهاند و چه وقتی در واکنش به اخبار مطرح وضعیت نقض حقوق بشر، دوربینها و گزارشهای این برنامه واکنشی بود که بر اخبار و کنشهای کاربران شبکههای اجتماعی شکل گرفت.
زمانیکه هشتگ «اعدام نکنید» در توییتر توانست واکنش ستاد حقوق بشر قوه قضاییه را موجب و میلیونها بار نوشته شود که «اعدام نکنید»، برای دو شب متوالی گزارشهای برنامه ۲۰:۳۰ در باره همین هشتگ و تلاشی بود برای وابسته کردن این حرکت به «معاندان.»
از سوی دیگر، وقتی هشتگ «صدای نرگس باش» در توییتر و شبکههای اجتماعی مطرح شد و بسیاری از کاربران نسبت به عدم اجازه تماس تلفنی این فعال حقوق بشر با فرزندانش اعتراض کردند، دوربینهای این برنامه به زندان زنجان رفتند، «نرگس محمدی» را مقابل پزشکی نشان دادند که تب او را میسنجید و این کلمه وی که «خوبم» بود را پخش کردند. بهانه تهیه این گزارش، خبر احتمال ابتلای نرگس محمدی به ویروس کرونا به همراه تعدادی دیگر از زندانیان محبوس در قرچک بود. این گزارش باعث نگرانی و آزار فرزندانش شده بود و آنها در ویدیویی از مردم خواستند که از آنها حمایت کنند بلکه صدای مادرشان را بعد از ۱۱ ماه بشنوند.
البته دیگر فعالیتهای خبرنگاران این برنامه هم حائز اهمیت است؛ وقتی دوربین یکی از آنها را نشان میدهد که مقابل «روحالله زم»، ادمین کانال «آمد نیوز» نشسته است و از او به شیوه بازجویان سوال و جواب میکند.
حالا نسرین ستوده و پنج نفر دیگر از زندانیان سیاسی و عقیدتی بند هشت اوین در اعتصاب غذا به سر میبرند. پس از پخش برنامه ۲۰:۳۰ از تلویزیون ملی، شش زندانی دیگر هم گفتهاند که به اعتصابیون میپیوندند.
از سوی دیگر، «منوچهر بختیاری»، پدر «پویا بختیاری»، از کشته شدههای آبان ۱۳۹۸ خبر داده که او نیز اعتصاب غذا کرده است. اعتراض همگی آنها را میتوان در رابطه با شکنجهای دانست که به خاطر ویروس کرونا متحمل شدهاند. حتی این مساله هم به هشتگی تبدیل شده بود که برنامه ۲۰:۳۰ به آن پرداخت؛ یعنی «شکنجه با کرونا.»
با وجود بحرانی که زندانیان را به خاطر ویروس کرونا تهدید میکند، خبرنگاران و رسانههای مستقل اجازه ورود به زندان را ندارند. این تنها دوربین برنامه ۲۰:۳۰ است که اجازه دارد به داخل زندان برود تا سناریو بنویسد، دوربین روشن کند، زندانیان سیاسی و عقیدتی را دروغگو بخواند، به رسانههای فارسی زبان خارج از ایران بتازد و گزارش دلخواه و موردنظرش را تهیه کند.
مطالب مرتبط:
ضرب و شتم و تهدید جانی دو زندانی امنیتی در بند ۸ اوین
نرگس محمدی از زندان: کرونا گرفتهایم، با سرم و آمپول سرپایم کردند تا فیلم بگیرند
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر