انتشار دوباره تصاویر کارتکس زندان چند تن از درویشان گنابادی که اخیرا از زندان آزاد شدهاند بر روی دیوار اتاق سرگرد آگاهی در قسمت ۱۹ سریال «همگناه» که در شبکه خانگی توزیع شده، اعتراض جمعی از این درویشان را به همراه داشته است. از تصاویر این درویشان همچون تصاویر اشرار و مجرمان خطرناک تحت تعقیب، در یک پلان از این قسمت سریال استفاده شده است.
پیشتر هم در قسمت دوم این سریال، از تصاویر کارتکس زندان همین درویشان که آن زمان هنوز با اتهامهای عقیدتی و سیاسی در حبس بودند، به عنوان تصاویر اشرار تحت تعقیب در همان لوکیشن استفاده شده بود. گو این که این بار در قسمت ۱۹ سریال، نام تایپ شده فارسی آنها بر روی تصاویرشان پاک شده بود.
بار نخست، دستکم دو تن از درویشان که خود زندان را تجربه کرده بودند، به این موضوع اعتراض کردند. «پوریا نوری»، عکاس سینما که این موضوع را خبری کرد، ۱۹ فروردین سال جاری در توییتی نوشت که در پلانی از سریال همگناه، بدون توجه به كرامت انسانى زندانیان عقیدتی، از تصاوير آدمهايى به عنوان «مجرم» و «جانی» استفاده شده است كه به خاطر عقايدشان كتك خورده، دستگير شده و به زندان افتادهاند.
به نوشته پوریا نوری، «سعید گودرزی»، «سعید خموش»، «مسعود علیمحمدی» و «مهدی ایزدپناه» در یک پلان و «علی قمری» در یک پلان دیگر، پنج درویش گنابادی هستند که تصویر کارتکس زندان آنها به عنوان عکس مجرم در سریال خانگی همگناه به نمایش درآمده است.
«مصطفی دانشجو»، درویش گُنابادی و وکیل دادگستری، یکی دیگر از کسانی بود که به این موضوع واکنش نشان داد. او در توییتی، با موهن خواندن اين اقدام عوامل سريال همگناه، آن را از مصاديق بارز هتک حيثيت دانست و تاکید کرد که اين حق برای صاحبان عكسها محفوظ است تا عليه عوامل اين سريال در دادسرای فرهنگ و رسانه تهران طرح شكايت کنند.
این وکیل دادگستری یک روز بعد، ۲۰ فروردین ۱۳۹۹ با نوشتن توییتی دیگر، خبر داد که با «مصطفی کیایی»، کارگردان سریال همگناه از طریق حساب اینستاگرام او گفتوگو کرده و کیایی ضمن عذرخواهی از درویشان، تاکید کرده که دستور حذف تصاوير دراويش زندانی از آن صحنهها را داده است.
به نوشته مصطفی دانشجو، کارگردان سریال پس از گفتوگوی مکتوب در اینستاگرام، تلفنی هم با او صحبت و عذرخواهی کرده بود.
او نوشت که انتظار میرود این اشتباهات در ادامه سریال دیده نشوند.
مصطفی کیایی به وعده نخست خود عمل کرد و در ویدیویی از قسمت دوم سریال که در یوتیوب در دسترس است، روی چشمان و نام این زندانیان خط سیاهی کشیده شد.
اما با تکرار همین اشتباه در قسمت نوزدهم این سریال، به نظر میرسد این انتظار که این اشتباه دوباره در سریال تکرار نشود، خیلی خوشبینانه بوده است و میتوان این پرسش را مطرح کرد که آیا واقعا عمدی در این تکرار وجود ندارد؟
یک نکته قابل توجه در گفتوگوی مکتوب مصطفی کیایی با مصطفی دانشجو که این وکیل دادگستری تصویر آن را انتشار داد و هم در استوری اینستاگرامی عذرخواهی کارگردان سریال که تصویر آن را هم دانشجو توییت کرد، دیده میشود که میتواند در یافتن پاسخ این پرسش راهگشا باشد.
کیایی در پاسخ خود به دانشجو، ابتدا از خودش سلب مسوولیت کرده و تقصیر را به گردن «یک بچه سر صحنه» انداخته و سپس برای توجیه این اشتباه، گفته بود تصور آنها این بوده که این تصاویر مربوط به زندانیان مجرم غیر ایرانی هستند و آنها در هیچ شرایطی از تصاویر هیچ شهروند ایرانی برای چنین منظوری استفاده نمیکنند.
اما چرا طراح صحنه سریال همگناه چنین اشتباهی مرتکب شده و مصطفی کیایی به عنوان کارگردان و تهیهکننده سریال و در نتیجه، مسوول تایید نهایی تمام جزییات و مالک اثر چرا متوجه چنین اشتباهی نشده است؟ در این پنج تصویر که در دو سکانس متفاوت از فیلم در قسمت دوم سریال میبینیم، لوگوی «ایرانوایر» نیز روی برخی از عکسها دیده میشود.
با جستوجو در سایت «ایرانوایر»، در مییابیم که تصاویر کارتکس زندان این درویشان ۲۶ بهمن ۱۳۹۸ در چارچوب یک گزارش در بخش انگلیسی سایت منتشر شده است که در جریان سرکوب درویشان در ماجرای «گلستان هفتم» تهران بازداشت شدند. اما تیتر این گزارش که فهم آن با توجه به وجود کلمه درویش در آن، نیازی به انگلیسی چندانی ندارد و نامهای درویشان زندانی که به فارسی روی عکسها تایپ شدهاند، میتوانند هر کسی را که به این سایت مراجعه میکند، متوجه کنند که این عکسها مربوط به درویشان زندانی در ایران هستند.
به این ترتیب، باید در درستی این ادعا که طراح صحنه تصور کرده است این افراد ایرانی نیستند (احتمالا به خاطر دیدن این تصاویر در یک وبسایت انگلیسی زبان) و سایر عوامل فیلم و از جمله مصطفی کیایی متوجه این اشتباه نشدهاند، باید تردید کرد.
تکرار انتشار این تصاویر در قسمت هفتم فصل دوم (قسمت ۱۹) این سریال و توجیه عجیبی که کارگردان سریال این بار برای آن عنوان کرده است، اکنون به این گمانه دامن میزند که اگر هم عمدی در انتخاب تصاویر درویشان زندانی برای این سکانس در کار نباشد، آنها اهمیتی به این نمیدهند که با چنین سهلانگاریهایی، عملا و آگاهانه مرتکب جرمی شدهاند که مصطفی دانشجو پیشتر به آن اشاره کرده بود؛ هتک حیثیت.
مصطفی کیایی این بار در پاسخ به مصطفی دانشجو که از او به خاطر انتشار مجدد این تصاویر انتقاد کرده، ضمن ابراز تاسف از قضاوت وی، مدعی شده است عکسها همه عوض و اسامی هم پاک شدهاند و افرادی که در تصویر دیده میشوند، همه همکاران خود او هستند که با ویژوال تصویری جایگزین تصاویر پیشین شدهاند.
اما مقایسه تصاویر این دو پلان در قسمتهای دوم و نوزدهم نشان میدهد این ادعا نادرست است و تنها کاری که روی این تصاویر انجام شده، همان حذف اسامی فارسی تایپ شده روی عکسها، جابهجا کردن ترتیب چسباندن آنها به تابلوی داخل اتاق و کمرنگتر شدن لوگوهای «ایرانوایر» روی آنها بوده است.
یکی از درویشانی که در جریان سرکوب اعتراضات گلستان هفتم بازداشت شد و اکنون آزاد شده است، به «ایرانوایر» میگوید وقتی در رسانههای رسمی و غیررسمی از زبان آدمهای به ظاهر موجه اصلاحطلب، آنها را «درویش داعشی» نامیدند، عملا به هر نوع رفتاری علیه آنها چراغ سبز داده شد: «من معتقدم این دیگر اشتباه نیست. بار نخست چشمان آنها کور شده بود و نام برادران ما را زیر آن عکسها ندیدند، این بار چهطور؟ آنچه این بار رُخ داده، نه یک اشتباه که تبهکاری است. وقتی در رسانهها به ما گفتند درویش داعشی، راه را برای چنین تبهکاریهای هنرمندانهای علیه ما گشودند.»
پوریا نوری که این بار هم به انتشار این تصاویر واکنش نشان داد، در توییترش نوشت افرادی که در این سریال از عکس آنها استفاده شده است، همگی اکنون از زندان آزاد شدهاند و این حق را هم دارند که از عوامل این سریال شکایت کنند اما آیا شکایت آنها به جایی میرسد؟
«ابراهیم اللهبخشی»، یکی دیگر از کسانی که پس از سرکوب درویشان در گلستان هفتم بازداشت شده بود، در واکنش به انتشار دوباره این تصاویر، ضمن اشاره به این که این دومین باری است که مصطفی کیایی در سریال همگناه از عکس درویشان زندانی بهعنوان «مجرم خطرناک» استفاده کرده است، از فعالان حقوق بشر خواست سکوت نکنند و مانع پایمالشدن حقوق شهروندی زندانیان سیاسی و عقیدتی شوند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر