اعتصاب غذای متهمان پرونده هواپیماربایی

«شهرام پورمنصوری»، از متهمان پرونده هواپیمارباییِ مشهور به «ارتفاع پست» در اعتراض به این که با وجود پایان دوران حبس، کماکان در زندان به سر می برد، دست به اعتصاب غذا زده است.

امروز بیست و ششمین روز اعتصاب غذای خود را در زندان «رجایی شهر» پشت سرمی گذارد و از دو روز پیش «رسول حردانی»، متهم دیگر این پرونده در این اعتصاب به او پیوسته است.

این پرونده هواپیماربایی از این جهت به ارتفاع پست مشهور شده که سال ۸۱ «ابراهیم حاتمی کیا» بر اساس آن، فیلم ارتفاع پست را ساخت. ماجرای هواپیماربایی آبان ۷۹ در مسیر پروازی اهواز به بندرعباس رخ داد. هواپیماربایان ۱۸ نفر بودند؛ چهار زن و ۱۴ مرد که همگی فامیل بودند. خالد حردانی مسوولیت این پروژه را بر عهده داشت و رسول برادرش و همین‎طور«فرهنگ» و شهرام پورمنصوری، دو برادر همسرش هم در این کار او را همراهی می کردند. هواپیماربایی با دخالت گارد پرواز ناکام ماند و آن ها بازداشت شدند.

سه متهم اصلی این پرونده، خالد حردانی، شهرام و فرهنگ پورمنصوری در ابتدا محکوم به اعدام شدند. رسول حردانی نیز به ۲۲ سال حبس محکوم شد. سال ۸۶ کمیسیون عفو و بخشودگی قوه قضاییه اعلام کرد که حکم خالد حردانی و شهرام و فرهنگ پورمنصوری به ترتیب به ۲۰، ۲۰ و ۱۵سال حبس تبدیل شده است.

شهرام پورمنصوری که به افسردگی مزمن مبتلا است، تاکنون در طول دوران حبس، شش بار دست به خودکشی زده است که آخرین مورد آن به چند ماه پیش برمی گردد. او تحت فشارهای شدید داخل زندان، میزان زیادی قرص خورده بود اما هم بندی های او متوجه ماجرا شند و نجاتش دادند.

یکی از هم‎بندیان شهرام در این مورد به «ایران‎وایر» می گوید: «آخرین بار وقتی شهرام خودکشی کرد، زمانی که او را به بیمارستان و برای شست وشوی معده منتقل می کردند، واقعا هیچ علایم حیاتی نداشت. زنده ماندنش چیزی شبیه به معجزه بود.»

بعد از این خودکشی نافرجام، او راه اعتصاب غذا را برمی گزیند. به قول همین هم‎بندی، او روزها چای رقیق شده با یک حبه قند می خورد و غالب مواقع از شدت ضعف بدنی روی تختش دراز کشیده است. درخواست شهرام این است که می بایست طبق وعده مسوولان قوه قضاییه، سال گذشته آزاد می شده و حالا یک سال است بیهوده در زندان به سر می برد. علاوه بر او، فرهنگ پورمنصوری، یکی دیگر از متهمان این پرونده نیز در دوران بازجویی و شکنجه، دو بار خودش را در سلول انفرادی حلق آویز کرد که نجاتش دادند.

«محمد مصطفایی»، وکیلی که در جریان این پرونده حساس بوده و تلاش هایش منجر به کاهش حکم اعدام خالد حردانی شده است، در این باره می گوید:«اگر پرونده ای در ابتدا روند دادرسی عادلانه را سپری نکند، حکمی که در نتیجه تشریفات دادرسی ناعادلانه صادر می شود نیز ناعادلانه خواهد بود.»

اضافه می کند: «آن ها در ابتدا هیچ وکیلی نداشتند، در حالی که اخلال در نظم پرواز، قانون خاص خود را دارد و نیازی به محکومیت متهمان به محاربه وجود نداشت. مضاف بر این که آن ها در یکی از شهرهای جنوب ایران مرتکب جرم شده بودند و رسیدگی به پرونده آن ها در دادگاه انقلاب صحیح نبوده و حکم محکومیت متهمان را مخدوش می کرد. سن برخی از آن ها مثل شهرام و رسول در زمان ارتکاب جرم کم تر از ۱۸ سال بود ولی هم چنان در حبس به سر می برند. این در حالی است که طبق "قانون جدید مجازات اسلامی" می بایست آزاد شوند. »

مصطفایی معتقد است: «قانون جدید مجازات اسلامی عطف به ماسبق می شود و زمانی که مجازاتی خفیف تر از مجازات پیشین تصویب می شود، مجری حکم مکلف است قانون جدید که مساعد به حال محکوم است را اعمال کند. در این پرونده هم وضع به همین منوال است و قانون جدید که مناسب به حال اطفال زیر ۱۸ سال است، نسبت به این دو متهم پرونده می بایست اعمال شود. شاید تاکنون متهمان متوجه این موضوع نشده باشند اما حال می توانند از دادگاه تقاضای اعمال مجازات قانون جدید را بکنند.»

«ف.الف» یکی از وابستگان درجه اول شهرام پورمنصوری، به «ایران‎وایر» می گوید:«شهرام و رسول وقتی دستگیر شدند، چندماهی مانده بود که 18 سال آن ها کامل بشود. قصد قبلی برای هواپیماربایی وجود نداشت و کل ماجرا 12 دقیقه طول کشید. هیچ ارتباطی با کشورهای بیگانه یا عداوتی هم در کار نبود. آن ها از سر فقر و به امید زندگی بهتر دست به این کار زدند اما روزهای اول طرح کلمه اعدام و احکام صادر شده آن قدر سنگین بود که به فکر کسی نرسید در مورد این که آن ها هنوز به سن قانونی نرسیده اند، اعتراض کند. همه به این فکر بودند که احکام اعدام را بشکنند.»

مرد اول ماجرای هواپیماربایی، خالد حردانی بود که در ابتدای رسیدگی به این پرونده به اعدام محکوم شد: «خالد در میان فامیل به خوبی شهرت داشت. او قهرمان دو و میدانی کشور و عضو تیم ملی جوانان ایران بود. همه می دانند که زندگی او بابت یک اشتباه 12 دقیقه ای از هم پاشید. حالا آن ها جمعا 85 سال زندان را تحمل کرده اند؛ به ویژه رسول برادرش که وقتی دستگیر شد، هنوز هم 18 سالش نشده بود.»

پس از این ماجراها، زندگی خالد از هم پاشید. چون در تهران بود، امکان ملاقات با خانواده برایش چند سالی یک بار هم فراهم نمی شد. رسول حردانی، دیگر متهم این پرونده در طول دوران زندان ازدواج کرد.

«عباس»، زندانی ساکن سالن 12 زندان رجایی شهر و از دوستان حردانی ها می گوید:«به نظر می رسد خالد در مورد برادر و دو برادر همسر سابقش احساس مسوولیت و گناه می کند و بارها تاکید کرده است در پی آزادی خودم نیستم، در پی آزادی این بچه ها هستم چون آن ها واقعا بی گناه در زندانند.»

همان روزهای نخست، همه شاکیان خصوصی و محافظان هواپیما از شکایت خود منصرف شدند. حردانی ها هیچ سابقه کیفری نداشتند. در مراحل اولیه رسیدگی، خالد حردانی و برادران پورمنصوری به اتهام «اخلال در امنیت پرواز» به اعدام محکوم شدند و چه بسا اگر فعالیت وکلایی هم چون محمد مصطفایی و «محمود علیزاده طباطبایی» نبود، همان روزها متهمان پرونده موسوم به «ارتفاع پست» اعدام شده بودند.

عباس می گوید: «شهرام پورمنصوری روز اول مصمم بود اعتصاب غذای خشک را شروع کند اما با خواهش خالد حردانی، اعتصاب غذای خشک را به تر تغییر داد و هم اکنون چیزی قریب به 12 کیلو کاهش وزن داشته است. در طول این مدت چندین بار به علت ضعف قوای جسمانی، به بیمارستانی در بیرون زندان منتقل شده است و هم اکنون هم شرایط جسمی مناسبی ندارد.»

محمد مصطفایی می گوید: «آن ها در طول سال های بازداشت خود مرتکب هیچ جرمی نشده اند. رفتارشان نشان می دهد پس از این سال های طولانی، استحقاق آزادی را دارند اما کماکان در زندان به سر می برند و از سر ناچاری دست به اعتصاب غذا زده اند.»

عباس می گوید:«شهرام پورمنصوری از نوجوانی در زندان بوده و همان روزها در بازداشتگاه "حشمتیه" به شدیدترین وضعی شکنجه شده است. او متولد 1361 است اما آن قدر در طول مدت زمان زندان و به ویژه در طول بازجویی در بازداشتگاه حشمتیه تحت فشارهای روانی و عصبی بوده که به نظر، یک مرد میان سال 45 ساله می رسد. آن ها چندین سال در بند زندانیان خطرناک و اشرار نگه داری می شدند.»

این زندانی می گوید حردانی ها در یک بند 60 نفره اما در سلول های کوچک یک یا دو نفره زندگی می کنند.

بر اساس روایت زندانیان، روز یازدهم اعتصاب غذا، نماینده دادستان که رییس اجرای احکام شعبه زندان «اوین» است، از او درخواست شکستن اعتصاب کرده، رییس و معاون زندان هم با پورمنصوری صحبت کرده اند اما او نپذیرفته است.

عباس می گوید: «شهرام چندین بار در زندان بر اثر فشارهای شدیدی که متحمل شده، دست به خودکشی زده است. حتی یک بار وقت انتقال به بیمارستان، تمام علایم حیاتی بدنش متوقف شده بود و به سختی او را احیا کردند. در طول این مدت آن ها به خاطر فاصله بین تهران و اهواز از حق ملاقات عادی برخوردار نبودند چون فاصله تهران به اهواز آن قدر زیاد بود که برای خانواده ها، این دیدار دشوار بود.»