بسته شدن پرونده‌ای که رضا براتی، پناه‌جوی ایرانی در استرالیا مقتول آن بود

شش سال از آن واقعه می‌گذرد؛ درگیری در کمپ پناه‌جویان جزیره مانوس استرالیا که طی آن «رضا براتی» پناه‌جوی ۲۳ ساله ایرانی، به قتل رسید. هر سال در تاریخ کشته شدن او، پناه‌جویان و گروه‌های حقوق بشری استرالیا ضمن گرامیداشت یاد وی خواهان رسیدگی به پرونده این قتل شده‌اند. حالا بعد از شش سال، دولت استرالیا با ماموری از کمپ که رضا براتی را به بیمارستان منتقل و از دولت شکایت کرده بود، به توافق رسیدند و این پرونده مختومه شد.

***

۱۶فوریه۲۰۱۴ بود. ناآرامی‌ها در کمپ پناه‌جویان «مانوس» واقع در پاپوآ گینه‌نو آغاز شد و سه روز به طول انجامید. پناه‌جویان خسته از نگهداری در کمپی که به زندان می‌ماند، تجمع کرده بودند تا بلکه مقامی دولتی موضعی بگیرد و سرنوشت آن‌ها زودتر مشخص شود. پناه‌جویان خواستار رسیدگی به تقاضای پناهندگی‌شان بودند؛ اما به‌جای پاسخ، خشونت بالا گرفت؛ درهای کمپ باز شد و ۳۵ نفر از پناه‌جویان سعی کردند از اردوگاه خارج شوند. اما نیروهای امنیتی وارد عمل شدند و درگیری‌ها بالا گرفت. در آن واقعه بیش از هفتاد پناه‌جو زخمی شدند و یک نفر کشته شد؛ «رضا براتی»، پناه‌جوی ۲۳ ساله ایرانی.

وقتی رضا براتی هنوز نفس می‌کشید، یکی از ماموران به نام «گرنت پاتر» که در آن زمان برای شرکت امنیتی G4S به‌عنوان مامور بازداشتگاه کار می‌کرد، او را به بیمارستان منتقل کرد؛ اما این پناه‌جوی ایرانی پیش از رسیدن به بیمارستان، جان خود را از دست داد. کشته شدن رضا براتی در استرالیا موضع‌گیری‌های سازمان‌های حقوق بشری را در پی داشت و کمیته تحقیق پارلمان استرالیا گزارشی منتشر کرد که طبق آن دولت مسئول آن فاجعه معرفی شد. این کمیته تاکید داشت که دولت استرالیا در انجام مسئولیت‌های خود نسبت به پناه‌جویان و حفظ سلامت آن‌ها قصور داشته است. اگرچه در همان زمان «اسکات موریسون»، وزیر مهاجرت استرالیا با انتشار بیانیه‌ای آن گزارش را جهت‌دار و تحت‌تاثیر احزاب اپوزیسیون توصیف کرد.

حالا شش سال از آن واقعه گذشته است و دادگاه هم برگزار شد. همان زمان گرنت پاتر از دولت استرالیا و شرکت امنیتی G4S شکایت کرد که او و همکارانش در بازداشتگاه مانوس از تجهیزات حفاظتی و آموزش و حمایت لازم برخوردار نبوده‌اند. آن‌هم در شرایطی که سیاست‌های مهاجرتی استرالیا تشدید می‌شد و به روایت پناه‌جویان، ساکنان محلی پاپوآ گینه‌نو با رفتارهای مهاجرستیزانه، آن‌ها را تحریک می‌کردند. پاتر، ضمن شکایت از دولت استرالیا و G4S گفته بود که به خاطر کار در این حوزه و درگیری‌های اردوگاه مانوس، دچار آسیب‌های جدی روحی روانی شده است و در زمان ناآرامی‌ها، از به خطر افتادن جان خود و پناه‌جویان در پی ورود غیرقانونی ساکنان محلی جزیره، نگران بوده است.

روزنامه «گاردین» در آن زمان گزارش داده بود که چند نفر به اتهام قتل رضا براتی بازداشت شده بودند. بعدتر موارد دیگری هم منتشر شد مثل انتشار طرحی در همین روزنامه به قلم یکی دیگر از پناه‌جویان که نشان می‌داد فردی با پوشش پلیس با وسیله‌ای بر سر رضا براتی کوبیده است. همان زمان چندین روزنامه استرالیایی به نقل از نگهبان آن کمپ گزارش داده بود که «چندین مامور که به‌تازگی از نواحی اطراف استخدام شده‌ بودند، دیوانه‌وار به رضا براتی حمله کردند.» در گزارش‌های بعدی گفته شد که این پناه‌جوی ایرانی «زیر مشت و لگد» شدیدی قرار گرفته بود. حتی گفته شد که «پلیس مانوس» در پی ناآرامی‌ها به‌سوی پناه‌جویان شلیک کرده بود.

رضا براتی فوق‌دیپلم داشت و به گفته دوستانش همه او را به‌عنوان «کمدین» می‌شناختند که سعی داشت شرایط سخت زندگی در بازداشتگاه را تسهیل کند. روزنامه گاردین درباره او نوشته بود که این پناه‌جوی ایرانی یکی از فعال‌ترین پناه‌جویان کمپ بود؛ ورزش می‌کرد و زبان انگلیسی یاد می‌گرفت.

در زمان کشته شدن رضا براتی روزنامه شرق با پدر او گفت‌وگویی انجام داد که مشخص شد این پناه‌جو هشت ماه پیش از مرگش، از طریق منطقه مرزی «لومار» در استان «ایلام» راهی «اندونزی» شد و بعد از طریق دریا به استرالیا رفته بود؛ اما تغییر سیاست‌های استرالیا به بهانه مبارزه با قاچاق انسان، به قیمت جان و زندگی بسیاری از پناه‌جویانی رسید که از مرگ در دریا نجات پیدا کرده و به خشکی رسیده بودند.

هرسال کنشگران حقوق بشر در سالگرد این قتل، از رضا براتی یاد می‌کنند و یادآور می‌شوند که قاتل‌ها مجازات نشده‌اند. خشونت‌ها در کمپ‌های پناه‌جویی وابسته به استرالیا هم طی این سال‌ها افزایش و همچنین سیاست‌های مهاجرستیزانه دولت استرالیا ادامه یافت. گزارش‌های متعددی از خودکشی یا اقدام به خودکشی توسط پناه‌جویان منتشر شد و بسیاری همچنان سال‌هاست که در کمپ‌های وابسته به این کشور، با زندگی و خشونت دست‌به‌گریبان هستند.

اگرچه سه سال بعد از کشته شدن رضا براتی در اکتبر ۲۰۱۷ بازداشتگاه پناه‌جویان مانوس در پاپوآ گینه‌نو رسما تعطیل شد اما پیگیری‌های قضایی به خاطر شکایت گرنت پاتر ادامه داشت تا بالاخره در توافقی خارج از دادگاه، این پرونده بسته شد. به گزارش گاردین قرار بود ده‌ها نفر از جمله کارکنان سابق شرکت امنیتی G4S با ارائه اسناد و مدارک، شهادت‌های خود را ابراز کنند؛ اما سه‌شنبه، دوم ژوئن وکلای دولت استرالیا و G4S اعلام کردند که توافقاتی خارج از دادگاه با گرنت پاتر به نتیجه رسیده است. البته جزییاتی از این توافق و مبلغی که شاکیان به پاتر پیشنهاد کرده بودند، منتشر نشد.

درهرحال گرنت پاتر از شکایت صرف‌نظر کرد و پرونده مختومه اعلام شد. در این میان، آنچه بر زمین ماند، داغ جوانی است که در پی زندگی بهتر جان خود را از دست داد و صدها پناه‌جوی دیگر که طی این سال‌ها خشونت‌های بسیاری را متحمل شده‌اند. این در حالی است که استرالیا همچنان به سیاست‌های مهاجرستیزانه خود ادامه می‌دهد.

شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: info@iranwire.com

مطالب مرتبط:

گفتگوی مسیح علی‌نژاد با پدر پناهنده کشته شده در استرالیا

پلیس‌های نقاب‌دار؛ ده‌‌ها پناه‌جو، از جمله ایرانی‌ها به ترکیه دیپورت شدند

پرونده یک پناهجو: نروژ دیپورت کرد، ایران شلاق زد