«شورای عالی نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی»، از عرضه ۱۰ درصد سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در بورس با هدف «کشف قیمت» خبر داد.
آیا این خبر به معنای واگذاری قطعی دو قطب فوتبال ایران به بخش خصوصی است؟ برخی از فعالان بازار بورس ایران مدعی هستند که با فعلوانفعالات جدیدی که در بورس به وجود آمده، عرصه اولیه استقلال و پرسپولیس تا اواخر خردادماه قطعا اتفاق خواهد افتاد.
***
طی ۲۴ ساعت گذشته، شورای عالی نظارت بر اصل ۴۴ پیشنهاد خود را در دو مرحله و بهصورت قطعی برای واگذاری سهام باشگاههای استقلال و پرسپولیس مطرح کرده است.
طبق اعلام این شورا، ابتدا ۱۰ درصد از سهام دو باشگاه برای آنچه کشف قیمت نامیده میشود در بورس عرضه خواهد شد. سپس ۵۰ درصد از سهام باقیمانده هر باشگاه به شرکتهای «سهامی عام» با حداقل «۱۰ هزار سهامدار» و ۴۰ درصد دیگر به «تعاونیهای سهامی و فراگیر» کل کشور واگذار میشود.
معنی هر یک از این پارامترها چیست؟ آیا شما بهعنوان یک هوادار ساده که تا امروز وارد فضای بازار بورس ایران نشدهاید هم قادر خواهید بود که سهامدار باشگاههای استقلال و پرسپولیس شوید؟ آیا سهام شما سودآوری مالی هم خواهد داشت یا حتی سهامداران کل چه کسانی با چه قدرتی خواهند بود؟
برای دست یافتن به پاسخ این سوالات با یک کارشناس بورس صحبت کردیم. او که پیشازاین مدتی مربی فوتبال بوده و حالا بهعنوان کارشناس اقتصادی و بورس تهران فعالیت میکند، نمیخواست نامی از او منتشر شود، اما با نگاهی خوشبینانه به روند واگذاری دو باشگاه نگاه کرد.
ابتدا وارد مرحله واگذاری ۱۰ درصدی و «کشف قیمت» میشویم: «در ریاضیات گاهی وقتها از اصطلاحی به نام ساده کردن معادلات استفاده میکنند. برای همین سعی میکنم این معادله را برای کسی که اصلا تا امروز وارد بورس نشده ساده کنم. امروز طبق برآوردها، ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در بورس ایران مشارکت دارند؛ یعنی این تعداد کد بورسی ثبت شده است. این آمار قطعا تا زمانی که استقلال و پرسپولیس به بورس عرضه شوند حداقل یک رشد ۵۰۰ درصدی خواهد داشت. دلایلش ورود سهام عدالت به بازار بورس و همینطور تب هیجانی و ناگهانی کنونی برای ورود به این بازار است. فراموش نکنید که ورود دو باشگاه استقلال و پرسپولیس به بورس هم باعث ورود یک موج جدید از شهروندان خواهد شد. کسانی که اصلا شناختی از این بازار ندارند، اما میخواهند سهمی از باشگاههای محبوب خود داشته باشند.»
به عبارتی میتوان در قدم اول متوجه شد که قرار است بورس، استقلال و پرسپولیس را میان افراد حقیقی با کدهای بورسی به شکل کاملا یکسان عرضه کند: «این زیباترین بخش واگذاری است. هر شخص، بدون پارتی یا بدون لابی میتوان میزان مشخص و یکسانی از سهام باشگاه محبوبش و حتی غیرمحبوبش را داشته باشد. در این بخشی کسی نمیتواند جلوی شما را برای خرید سهام بگیرد و حتی حق ندارید با یک کد، دو سهم بخرید. اینجا شورای عالی نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی به یک قیمت حدودی میرسد؛ یعنی براساس تعداد سهامی که فروختهشده به یک مبلغ دهدرصدی از کل میرسد. هرچه تعداد شرکتکنندهها و خریداران بیشتر باشد، رقم کل هم به نسبت همان ده درصد بالاتر خواهد رفت.»
از اینجا به بعد اما همهچیز وارد مرحله بازی قدرت خواهد شد: «ما الان دو پروتکل داریم. یکی همین است که به رسانهها اعلام کردند؛ یعنی ۵۰ درصد سهام به یک صورت عمده به سهامداری فروخته میشود که ۱۰ هزار سهامدار داشته باشد؛ اما حرفی که فعلا در خود بورس انجام شده این است که سهامی مورد تایید باید ۴۰ هزار سهامدار را بهعنوان کف ثبت کرده باشد.»
تفاوت این دو چقدر است؟ شرکتی که ۱۰ هزار (براساس اعلام کنونی) یا ۴۰ هزار سهامدار احتمالی داشته باشد، قطعا یکی از کارتلهای اقتصادی قدرتمند ایران است. چیزی شبیه به «صندوق بازنشستگی کشور» یا مثلا «شستا».
کارشناس بورس به «ایرانوایر» میگوید: «قبل از هر چیز یک مسئلهای را بهصورت قطعی برای خودتان حل کنید. مملکت متعلق به سپاه است. حتی رهبر مملکت و داراییهایش هم متعلق به سپاه است. پس به این مسئله فکر نکنید که استقلال و پرسپولیس در دست سپاه یا ستاد اجرایی فرمان امام قرار نگیرند. وقتی این را برای خودتان حل کردید، حالا بیایید روی میز بورس. من تصور میکنم که بهترین اتفاق، ورود صندوق بازنشستگی کل کشور یا شرکتهایی شبیه به این به روند خرید باشگاههای استقلال و پرسپولیس است. اینها باید ۵۰ درصد از کل سهام را خریداری کنند. در اینکه این پنجاه درصد مالکیت بهصورت قطع در دست سپاه قرار خواهد گرفت که اصلا تردید نکنید؛ اما اگر شرکتی از شرکتهای سپاه با بیش از ۴۰ هزار سهامدار این دو باشگاه را خریداری کنند، مجبور هستند به سهامداران خود جوابگو باشند.»
این تعداد اکثریتی سهامدار یک شرکت کلان که باید ۵۰ درصد از سهام باشگاه را خریداری کند، یک ویژگی مثبت دارد. در بازار بورس قاعده و قانونی وجود دارد که به ازای هر ۵۰ درصد رشد یا کاهش سهام، بهاصطلاح نماد بسته میشود؛ یعنی کارتل دیگر نمیتواند در بورس هیچ فعالیتی بکند تا شما بهعنوان سهامدار از او در مورد دلایل تغییرات و نوسانهای قیمتی، بدهیها و مطالبات سوالاتتان را بپرسید. نماد زمانی دوباره باز میشود که شرکت جواب داده باشد.
یک نگاه گذرا نشان میدهد که تا اینجا ۱۰ درصد از سهام باشگاههای استقلال و پرسپولیس در اختیار سهامداران خرد قرار گرفته است. ۵۰ درصد بهصورت یکجا به شرکتی در ظاهر معتبر با تعداد ۱۰ تا ۴۰ هزار سهامدار فروخته خواهد شد. شرکتی که ورودش به عرصه خرید پرسپولیس یا استقلال باید حتی برای سهامداران اولیه خودش هم بازدهی مالی داشته باشد و طبق قانون، در بازههای سهماهه، ششماهه، ۹ ماهه و یکساله باید به سهامدارانش پاسخگو باشد.
اما ۴۰ درصد باقیمانده چگونه عرضه میشود؟ این مهمترین بخش مالکیتی استقلال و پرسپولیس است. در حقیقت شرکتهایی که موفق شوند بیشترین سهم را خریداری کنند، نقش کلیدی در آینده دو باشگاه خواهند داشت: «اجازه بدهید بازهم داستان را برای شما ساده کنم. ۶۰ درصد از سهام دو باشگاه رفته و حالا ۴۰ درصدی باقیمانده که باید میان شرکتهای حقیقی و حقوقی تقسیم شود. اول اینکه مسلما علی پروین و کانون پیشکسوتهای پرسپولیس بین ۵ تا ۱۰ درصد از سهام پرسپولیس را خریداری میکنند. دلیلش این است که هم پول دارند و هم وزارت ورزش آنها را تایید خواهد کرد. پس مهم این نیست که شما فقط یک شرکت قدرتمند داشته باشید؛ شما باید تایید شوید.»
۴۰ درصد باقیمانده احتمالا بهصورت کاملا نقد و شاید نقد و اقساط به شرکتهایی با قدرت مالی مشخص و مورد تایید نهادهای امنیتی و البته وزارت ورزش واگذار خواهد شد؛ یعنی سهام باقیمانده را بهصورت «بلوک» با درصدهای مشخص واگذار میکنند و شما اگر توانایی خرید آن را داشته باشید به مجمع تصمیمگیری باشگاه وارد میشوید. پسازآن بسته به میزان درصد مالکیتی که دارید، حتی در تعیین سیاستهای کلان باشگاه و انتخاب یک یا دو عضو هیات مدیره هم نقش بازی میکنید.
شاید وسوسه شده باشید که وارد این بازار شوید: «سرمایه زیادی میخواهد. سه سال قبل قیمت اولیه پرسپولیس در بازار بورس ۵۰۰ میلیارد و استقلال هم رقمی نزدیک به همین بود. من مطمئن هستم که امسال این رقم از ۲ هزار میلیارد تومان بالاتر میرود. پس شما باید در نظر بگیرید که چنین ارقامی دست افراد عادی نیست؛ یعنی باید به بدنه سپاه و نظام متصل باشید که با چنین ارقامی وارد بازار شوید.»
این کارشناس توضیح میدهد که حتی سهامداران کوچک و اعضای همان کلونی ۱۰ درصدی هم میتوانند سهامدار کل را به چالش بکشند؛ اما آیا واقعا در نظام اقتصادی جمهوری اسلامی چنین اتفاقی ممکن است؟ «این سوال را همه میپرسند. ببینید تجربه من ثابت کرده که جمهوری اسلامی شفاف نیست، ولی در نه بازیهای کوچکی مثل استقلال و پرسپولیس. واگذاری فولاد خوزستان یا مخابرات را یادمان هست. همهچیز در کسری از ثانیه انجام شد. یا در مورد شستا حاضر بودند ۲۰ میلیارد تومان رشوه بدهند و ماجرا تمام شود. چرا شما باید در مورد بنگاههای زیانده و کوچکی مثل استقلال و پرسپولیس چنین رقمی هزینه کنید؟ این بنگاهها از نظر مالی وسوسهانگیز نیستند. بیشتر بعد قدرت آنها در میان است تا ثروتشان.»
بحث دیگر، بدهیهای انباشته استقلال و پرسپولیس است. فقط در یک فقره، دو باشگاه استقلال و پرسپولیس و تا روز شنبه هفدهم اسفندماه، بیش از ۴ میلیون یورو بدهی و محکومیت قطعی از سوی فیفا داشتند: «بدهیها هیچ اهمیتی ندارد. اولا که کافی است وزارت ورزش مثلا ورزشگاه درفشیفر یا ورزشگاه شهید کاظمی را به نام پرسپولیس و استقلال بزند. این میشود یک بنگاه متضرر با سرمایههای غیرمنقول. پس بدهیها با داراییها صاف میشود. دوم اینکه حتی اگر وزارت ورزش یا دولت نخواهند باشگاهها را حمایت کنند هم با عرضه همان ده درصد اولیه، بخشی از مشکلات مالی دو باشگاه در خود بورس رفع میشود.»
این کارشناس از «هوادارانی» که بدون اطلاع و شناخت از بورس، صرفا به دلیل حضور احتمالی باشگاههای استقلال و پرسپولیس در این بازار قصد ورود دارند میخواهد که پیش از هرگونه سرمایهگذاری، کمی مطالعه کنند. او سایتهایی مانند «tsetmc» و همینطور وبسایت «کودال» را مسیرهای کوتاه برای شناخت اولیه با این بازار معرفی میکند.
به نظر میرسد فروش و واگذاری سهام باشگاههای استقلال و پرسپولیس در بازار بورس، در قدمهای اول زندگی پر از رنج این دو باشگاه را پایان خواهد داد، اما سپاه را مالک دایمی این دو باشگاه خواهد کرد.
مطالب مرتبط:
هشدار نمایندگان به سرمایهگذاری ۲۰ هزار میلیاردی مردم در بورس
تب داغ بورس بازی در ایران و ریسک پرمخاطره شهروندان
بازار بورس ایران؛ هیچکدام از وعده های دولت روحانی محقق نشد
وقتی ستاد اجرایی فرمان امام پول فوتبال ایران را میبلعد
مذاکره استراماچونی و فدراسیون فوتبال؛ غارت آخرین ریالهای فوتبال ایران
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر