سه دهه پس از اجرای انواع محرومیتهای اجتماعی علیه شهروندان بهایی از سوی جمهوری اسلامی، در چند ماه گذشته خودداری سازمان ثبت احوال کشور از صدور کارت ملی هوشمند برای این شهروندان خبرساز شد.
کلید این ماجرا با حذف گزینه «سایر ادیان» از فرم سازمان ثبتاحوال کشور خورد که متقاضیان دریافت کارت ملی آن را پر میکنند. با این کار شهروندان بهایی که از ادعای دروغ اعتقاد به ادیان دیگر پرهیز میکنند، بهطور خودکار از داشتن هویت شهروندی محروم میشوند.
جامعه جهانی بهایی بهمنماه سال گذشته در واکنش به این تحول طی یک بیانیه رسمی با تاکید بر اینکه «آموزههای بهایی، بهاییان را به صداقت و راستگویی فرامیخواند و آنان درباره باورهای خود بهدروغ متوسل نمیشوند» نوشت که ضوابط جدید پیروان این آیین را مجبور میکند که یا در مورد دین خود دروغ بگویند یا اینکه از خدمات اجتماعی ابتدایی نظیر خدمات بانکی یا خریدوفروش املاک و... محروم شوند.
«سیفالله ابوترابی»، رییس سازمان ثبتاحوال کشور بهمنماه سال گذشته در مورد حذف گزینه سایر ادیان در فرم متقاضیان دریافت کارت ملی هوشمند، گفته در جمهوری اسلامی تنها ادیان اسلام، زرتشتی، مسیحی و کلیمی به رسمیت شناخته شده و شهروندان باید یکی از همین گزینهها را برای دریافت کارت انتخاب کنند.
به همین بهانه یعنی رسمیت نداشتن آیین بهایی در جمهوری اسلامی، شهروندان معتقد به این آیین از اواسط دهه شصت و با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی از بسیاری از حقوق اجتماعی، ازجمله حق انتخاب شغل، حق تحصیل دانشگاهی و حق برگزاری مراسم مذهبی و... محروم شدهاند.
آنها برای تغییر این وضعیت، اقدامات مختلفی را از رایزنی با مقامات جمهوری اسلامی تا درخواست از نهادهای حقوق بشری برای فشار بر این حکومت در دستور کار قرار دادند.
بهاییان همچنین برای جبران محرومیت خود از حقوق اجتماعی نهادهایی مستقل را تشکیل دادهاند. ازجمله این نهادها BIHE یا موسسه علمی آزاد بهاییان است که این شهروندان در آن تحصیلات دانشگاهی را طی میکنند.
این دست اقدامات هم البته از سوی جمهوری اسلامی در طی این سالها بیپاسخ نماند. بازداشت و صدور احکام سنگین برای بهاییانی که در دانشگاه مستقل خود فعالیت میکنند، تنها بخشی از برخوردها بوده است.
از آنسو، انواع اقدامات شهروندان بهایی در مقابل محرومیتهای اجتماعی خود، تقریبا هیچ پاسخ مثبتی از سوی جمهوری اسلامی به همراه نداشته است. برخی اوقات البته بارقههایی از امید برای آنها زنده شد که خیلی زود پاسخ آن را از حکومت دریافت کردند؛ امید هست امّا نه برای شما.
یکی از این بارقههای امید، لایحه دولت برای الحاق یک تبصره به «قانون سنجش و پذیرش دانشجو» بود. مصوبهای که در آن تأکید شده بهغیراز «محکومان قطعی» به جرایم «جاسوسی»، «سازمانیافته»، «قاچاق انسان» و «محاربه»، بقیه شهروندان را نمیتوان از حق اساسی آموزش محروم کرد.
چون نام بهاییان در فهرست محرومان از تحصیل این مصوبه نبود، برخی احتمال دادند که جلوگیری از ورود این شهروندان به مدارس و دانشگاهها کمرنگتر شود اما این اتفاق نیفتاد.
بااینحال و باوجود همه ناامیدیها پرونده محروم کردن بهاییان از دریافت کارت ملی هوشمند را شاید بتوان تنها عقبنشینی نسبی جمهوری اسلامی در برابر فشار بر این شهروندان دانست. جایی که به گفته حقوقدانان، داشتن کارت ملی با دارا بودن هویت برای هر فرد با تابعیت ایرانی برابر است و هیچ شهروندی، حتی مجرمان را نمیتوان از آن محروم کرد.
به گفته حقوقدان و مشاور «ایرانوایر» در «قانون تابعیت» جمهوری اسلامی شرایط داشتن تابعیت ایرانی مثل متولد شدن از پدر و مادر ایرانی ذکر شده است و طبق این قانون، هر کس، با هر عقیدهای، تنها بهشرط داشتن تابعیت ایرانی، حتما حق داشتن کارت ملی را دارد.
بر همین اساس بود که «موسی برزین خلیفهلو»، حقوقدان مشاور ایرانوایر به همه شهروندان بهایی پیشنهاد کرد علیه این اقدام سازمان ثبتاحوال کشور به دیوان عدالت اداری شکایت کنند. به گفته او با تسلیم این شکایت، سازمان ثبتاحوال موظف خواهد بود که مستندات قانونی خود را برای حذف گزینه «سایر ادیان» از فرم متقاضیان دریافت کارت ملی ارائه کند.
براساس آنچه در شبکههای اجتماعی منتشر شده، دستکم یک تن از شهروندان بهایی شکایت خود را از عملکرد سازمان ثبتاحوال در دیوان عدالت اداری ثبت کرده و رأی صادرشده اولیه هم به نفع او صادر شده است.
هنوز البته از رای نهایی این شعبه دیوان عدالت اداری خبری منتشر نشده امّا همین گام نخست، امیدها را برای عقبنشینی جمهوری اسلامی از فشار بر بهاییان برای اولین بار در طول عمر این حکومت زنده کرده است.
مطالب مرتبط:
محرومیت شهروندان بهایی از کارت ملی؛ راهی برای شکایت وجود دارد؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر