زهره پارسادوست، شهروند خبرنگار، تهران
دو روز پیش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در یک پیامک عمومی از مردم خواست در صورت مشاهده کودک آزاری و همسر آزاری، با شماره تلفن اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی تماس بگیرند.
اورژانس اجتماعی چه میکند و شهروندانی که تا کنون با آن تماس گرفتهاند، چه خدماتی دریافت کردهاند؟
***
«درصورت مشاهده یا مواجهه با موارد کودک آزاری و همسر آزاری در ایام کرونا، برای دریافت خدمات اجتماعی، روانی به صورت رایگان و شبانهروزی، با شماره تلفن ۱۲۳ اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی کشور تماس بگیرید.»
این متن پیامک عمومی وزارت بهداشت است که دو روز پیش برای تمامی مشترکان تلفن همراه ارسال شده است.
یک دکتر روانشناس ساکن تهران در مورد ارسال این پیامک عمومی این طور میگوید: «ارسال عمومی این پیامک در کشور ما فقط یک مفهوم دارد و آن این است که آمار مخفیانه کودک آزاری و همسر آزاری در این روزها به شدت افزایش یافته است.»
او در ادامه میافزاید: «متاسفانه در ایران قانون جامعی برای حمایت از قربانیان خشونت خانگی وجود ندارد و آمار کامل و درستی هم در دسترس نیست. فقط به گفته یک مقام سازمان بهزیستی کشور، آمار اختلاف زوجها در دوران قرنطینه سه برابر شده است.»
اشاره او به صحبتهای «بهزاد وحیدنیا»، مدیر کل مشاوره و امور روانشناختی کل کشور است. او روز دوازدهم فروردین به «ایرنا» گفت: «میزان تماسهای زوجین مربوط به اختلافات خانوادگی در دوران قرنطینه و کرونا با صدای مشاور بهزیستی با شماره ۱۴۸۰ نشان میدهد آمار اختلافات بین زوجین، سه برابر افزایش یافته است.»
او گفته بود در دوران قرنطینه روزانه حدود چهار هزار تماس با صدای مشاور بهزیستی برقرار میشود.
۱۴۸۰، شماره مشاوره سازمان بهزیستی برای حل اختلافات خانوادگی است و شماره تلفن ۱۲۳ که در پیامک وزارت بهداشت آمده، اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی است که برای خشونت خانگی در نظر گرفته شده است.
هجدهم فروردین ۱۳۹۹، «آنتونی گوترش»، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز در پیامی ویدیویی نسبت به افزایش مهلک خشونت علیه زنان در جریان قرنطینه خانگی و تعطیلیهای ناشی از شیوع ویروس کرونا هشدار داد.
آقای روانشناس میگوید: «طبیعی است که افزایش اختلاف زوجین، افزایش خشونت خانگی هم در پی دارد. حتی اگر مسوولان هم آماری ارایه نکنند، میتوان این موضوع را متوجه شد. ضمن این که پیامک سراسری وزارت بهداشت و اعلام شماره اورژانس اجتماعی بهزیستی موید این موضوع است.»
«تسنیم»، خبرگزاری وابسته به سپاه پاسداران کار اورژانس اجتماعی را کنترل و کاهش بحرانهای فردی، خانوادگی و اجتماعی، جایگزینی مداخلات روانی و اجتماعی به جای مداخلات انتظامی و قضایی، پیشگیری از وقوع جرم و ارتقای توانمندی افراد در معرض آسیب عنوان کرده است. گروههای هدف آن هم زوجین متقاضی طلاق و افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد، زنان و دختران آسیبدیده اجتماعی، کودکان کار و خیابان، همسران و کودکان آزار دیده، دختران و پسران فراری از منزل و سایر افرادی هستند که به هر دلیل در شرایط بحرانی قرار گرفتهاند.
«سهیلا»، ۳۷ ساله، ساکن منطقه «مولوی» تهران، یکی از افرادی است که تجربه تماس با اورژانس اجتماعی را دارد: «در طول ۱۳ سال زندگی مشترک بارها از همسرم کتک خوردم و چند بار هم با ۱۲۳ تماس گرفتم. هر بار من را دعوت به آرامش کردند و از من خواستند که ماجرای دعوا را کامل تعریف کنم. یک بار هم وقتی گفتم احساس میکنم دماغم شکسته است، دو مددکار به منزل ما آمدند که با همسرم صحبت کنند اماهمسرم با توهین آنها را از خانه بیرون کرد و من به خاطر تماسی که گرفته بودم، باز دوباره کتک خوردم.»
سهیلا کمی مکث میکند و میگوید: «اورژانس اجتماعی باید قدرت و زور داشته باشد تا بتواند کاری به پیش ببرد. آخر با مردی که با زور دست روی زن و بچهاش بلند میکند، میشود حرف زد؟! اگر حرف زدن کارساز بود که کار به اینجا نمیکشید. کاش ۱۲۳ میتوانست مثلا یک تعهد کتبی از همسر من بگیرد که دیگر این کار را انجام ندهد وگرنه کارش به زندان میکشد.»
آقای دکتر روانشناس ساکن تهران در تایید حرفهای سهیلا میگوید: «به خصوص در زمینه مشکلات همسر آزاری و کودک آزاری، برای اجبار طرف به ترک آزار فقط باید از سلاح قدرتمند و محکم قانون استفاده کرد که دارای زور و ضمانت اجرایی باشد. در غیر این صورت ورود به حریم شخصی این افراد از راه صحبت و دعوت به آرامش تقریبا غیر ممکن است. اما در برخی زمینهها، مثل ایجاد آرامش برای خانوادههای داغدیده در اثر خودکشی یکی از اعضای خانواده یا دخترانی که از خانه فرار کردهاند و یا راهنمایی برای برخورد با فرد معتاد و مشاوره برای ترک اعتیاد اورژانس اجتماعی موثر واقع میشود.»
یکی از مشاورانی که قبلا با اورژانس اجتماعی کار میکرده است، میگوید: «در مواقع خیلی اورژانسی تیم سیار ما که شامل کارشناس و مددکار هستند، به محل اعزام میشوند اما آنها ضابط قضایی نیستند و امنیت جانی ندارند. متاسفانه بسیار پیش آمده است که کارشناسان ما کتک خوردهاند. ما میگوییم برای بررسی محل آمدهایم، بعضی وقتها فرد آزارگر اصلا در را باز نمیکند.»
با این حال، او معتقد است که اورژانس اجتماعی در زمینه دختران بیخانمان که معمولا از خانه فرار کردهاند، کمکهای قابل توجهی میکند: «در پایگاه خدمات اجتماعی بهزیستی خوابگاههایی برای دختران بیخانمان در نظر گرفته شده است. آنها میتوانند آن جا بمانند تا زمانی که خانوادههایشان پیدا و یا تحویل واحدهای دیگر بهزیستی داده شوند.»
«کوکب» یکی از زنانی است که چند روز پیش مورد خشونت خانگی قرار گرفته است. او وقتی از همسرش پرسیده دستهایت را شستهای، یک کشیده از او خورده است. بعد مرد فریادهای جنونآمیز زده و او را زیر مشت و لگد گرفته است: «میگفت دیوانهام کردی، من اصلا دوست دارم بمیرم. دوست دارم کرونا بگیرم و بمیرم.»
بعد هم او را از خانه بیرون انداخته است. کوکب چند باری با اورژانس اجتماعی تماس گرفته اما موفق به برقراری تماس نشده است: «کسی پاسخگو نبود. تلفن زنگ میخورد اما جواب نمیدادند.»
مشاور سابق اورژانس اجتماعی میگوید: «یک دلیل عدم پاسخگویی این است که تعداد مشاوران مرکز کم است و احتمالا همه با خطوط مختلف مشغول بودهاند و کسی برای پاسخگویی نبوده است.»
شوهر کوکب یک ساعت بعد آرام شده و دنبالش رفته است. اما کوکب میگوید: «من در آن وضعیت مستاصل شده بودم و دوست داشتم با یک مشاور مشورت کنم اما متاسفانه موفق نشدم.»
آقای روانشناس هم که این روزها به صورت تلفنی مشاوره میدهد، در چند روز اخیر با زوجهایی رو به رو شده که مشکل عمده آنها، ضدعفونی کردن و نکردن وسایل، شستن دستها، عدم توجه یا وسواس در نظافت بوده است: «استرس ابتلا به بیماری در آدمها دو نوع رفتار ایجاد میکند؛ در عدهای موجب رفتارهای وسواس گونه میشود و در عده دیگر سبب بیتوجهی به هشدارهای بهداشتی. هر دو مورد اطرافیان را به شدت اذیت میکنند و موجب اختلاف در خانوادهها میشوند.»
او توضیح میدهد که در خانه ماندن موجب دخالت در اموری میشود که در شرایط عادی، یکی از زوجها وظیفه انجام آن را دارد: «مثلا یکی از مراجعان من میگفت همسرم مدام از آشپزی کردن، یا حتی دیکته گفتن من به فرزندمان ایراد میگیرد و من را کلافه کرده است، در حالی که قبلا هم من این کارها را انجام میدادم و هیچ اختلافی نداشتیم.»
او معتقد است آشنایی مردم با اورژانس اجتماعی و کمک گرفتن در مواقع بحرانی از مشاوران این مرکز کمک شایانی به مبارزه با خشونت خانگی و آسیبهای اجتماعی میکند: «در پیامک وزارت بهداشت گرچه خبر ناخوشایند افزایش خشونت خانگی مستتر است اما همین پیامک عمومی به آشنایی مردم و اطلاع از وظایف اورژانس اجتماعی کمک زیادی میکند و این نکته مثبتی است.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر