روز پنجشنبه، چهاردهم فروردین ماه، سازمان حقوق بشر ایران از کشته شدن دانیال زین‌العابدین، در جریان شورش در زندان مهاباد خبر داد. در پی شیوع ویروس کرونا در ایران و عدم اعطای مرخصی به برخی از زندانیان، در زندان‌های شهرهای شورش‌هایی صورت گرفته است. دانیال زین‌العابدین در شورش زندان مهاباد مورد ضرب و شتم ماموران قرار گرفته و به زندان میاندواب منتقل شده است، این زندانی در زندان میاندوآب بر اثر ضرب و شتم جان باخته است. ایران وایر با کمال زین‌العابدین عموی دانیال دراین‌باره گفت‌وگو کرده است.
***
«تنش گویی له شده بود. او را به حدی زده بودند که به نظر می‌رسید دچار خونریزی داخلی شده است. در همین عکسی هم که از دانیال منتشر شده است جای کبودی‌ها و کوفتگی‌ها و مهمترین از آن آثار خونریزی داخلی روی پیکرش کاملا مشخص است. سینه و پشت و دست و پایش کبود شده است.»
این روایت «کمال زین‌العابدین» از پیکر برادرزاده‌اش «دانیال زین‌العابدین»، از محکومان پرونده قتل «صادق برمکی» در شهریور ۱۳۹۶ است. دانیال که آن زمان هنوز ۱۷ ساله نشده بود، به خاطر مشارکت در آن قتل به همراه دو متهم دیگر پرونده حکم اعدام گرفت. اما این کودک-مجرم پیش از آن‌که اعدام شود به قتل رسید. قتلی که به گفته عموی او نتیجه مشارکت دانیال در شورش زندانیان مهاباد در روزهای نوروز بود.
در ساعات نخستین ۱ بامداد یکشنبه، ۱۰ فروردین ۱۳۹۹، تعدادی از زندانیان زندان مهاباد بە نشانە اعتراض بە عدم اعطای مرخصی بە آنها از سوی مسئولین شورش کرده و تلاش می‌کنند از زندان بگریزند. در طبقه دوم تعدادی از درهای زندان شکسته شده و زندانیان پتو و وسایل زندان را به آتش می‌کشند. با دخالت ماموران ضد شورش و نیروهای امنیتی، شورش پس از گذشت چند ساعت سرکوب می‌شود.
به گفته کمال زین‌العابدین، ماموران امنیتی برادرزاده‌اش دانیال و هم پرونده‌ای او دانیال دیوانی‌آذر را به همراه ۴۶ تن از زندانیان بندی که در آن محبوس هستند پس از پایان شورش کتک می‌زنند اما این دو نفر در همان‌حال هم با ماموران درگیر می‌شوند: «دو دانیال را از بندهای ۴ و ۶ زندان بیرون برده و از ساعت ۳:۳۰ بامداد تا ۸ صبح آنها را در حالی‌که باران می‌بارید در حیاط زندان کتک می‌زنند و بعد به انفرادی و در نهایت به زندان میاندوآب منتقل می‌کنند.»
صبح روز سه‌شنبه ۱۲ فروردین، گوشی همراه کمال زین‌العابدین زنگ می‌خورد و برادرزاده‌اش درخواست کمک می‌کند: «گفت عمو کمال کجایی؟ به فریادم برس که دارند من را می‌کشند. گفتم کجایی؟ گفت نمی‌دانم چشمانم را بسته‌اند و فقط می‌زنند. سربازی که نگهبانش بود دلش سوخته بود و شماره من را برای او گرفته بود گوشی را از او گرفت و دیگر صحبتی نکرد.»
به گفته آقای زین‌العابدین، پیگیری او برای یافتن برادرزاده‌اش همان روز بی‌نتیجه می‌ماند اما چهارشنبه ۱۳ نوروز خبر می‌گیرد که دانیال را به زندان میاندوآب منتقل کرده‌اند: «هنوز نمی‌دانستیم زنده است یا مرده، اما ۱۳ به‌در نمی‌توانستیم کاری بکنیم. با توجه به مقررات قرنطینه باید برگه تردد می‌گرفتیم که ممکن نشد. صبح پنجشنبه ۱۴ فروردین، یک آشنایی به من زنگ زد و گفت دانیال در زندان میاندوآب کشته شده است. خانواده را خبر کردم و ما به همراه خانواده دانیال دیوانی‌آذر، که با دانیال ما به زندان میاندوآب منتقل شده بود، عازم میاندوآب شدیم. مقابل زندان، کسی به ما جواب نداد و ناچار به شکستن در و پنجره شدیم تا بالاخره حاضر شدند جواب بدهند و بگویند تنها یکی از آنها مرده‌اند و بعد مشخص شد دانیال برادرزاده من فوت کرده است.»
کمال زین‌العابدین می‌گوید بر روی پیکر دانیال، آثار ضرب و جراحت دیده می‌شد و برای او و خانوده‌اش مشخص بود او را زیر شکنجه و کتک کشته‌اند: «یکی از پزشکانی که عکس جنازه دانیال را دیده است به من گفت که این لوله‌ای که در دهان او گذاشته‌اند نشانه این است که او زیر ضربات ماموران به کما رفته است و احتمالا تلاش کرده‌اند دوباره زنده‌اش کنند.»
اما به گزارش هرانا، شخصی که خود را از مراجع قضایی معرفی کرده است با مادر صادق برمکی تماس گرفته است و به او خبر داده است که دانیال زین‌العابدین، یکی از محکومان پرونده قتل فرزندش در زندان خودکشی کرده است.
کمال زین‌العابدین می‌گوید ماموران اصرار داشته‌اند که دانیال خودکشی کرده است اما آنها یقین دارند برادرزاده او زیر شکنجه و ضرب‌وشتم کشته شده است: «وضعیت جنازه او همین را نشان می‌داد و هم‌بندی‌های او در زندان مهاباد هم دیده‌اند که او را کتک زده‌اند و الان هم دانیال دیگر با وضع وخیم جسمی در بیمارستان میاندوآب بستری است، اگر تا حالا نمرده باشد.»
سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل هم در واکنش به خبر مرگ دانیال زین‌العابدین در بیانیه‌ای نوشت از شنیدن گزارش‌ها در خصوص مرگ یک کودک-مجرم بر اثر ضرب و جرح ماموران وحشت‌زده شده‌اند. در این بیانیه ضمن یادآوری این‌که این زندانی به خاطر جرمی که در زمان ۱۷ سالگی مرتکب شده در صف اعدام قرار گرفته از مقامات ایرانی خواسته شده است بلافاصله تحقیقات مستقل و بی‌طرفانه در مورد مرگ دانیال زین‌العابدین انجام دهند و افراد مسئول را پاسخگو نگاه دارند.
آقای زین‌العابدین شهریور ۱۳۹۶ در حالی که هنوز ۱۷ ساله نشده بود به همراه سه تن دیگر به اتهام قتل صادق برمکی، جوانی ۲۰ ساله، بازداشت شد. قتل صادق برمکی با ساطور، آتش زدن بدن نیمه جان او و سلفی گرفتن با جنازه در حال سوختن، افکار عمومی را خشمگین کرد. دانیال زین‌العابدین، خرداد ۱۳۹۷ همراه «دانیال دیوانی‌آذر» ۱۹ ساله و «کمال اصغری» ۱۹ ساله، متهمان ردیف اول و دوم این پرونده به اعدام محکوم شد. متهم چهارم پرونده که با علم به برنامه کشتن صادق برمکی برای این سه نفر ساطور و ابزار قتل را تهیه کرده بود به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
«کمال زین‌العابدین»، عموی دانیال، می‌گوید اگر چه دانیال در انجام این جنایت مشارکت داشت اما حکمی که به او دادند عادلانه نبود چون برادرزاده او در آتش زدن صادق برمکی که به گفته پزشک قانونی منجر به مرگ آقای برمکی شده بود هیچ نقشی نداشت: «دانیال ما متهم ردیف سوم بود و اگرچه با ساطور دو ضربه به پشت صادق زده بود اما در آتش‌زدن او هیچ نقشی نداشت و در فیلمی هم که از این جنایت منتشر شد، او دیده نمی‌شود و عدم دخالت او مشخص است. یعنی دانیال در اقدام منجر به مرگ صادق نقش نداشت و نباید به او اعدام می‌دادند.»
دانیال زین‌العابدین، پس از صدور حکم به خاطر سن زیر ۱۸ سال به کانون اصلاح و تربیت ارومیه منتقل می‌شود و تا ۱۸ سالگی را در همان زندان می‌ماند. با رسیدن به سن ۱۸ سالگی، به گفته عموی دانیال، او را به درخواست خودش به زندان مهاباد منتقل می‌کنند.
با این‌که آذر ۱۳۹۷، حکم اعدام سه متهم پرونده قتل صادق برمکی تائید شد اما به گفته کمال زین‌العابدین عموی دانیال، در حکم دادگاه قید شده بود که خانواده برمکی باید جمعا حدود۵۰۰ میلیون تومان به خانواده این سه محکوم به اعدام پرداخت کنند تا حکم اعدام آنها اجرا شود: «خانواده برمکی استطاعت مالی ندارند و از مردم برای جمع شدن این پول کمک خواسته‌اند اما تا حالا توانسته‌اند تنها ۴۰۰ میلیون تومان از این مبلغ را جمع کنند و برای همین حکم اعدام تا حالا اجرا نشده بود.» استدلال دادگاه برای تعیین این مبلغ این است که چون سه نفر قاتل هستند و برای هر سه حکم قصاص در نظر گرفته شده، خانواده مقتول باید مابهەالتفاوت دیه یا خون بهای قاتلان را بپردازد تا احکام اجرا شوند.
عفو بين‌الملل پیشتر و پس از ۱۸ ساله شدن دانیال زین‌العابدین، با انتشار فراخوانی، خواهان نجات جان او شده بود و نوشته بود که اعدام کردن دانیال زین‌العابدین که در زمان ارتکاب جرم زیر ۱۸ سال سن داشت به معنی نقض «کنوانسیون حقوق کودک» و «میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی» است، معاهداتی که ایران هم از جمله کشورهای امضاکننده‌ی آنها است.
بر اساس پیمان‌نامه حقوق کودک که ایران نیز آن را امضا کرده است اعمال مجازات اعدام و محکومیت‌های طولانی مدت در مورد کودکان نباید اعمال شود. با این حال، در سال ۲۰۱۸ دست‌کم شش کودک‌مجرم در زندان‌های ایران اعدام شدند.
«محمود امیری‌مقدم»، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، مسئولیت قتل دانیال زین‌العابدین را متوجه علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و ابراهیم رئیسی، رییس قوه قضاییه دانست و گفت که آنها باید در قبال این جنایت پاسخگو باشند: «ما خواستار رسیدگی ویژه سازمان ملل به قتل این کودک-مجرم محکوم به اعدام هستیم. بحران جهانی کرونا نباید باعث شود جهان بر روی نقض حقوق بشر در ایران چشم فروبندد.»
«سونا کاظمی»، مدرس دانشگاه و کنش‌گر حقوق بشر، می‌گوید جمهوری اسلامی فارغ از دلایل بازداشت و محکومیت افراد سابقه بسیار بدی در برخورد با زندانیان دارد و پایه‌ترین اصول حقوق‌بشری رفتار با زندانیان را زیر پا گذاشته است: «شکنجه و کتک زدن تا حد کشتن دانیال زین‌العابدین را نباید واکنش به شورش زندانیان دانست، جمهوری اسلامی پیشتر هم برای گرفتن اطلاعات و یا صرفا برای تنبیه و آزار، زندانیان بسیاری را زیر کتک و شکنجه کشته است و در مورد برخی هم می‌دانیم که ادعا کرده است این‌ها خودکشی کرده‌اند و یا به مرگ طبیعی مرده‌اند. در این مورد، وضعیت حتی وحشتناک‌تر است چون این زندانی کودک-مجرم محکوم به اعدام بوده است و اصلا معلوم نیست دادگاه منصفانه بوده است یا نه و فراموش نکنیم که به هرحال زندانبان همیشه مسئول حفظ جان زندانی است.»
کمال زین‌العابدین می‌گوید آنها حاضر نشده‌اند پیکر دانیال را تحویل بگیرند و قصد دارند بابت قتل او به خاطر شکنجه از مسئولان زندان شکایت کنند: «به ما گفتند همین‌جا در پزشک قانونی میاندوآب ما موضوع را بررسی می‌کنیم. ما گفتیم این‌جا را قبول نداریم و در ارومیه شکایت خواهیم کرد. هرچند ما می‌دانیم در تهران هم شکایت کنیم کسی پاسخگو نخواهد بود. در مملکتی که هواپیمای مسافربری را با ۱۷۶ انسان بی‌گناه سرنگون می‌کنند و حکومت به هیچ کسی توضیح نمی‌دهد و حتی جعبه سیاه را تحویل نمی‌دهد، صدای دادخواهی ما طبعا به جایی نمی‌رسد.»
خانم کاظمی معتقد است شیوه برخورد جمهوری اسلامی با زندانیان بازتاب دهنده ماهیت این سیستم است. یک نوع فاشیسم روحانیون غیرپاسخگوی مبتنی بر مجازات که اقتدار خود را با توسل به مجازات بسیار خشن بدنی و ذهنی کسانی که به نظرش نافرمانی می‌کنند اعمال می‌کند: «قطع دست‌وپا، اعدام و شکنجه‌های روحی دیوانه‌کننده از جمله مجازات‌های خشنی هستند که عدم پاسخگویی حکومت به تشدید آن دامن می‌زند، چون همیشه می‌توان توجیهی الهی برای هر نوع مجازاتی یافت و برای آن مشروعیتی فرازمینی تراشید.»
آقای زین‌العابدین می‌گوید خانواده او می‌دانند کسی مجازات نخواهد نشد و آنها هم دیه نمی‌خواهند و تنها می‌خواهند این رفتارها رسوا شود: «باید دنیا بداند، این‌ها به خاطر این‌که دو پتوی مستعمل در زندان آتش زده شده است، زندانیان را تا حد مرگ کتک زده و یکی از آنها را هم که برادرزاده من باشد کشته‌اند. این‌ها نمی‌توانند ۴۶ زندانی را یک جا نگه دارند و بعد هم که مساله‌ای پیش بیاید آدم می‌کشند.»
به نظر سونا کاظمی رفتارهای این‌چنینی باز هم از جمهوری اسلامی سر خواهد زد و نمی‌توان انتظار داشت افشای این جنایات، موجب متوقف شدن آنها شود: «تا زمانی که این سیستم سیاسی با همین کیفیت و شکل حاکم است، به خاطر قدسی دانستن خودش قابلیت خوداصلاحی ندارد و چنین رفتارهایی باز هم از آن سر خواهد زد. این حکومت نمی‌تواند جز این رفتار کند و اگر رفتارش تغییر کند، در واقع از محتوا تهی خواهد شد و نافی خودش خواهد بود.»
کمال زین‌العابدین می‌گوید در این چند روز پس از مرگ برادرزاده‌اش دانیال، از اداره اطلاعات مهاباد با او تماس گرفته‌اند و از او خواسته‌اند در مورد مرگ برادرزاده‌اش سکوت کنند: «دە‌ها بار با من تماس گرفته‌اند. از من می‌خواهند با رسانه‌ها صحبت نکنم تا آنها موضوع را پیگیری کنند. گفتم شما اگر پیگیر بودید برادرزاده من کشته نمی‌شد. الان من را با چه می‌خواهید ساکت کنید؟ چیزی جز جانم برای من نمانده است که می‌دانم شما اگر بخواهید می‌توانید آن را هم بگیرید، پس دیگر من را تهدید نکنید. گفتم تا به طور رسمی به ما نگویید چرا این بلا را سر برادرزاده‌ام آورده‌اید، کوتاه نمی‌آیم.»
مطالب مرتبط:
ماجراي قتل و آتش زدن صادق برمکی؛ پرونده در دسترس نيست
یک کودک مجرم دیگر در انتظار اعدام؛ بدون وکیل، بدون اعتراف به قتل
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر