ویروس «کرونا» علاوه بر این که تراکم جمعیتی زندانها را کاهش داده، منجر به بروز شورشهایی در برخی دیگر از زندانهای ایران شده است.
مقامهای قضایی برای مقابله با ویروس کرونا از مدتها پیش کاهش تراکم جمعیتی زندانها را با اعطای مرخصی، عفو مشروط و آزادی بیقید و شرط، در دستور کار خود قرار دادهاند.
در این مدت، آنطور که خود مسوولان قضایی ادعا میکنند، دستکم ۱۰۰ هزار نفر از زندانها خارج شدهاند و در آینده نیز تعداد بیشتری از زندانیان آزادی موقت یا دایم را به دست خواهند آورد.
اما از جمعیت ۲۴۰ هزار نفری زندانیان در ایران، شاید تنها نیمی از آنها شانس آزادی داشته باشند و مابقی باید تا پایان مدت مجازات خود در زندان به سر ببرند.
ماندن گروهی از زندانیان در زندان برای سالهای متمادی و محروم ماندن از امتیاز مرخصی، عفو یا آزادی مشروط و حالا ترس از گسترش ویروس کرونا در زندان، باعث شکلگیری شورش در زندانهای ایران شدهاند.
در اواخر سال ۱۳۹۸، نخستین شورش در زندان «پارسیلون» خرمآباد شکل گرفت و منجر به فرار عدهای از زندانیان شد.
مقامهای استان لرستان اعلام کردهاند که زندانیان متواری، از مجرمان مواد مخدر بودهاند که برای آنها حکمی صادر نشده بوده و یک نفر از آنها هم حین فرار جان خود را از دست داده است.
اول فروردین ۱۳۹۹، زندانیان در الیگودرز دومین گروهی بودند که دست به شورش زدند اما کسی از آنها نتوانست از زندان فرار کند.
در جریان این شورش، یک زندانی کشته و یک نفر دیگر از ناحیه پا زخمی شد. مقامهای مسوول بعد از آن گفتند ریشههای بروز این شورش را بررسی خواهند کرد.
هفتم فروردین بود که گزارش شد گروهی از زندانیان تبریز شورش کردهاند، از داخل زندان صدای تیراندازی شنیده میشود و یگان ضد شورش، زندان را محاصره کرده است.
رسانهها در آن روز نوشتند که زندانیان بندهای ۷ و ۹ زندان تبریز در اعتراض به ضعف در اجرای بخشنامه عفو و اعطای مرخصی به زندانیان و همچنین ورود زندانیان جدید به زندان، دست به شورش زدهاند.
هشتم فروردین هم از زندان مرکزی سقز در استان کردستان خبر رسید که زندانیان دست به شورش زده و دستکم ۷۰ نفر از آنها موفق به فرار از زندان شدهاند.
یک روز بعد اعلام شد ۹ نفر از زندانیان فراری دستگیر شدهاند و تلاشها برای دستگیری سایر زندانیان متواری هم ادامه دارد.
در پی وقوع چهارمین شورش در دو هفته اخیر و فرار زندانیان بود که «ابراهیم رئیسی»، رییس قوه قضاییه در نشستی ویژه با فرمانده ناجا و جمعی از مسوولان قضایی، به بررسی آخرین وضعیت زندانها پرداخت و دستورات ویژهای برای پیگیری مسایل بهداشتی و امنیتی زندانها صادر کرد.
یک روز پس از صدور این دستور، یعنی ۱۰ فروردین ۱۳۹۹، پنجمین شورش زندانیان، در زندان همدان رخ داد و «حسن خانجانی»، دادستان عمومی و انقلاب همدان گفت: «لیدرهای اصلی ایجاد ناآرامی در زندان شهر با یک کار اطلاعاتی دقیق و حساب شده شناسایی شدهاند.»
همان شب، یعنی شامگاه ۱۰ فروردین ماه هم خبرهایی از بروز ناآرامی و شورش در زندان «عادلآباد» شیراز منتشر شد که در واقع ششمین شورش زندانیان در ایران طی دو هفته اخیر محسوب میشود.
در پی این ناآرامی، زندانیان معترض اقدام به شکستن برخی نردهها و دوربینهای مدار بسته کردند.
«کاظم موسوی»، رییس کل دادگستری استان فارس هم با تایید خبر این اعتراضها گفت که زندانیان معترض از مجرمان خشن هستند و مشمول هیچ گونه تسهیلاتی نمیشوند.
۱۱ فروردین نیز از اهواز خبر رسید که زندانیان زندان «سپیدار» دست به شورش زدهاند که هفتمین شورش زندانیان در ایران طی دو هفته اخیر محسوب میشود.
روز ۱۲ فروردین گزارش شد که تعدادی از زندانیان زندان «شیبان» از توابع شهرستان باوی در استان خوزستان دست به ناآرامی در داخل زندان زدهاند. تصاویری از آتشسوزی و صدای تیراندازی از داخل زندان نیز در شبکههای اجتماعی منتشر شد.
در پی بروز این ناآرامی، گروهی از خانوادههای زندانیان مقابل این زندان تجمع کردند و این تجمع با دخالت پلیس به خشونت کشیده شد.
گفته میشود مقامهای قضایی در واکنش به این اعتراضها، شورشها و درخواستها، به طور تلویحی گفتهاند که روند اعطای مرخصی به زندانیان ادامه خواهد یافت و زندانیان بیشتری از زندان رها خواهند شد. از سوی دیگر، زمان مرخصی برخی از زندانیانی نیز تمدید شده است.
با این همه، زندانیان سیاسی، مدنی و رسانهای، گروه دیگری از زندانیان هستند که تاکنون تعدادی از آنها در دو هفته اخیر از زندان مرخص شدهاند اما شمار قابل توجهی از آنها همچنان در زندان هستند.
نهادهای مدنی و مدافع حقوق بشر نیز در این رابطه چندین بیانیه صادر کرده و از مقامهای قضایی خواستهاند تعداد بیشتری از این زندانیان را آزاد کنند تا مانع ابتلای احتمالی آنها به ویروس کرونا شوند.
معترض دیگر به این سیاست قوه قضاییه، پلیس است که جنس اعتراض آن البته با دو اعتراض دیگر کاملا متفاوت است. سردار «حسین رحیمی»، فرمانده انتظامی تهران بزرگ از جمله فرماندهانی است که گفته: «آزادسازی زندانیها زحمت ما را مضاعف و سرقتها را بیشتر کرد.»
رحیمی این مطلب را در یک برنامه تلویزیونی بیان کرده اما از جزییات این افزایش جرم، اطلاعاتی نداده است.
او در عین حال گفته است که در این بحران، دستکم ۱۰۰ هزار نفر از زندان مرخص شدهاند که ۷۰ درصد این افراد «تحت نظر» هستند.
این اظهارات، یکی از معدود موضعگیریهای انتقادی پلیس از سیاست قوه قضاییه در بحران کرونا است.
ویروس کرونا در ایران بسیاری از مقامهای جمهوری اسلامی را در شرایط پیچیدهای قرار داده است که اتخاذ هر سیاستی برای کنترل آن برای آنها خالی از هزینه و عواقب نیست.
وضعیت بغرنج و چند وجهی آزادی زندانیان در این شرایط، پیچیدگی این وضعیت را به خوبی نشان میدهد .
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر