روز ۲۸ اسفند ماه در بحبوحه درخواستها برای مرخصی زندانیان به دلیل شیوع شدید ویروس کرونا، یک روز مانده به اتمام سال جدید مرکز رسانه قوه قضاییه خبر از عفو رهبری داد. براساس این خبر، رهبر ایران با عفو و یا تخفیف مجازات برخی از محکومان «دادگاههای عمومی و انقلاب، سازمان قضایی نیروهای مسلح و سازمان تعزیرات» موافقت کرده است.
همچنین براساس این عفو که رسانههای داخلی آن را «بیسابقه» خواندهاند، شماری از محکومان «جرایم امنیتی کمتر از پنج سال» شامل تخفیف مجازات شده و پس از مرخصی دیگر به زندان بازنمیگردند. گفته شده برخی از این زندانیان از اوایل اسفند ماه به مرخصی آمدهاند که پس از این عفو دیگر به زندان برای ادامه گذراندن حکمشان برنخواهند گشت.
یک روز پیش از انتشار خبر عفو رهبری، غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه در تاریخ ۲۷ اسفند ماه در آخرین نشست خبری سال ۱۳۹۸ گفته بود: «حدود ۸۵ هزار نفر از زندانیان» به مرخصی آمدهاند. اصغر جهانگیر، رییس سازمان زندانهای ایران نیز روز ۱۹ اسفند ماه مدعی شد ۷۰ هزار زندانی تا آن زمان برای کنترل شیوع کرونا به مرخصی آمدهاند. بر اساس این گفتهها با یک حساب سرانگشتی میتوان گفت از تاریخ ۱۹ اسفند تا ۲۷ اسفند، طی حدود هفت روز ۱۵ هزار نفر دیگر به جمع مرخصشدگان از زندانهای ایران پیوستهاند.
این ادعا در حالی مطرح میشود که نه تنها لیست ۸۵ هزار زندانی به مرخصی آمده،نامشخص است. بلکه هنوز بسیاری از زندانیان عقیدتی، امنیتی و سیاسی در زندانهای ایران به سر میبرند و به گفته خانوادههایشان نه به آنها مرخصی تعلق گرفته و نه عفو. برخی از زندانیان سیاسی مثل آرش صادقی که مبتلا به سرطان است به مرخصی نیاز فوری دارد چون به خاطر شرایط بیماری بیش از دیگرزندانیان در معرض ابتلا به ویروس کرونا قرار دارد اما با مرخصی او موافقت نشده است و عفو رهبری شامل حال او نشده است.
شرایط نامناسب بهداشتی و کمبود امکاناتی نظیروسایل ضدعفونی کننده در زندانهای ایران نگرانی خانوادهها را نسبت به شیوع کرونا دوچندان کرده است.
از ظهر ۲۹ اسفند ماه نیز تمام ادارات دولتی برای تعطیلات نوروزی تعطیل خواهند شد و عملا دادن مرخصیها به اتمام میرسد.
خانوادههای زندانیان زیادی اما در همین چند ساعت باقی مانده در تلاش برای مرخص کردن عزیزانشان از زندان هستند. عزیزانی که جزو ۸۵ هزار نفری که مرخصی گرفتهاند، نبوده اند مثل بسیاری از دراویش و فعالان سیاسی و عقیدتی که همچنان در زندان تهران بزرگ (فشافویه) به سر میبرند و با مرخصی آنها موافقت نشده است. زندان تهران بزرگ بر اساس گزارش خود زندانیان یکی از بدترین زندانهای ایران از نظر وضعیت بهداشتی است.جمعیتی بیش از ظرفیت دارد و بسیاری از زندانیان کف خواب هستند و گفته میشود صف رختخوابها تا در دستشوییها نیز ادامه دارد. زندان رجایی شهر کرج نیز همین وضعیت را دارد.
همچنین محکومان محیط زیست نیز همچنان در زندان هستند. تنها در این مدت به یکی از آنها «عبدالرضا کوهپایه» مرخصی تعلق گرفته است.
بسیاری از زندانیان دوتابعیتی که به بهانه جرایم امنیتی از سوی حکومت ایران دستگیر شدهاند نیز همچنان در زندان اوین به سر میبرند در حالی که دولت ایران باید به کشورهای دیگر نیز نسبت به سلامتی آنها باید پاسخگو باشد.
به گفته یکی از نزدیکان زندانی بند نسوان زندان اوین، در روزهای گذشته یکی از نگهبانهای این بند مبتلا به کرونا شده است و نگهبان دیگری نیز به دلیل سرماخوردگی شدید به مرخصی رفته است: «یکی از نگهبانان مدتی پیش در فروشگاه بند حالش بد میشود و به روی زمین میافتاد. او را بیرون میبرند و بعد از یک هفته به زندانیان میگویند که او جواب آزمایش کرونایش مثبت بوده و اشخاصی را برای ضدعفونی کردن بند میفرستند. نگهبان دیگری هم که حالش خیلی بد بوده به مرخصی میرود. مساله این است که نگهبانها و کارکنان زندان به بیرون رفت و آمد دارند، ویروس کرونا را با خود به داخل زندان و فضای بسته بندها میبرند. در این فضا بسته کافیست فقط یک نفر مبتلا شود.»
این منبع آگاه همچنین میگوید برخلاف گفتههای مسوولان قضایی همچنان زندانی جدید وارد بندها میشود: «دو زندانی جدید طی ۱۰ روز گذشته وارد بند زنان اوین شدند که خود زندانیان با ورود دومین نفر مخالفت کردند و خوشبختانه او فعلا به قرنطینه فرستاده شده است.»
در بخشنامه رییس قوه قضاییه منتشر شده در تاریخ ۱۰ اسفند آمده بود که از اعزام محکومان به زندانها تا پایان فروردین ۹۹ خودداری میشود همچنین گفته شده بود ورودی به زندانها به شدت کاهش پیدا کرده است. اما گفتههای نزدیکان زندانیان بر خلاف چیزی است که در این بخشنامه آمده است.
. از بند زنان زندان اوین که حدود ۴۳ زندانی در آن حضور دارند، نزدیک به ۲۰ نفر از اوایل اسفند تاکنون به مرخصی آمدهاند. اما همچنان به زندانیانی مانند نسرین ستوده، وکیل دادگستری، آتنا دائمی، فعال مدنی، منیره عربشاهی، صبا کردافشاری از فعالان زنان و مخالف حجاب اجباری، مریم اکبری منفرد، از زندانیان سیاسی قدیمی، ارس امیری، که به اتهام جاسوسی برای بریتیش کانسیل در زندان است، نیلوفر بیانی و سپیده کاشانی از فعالان محیط زیست هیچکدام با درخواست مرخصیشان موافقت نشده است.
از میان به مرخصی آمدگان از بند زنان زندان اوین میتوان به نازنین زاغری با پابند الکترونیکی اشاره کرد. مرخصی نازنین زاغری با کنترل رفت و امد او همراه است. این در حالی است که طرح نظارت الکترونیک از ابتدا قرار بود برای زندانیانی اجرا شود که دوره محکومیت را خارج از زندان میگذراندند و قرار نبود در ایام مرخصیعبور و مرور زندانیان نحت نظر قرار بگیرد.. همچنین ندا آشتیانی، هنگامه شهیدی سهیلا حجاب، ثمین مقصودی، شهناز اکملی و ندا ناجی از این بند در طی یک ماه گذشته به مرخصی آمدهاند.
معصومه نعمتی، مادر آتنا دائمی درباره درخواست مرخصیها به ایرانوایر میگوید: «از اوایل اسفند و با شیوع ویروس کرونا هیچ خانوادهای به دفتر دادیار ناظر بر زندانها راه داده نشدند. تنها مکانهای که خانوادههای زندانیان میتوانند درباره پیگیری مرخصی عزیزانشان مراجعه کنند دفتر دادیار ناظر بر زندانها است. آقای وزیری، مسوول دفتر دو بار در هفته در دفترشان حضور دارند که من و پدر آتنا دو بار در هفته با وثیقه در دستمان به آنجا میرویم. اما به هیچکس اجازه بالا رفتن نمیدهند. تنها چند بار به دلیل تجمع خانوادهها مقابل ساختمان، به وکلای زندانیان اجازه ورود دادند. اما به آنها هم یا وعدههای شفاهی دادهاند و یا گفتهاند دادستان موافقت نکرده است.»
به گفته معصومه نعمتی هیچ دلیل دیگری جز عدم موافقت دادستانی برای مرخصی زندانیان در طی یک ماه گذشته به خانوادهها ارائه نشده است.
مادر آتنا دائمی درباره درخواستش از مقامات قضایی کشور گفت: «ما فقط سلامتی آتنا برایمان مهم است. او چهار سال است که به مرخصی نیامده، نبود او عیدها مسالهای است که قبلا تجربهاش کردیم اما امسال واقعا دارد به من سخت میگذرد. من و پدرش چشم انتظار او هستیم. شرایط زندان خطرناک است. فقط اجازه بدهند او در این دوران به مرخصی بیاید و بعد به زندان بازش میگردانیم.»
معصومه نعمتی حتی میگوید برخلاف گفته مسوولان قضایی درباره محدودیت ورود و خروج زندانیان به زندان، «چهارشنبه هفته گذشته بدون ابلاغیه و بدون اینکه وکیل دخترم در جریان باشد او را میخواستند برای پرونده جدیدش به دادگاه ببرند که خوشبختانه دخترم مقاومت میکند و میگوید به دلیل شرایط از زندان خارج نمیشود.»
مهدی محمودیان، فعال حقوق بشر، در گفتوگویی به انصاف نیوز گفت: «تعداد اندکی از زندانیانی که شناخته شدهتر و رسانهای بودند به ویژه در تهران توانستند از امکان مرخصی طبق بخشنامه رییس قوه قضاییه استفاده کنند اما زندانیان دیگر به ویژه در استانهایی مثل کردستان و آذربایجان هیچکدام این امکان را پیدا نکردند... حتی به آنها که احکام خیلی سبکی داشتند یا کسانی مثل خانم نرگس محمدی مرخصی ندادند.»
مطالب مرتبط:
حقوق زندانیان در معرض ابتلا به کرونا را چهگونه پیگیری کنیم؟
کرونا ۵۴ هزار زندانی را به مرخصی فرستاد
احتمال شیوع کرونا در زندانهای ایران؛ جان زندانیان در خطر است
تعلل قوه قضاییه در اعطای مرخصی به زندانیان سیاسی و عقیدتی
بازداشت و احضار منتقدان حکومت در بحبوحه شیوع کرونا؛ از مهدی حاجتی تا محمد مختاری
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر