وقتی اپیدمی کرونا در ایران بالا گرفت رئیس دانشکده علوم پزشکی و درمانی شاهرود پیشنهاد داد با توجه به موج فزاینده این ویروس، کمپین «در خانه بمانیم» راه بیندازیم. البته این طرح پیش از آنکه به ذهن دکتر «رضا چمن» برسد توسط سیستم بهداشت و درمان چین در حال اجرا بود. آیا در خانه ماندن واقعا به مقابله با کرونا کمک میکند؟
***
بااینکه اطلاعات چندانی در مورد کرونا ویروس وجود نداشت اما به نظر میرسید «ماندن در خانه» برای شکستن چرخه دردناک بیماری موردتوافق اپیدمیولوژیستهای سراسر جهان است و خصوصا دانشمندان چینی پیش از همه به این ضرورت رسیدند.
آنها از روز سوم بهمنماه و با شروع قرنطینه شهر یازدهمیلیوننفری ووهان، ماندن در خانه را مهمترین راهکار ساده اما موثر برای کنترل بیماری کرونا عنوان کردند و به نظر میرسد تجربه چین در ووهان میتواند راهگشای وضعیت فعلی ایران باشد.
این روزها کمپین «در خانه بمانیم» در ایران هم جزو معدود کمپینهایی است که همه گروههای فعال فضای مجازی، از اپوزیسیون گرفته تا بسیجیهای مسجدرو و متخصصان سیستم پزشکی در ایران به اهمیت پیوستن به آن تاکید میکنند.
دکتر «رضا چمن» که اولین پیشنهاددهنده این کمپین بود روز هشتم اسفندماه در گفتوگو با ایسنا گفت هر آنچه به کاهش تراکم میانجامد میتواند به پیشگیری از فراگیر شدن ویروس کرونا کمک کند.
این توصیه که «در خانه بمانیم» هرروز از سوی کادر درمانی بیمارستانها تکرار میشود. آنها مینویسند که تنها راه قطع این زنجیره مرگبار و انتقال ویروس از شخص آلوده به جمعیت کثیری که آلوده نیستند ماندن در فضای خانه و ایزوله شدن است.
از سوی دیگر، فعالان دنیای مجازی و شهروند خبرنگارها، همزمان با مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا در مورد تعطیلی مدارس و ادارههای دولتی، گزارشها و ویدیوهای متفاوتی در مورد حضور مردم در سطح جادههای کشور منتشر کردند و به نظر میرسید آمار درگذشتگان در حال اوج گرفتن است.
این ویدیوها نشان میداد که مردم ضرورت ماندن در خانه را چندان مهم تلقی نکردهاند.
«محمدرضا ابراهیمی»، از ساکنان شهر رشت و عضو ادوار تحکیموحدت در صفحه توییترش نوشت: «بزرگترین چالش موردبحث ما در کارگروه رسانه و فضای مجازی مقابله با کرونا در استان گیلان این است که مردم به هشدارها برای ماندن در خانه توجه نمیکنند. امروز ساعتی در قبرستان رشت بودم کاش همه بودند و میدیدند چه مصیبتی بر سرمان آمده. التماس میکنم در خانه بمانید!»
دکتر «شیوا گلبهار» پزشک داخلی است که این روزها در بیمارستان طالقانی تهران به مردم کمک میکند. او میگوید در تمامی گروههای خانوادگی و دوستانه و جمع همکاران برای پیوستن به کمپین «در خانه بمانید» تلاش میکند: «مردم برای زنده ماندن باید در خانه بمانند و سختیهای قرنطینه خانگی را تحمل کنند. براساس اطلاعاتی که سازمان بهداشت جهانی منتشر کرده دوره اوج کرونا در ایران هنوز فرانرسیده است. مردم را میبینم که در سطح خیابانها دارند زندگی عادیشان را دنبال میکنند و فکر میکنم اگر به همین رویه و بیمحابا راهی کوچه و خیابان بشوند بیتردید بیش از ده برابر امروز قربانی خواهیم داشت. مردم نگران ماسک هستند این در حالی است که ماندن در خانه و ایزوله خانگی بیشتر از ماسک میتواند آنها را حفظ کند. برای آنها که مبتلا نشدهاند ماندن در خانه یک سپر دفاعی و حفاظتی مناسب است.»
او توضیح میدهد که انتقال ویروس کرونا تنها از طریق سرفه و عطسه نیست بلکه در آغوش گرفتن فرد یا لمس وسیله آلوده مثل گوشی تلفن، میله اتوبوس، دستگیره و هر سطح آلوده دیگری هم خطرناک است. او میگوید درمان این بیماری در مراحل اولیه تنها از طریق ایزوله و قرنطینه و به شیوه درمان سرماخوردگی است:«مردم باید بهضرورت در خانه ماندن برای حفظ جانشان پی ببرند. بهمحض مشاهده علائم باید رابطه تماسی خودتان را با سایر اعضای خانواده قطع کنید. ترجیحا در یک اتاق دربسته بمانید. خوردن مسکن و تببرهای معمولی، نوشیدن آب فراوان و بخور مداوم که میتواند مسیر سینوسها و گردش هوا را تسهیل کند. استراحت و دوری از محیطهای آلوده بیرون از محیط خانه لازم و ضروری است.»
کارشناسان اپیدمیولوژی میگویند ویروس کرونا سیستم تنفسی، سینوسها، ششها و مخاط بینی و دهان را نشانه میگیرد. البته به گفته آنها این ویروس در این مرحله متوقف نمیماند و در صورت پیشروی میتواند بقیه اندامها همچون کلیهها و رودهها را هم درگیر کند.
دکتر «کاظم فصیحی» پزشک دیگری است که به این کمپین پیوسته است. او معتقد است در یک بیماری همهگیر آنچه مهم است پیشگیری است. او به همسرش که برای ماندن در خانه ناراحت است گفته به شرایط یهودیان زمان جنگ جهانی فکر کند که گاهی ناچار بودهاند برای حفظ جانشان ماههای طولانی در یک زیرزمین یا گوشه خانه متروکه پنهان بشوند: «من درک نمیکنم وقتی خطر مرگ تا این حد به مردم نزدیک شده آنها چرا به سفرهای غیرضروری میروند یا کودکانشان را بیدلیل از خانه بیرون میآورند؟ بهتر است تا آنجا که ممکن است از رفتن به امکان عمومی مثل اتوبوس، سالن تجمعات، مساجد، مترو یا میهمانی و دیدوبازدید پرهیز کنند. امور بانکی را آنلاین انجام بدهند و از تاکسیهای عبوری استفاده نکنند و ازآنجاییکه دستشان را به هر سطحی میزنند و با همان دست آلوده به گوشی تلفن جواب میدهند توصیه میکنم مدام گوشی تلفن را ضدعفونی کرده و ترجیحا از بلندگوی گوشی تلفن استفاده کنند بهتر است کمتر از آسانسور استفاده کنند و اگر مجبور به استفاده از آسانسور بودند از یک دستمال برای انتخاب دکمه طبقه موردنظر استفاده کنند و فقط با تعهد به این رویه میتوانند بخشی از تیم پیشگیری باشند.»
دکتر فصیحی به این نکته که هر اپیدمی یک جریان اوج و فرود دارد اشاره میکند و میگوید: «تعدادی از مبتلایان هیچ علایم آشکاری مانند تب و عرق کردن و یا سرفه ندارند که شما متوجه باشید و از آنها پرهیز کنید و برای اینکه مبتلا نشوید تنها یک راه وجود دارد و آن اینکه با ماندن در خانه خودتان را بیمه کنید.»
علاوه بر پزشکان گروههای دیگری نیز به کمپین «در خانه بمانیم» پیوستهاند ازجمله کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که با رایگان کردن کتابهای الکترونیک برای کودکانی که در خانه میمانند در این مورد همکاری میکند.
اما در کنار این اقدامات مثبت، دولت اعلام کرده است که از روز هفدهم اسفندماه ادارات دولتی به حالت عادی برمیگردند. برخی کاربران میگویند چطور ممکن است به کمپین «در خانه بمانیم» بپیوندیم وقتی قرار است به اداره و محل کارمان برویم؟
دکتر «محمدکاظم عطاری»، پزشک و محقق دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا به ایرانوایر میگوید متاسفانه موضوع مقابله با کرونا بیش از آنکه تخصصی و پزشکی باشد متاثر از سیاست و مسائل مذهبی است و به همین دلیل هم رویه واحدی وجود ندارد و مردم سردرگم ماندهاند که چه کنند؟ «تمام اقدامات انجامشده در این مدت یکقدم عقبتر از حرکت ویروس بوده و یک حالت انفعالی وجود دارد. در مرحله نخست، انرژی سیستم بهداشت و درمان صرف پاسخگویی به افکار عمومی شد و بعدازآنکه دید بیماری قابل پنهان کردن نیست مجبور به اعتراف شد. با بالا گرفتن آمار قربانیان، اپیدمولوژیستهای داخل و خارج هشدار دادند و گفتند که این بیماری بعد از دو هفته با یک پیک بالارونده مواجه خواهد شد و کنترلش در آن شرایط ممکن نیست، وزارت بهداشت که متوجه حاد بودن شرایط شده بود تلاش کرد بخشی از خواستههایش را در آن بافت بهشدت مذهبی به کرسی بنشاند و آنها را قانع کند که جدای از موضوع سیاست و مذهب به این ماجرا نگاه علمی داشته باشند و تازه بعدازآن در مورد اقدامات محدودکننده صحبت شد.»
این محقق میگوید در شرایط فعلی در خانه ماندن عواید بسیاری دارد: «آنها که در خانه میمانند نیازهای محافظتیشان کمتر است. طبعا کسی که در خانه میماند نیاز به پوشیدن ماسک و دستکش ندارد مگر اینکه یک بیمار در خانه ساکن باشد. از سوی دیگر در جریان مسافرت امکان استفاده از شرایط بهداشتی محدود است و شما ناچار میشوید از سرویسهای بهداشتی عمومی استفاده کنند و از مغازههای عبوری یا رستورانهایی که نمیشناسید غذا تهیه کنید و همه اینها و ارتباط با آدمهایی که ممکن است بیمار باشند، زنجیره انتقال بیماری را سرعت میبخشند. همه اینها نشان میدهد که خودقرنطینگی و ماندن در خانه کمک زیادی به کنترل بیماری و کاهش هزینه جانی و مالی میکند.»
او به نمونههای موفق کنترل بیماری در چین و تاجیکستان اشاره میکند و تاکید میکند که قرنطینه یک روش کاملا علمی در مقابل بیماریهای واگیردار است:«البته تعریف قرنطینه از آنچه در ایران رخ میدهد کاملا متفاوت است و به معنای جداسازی کامل بیمار از جامعه است. گروههای در معرض آسیب باید خودشان را از جامعه جدا کنند و امکان برخورد و تماس با افراد آلوده را بکاهند. متاسفانه مردم به این ضرورت جدی پی نبردهاند. الان به شکل محدودی رفتوآمد جادهای کنترلشده ولی کماکان ورود و خروج به شهر قم بهعنوان منشا بیماری متوقف نشده و این موضوع به دلیل نگاه کاملا سیاسی و مذهبی به ماجراست، افراد غیرمتخصص اجازه نمیدهند که تفکرات علمی غالب شده و به داد مردم برسد.»
او توضیح میدهد که در شرایط فعلی حتی در مراکز درمانی هم مفهومی به نام قرنطینه وجود ندارد: «بسیاری از مراکز بیمارستانی امکان قرنطینه ندارند کما اینکه در بسیاری جاها و طبق آمار، ابتلای مجدد از خود مراکز درمانی رخ میدهد و دلیل این ادعا هم مرگومیر بالای کادر پزشکی است.»
به گفته دکتر عطاری وقتی با دشمن خطرناکی مثل کرونا مواجهیم، موضوع موافق و مخالف و اپوزیسیون و حکومت مطلقا مطرح نیست همه گروهها باید یک مجموعه واحد باشند و مردم را نسبت به عملکردشان آگاه کنند تا بتوان بحران را کنترل و محدود کرد و در شرایط فعلی مردم باید بدانند با بیرون آمدن از خانه، خودشان و جامعه پیرامونشان را به خطر میاندازند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر