شیوع ویروس «کرونا» از مبدا قم و سرایت آن به دیگر نقاط ایران و کشورهای دیگر از سوی مسافران ایرانی، بحران ملی دیگری در ایران آفریده است. شماری از کشورها از بیم شیوع کرونا، مرزهای هوایی خود را به روی ایرانیان بستهاند و عراق برنامه رفت و آمد مسافر را با همسایهاش ایران، تعلیق کرده است.
جمهوری اسلامی ایران عضو «سازمان بهداشت جهانی» و «مقررات بهداشت بینالمللی» است. بر این اساس، مسوولیتهای بینالمللی متوجه دولت «حسن روحانی» به نمایندگی از نظام جمهوری اسلامی است.
از مسوولیتهای تاریخی و اساسی سازمان جهانی بهداشت، مدیریت یک نظام جهانی برای کنترل انتشار بیماریها در سطح جهان است. دولتهای عضو این سازمان موظف به رعایت و اعمال فعالانه تعهدات خود به این سازمان هستند.
هدف از مقررات بهداشتی بینالمللی که برای اولین بار در سال ۱۳۴۷ در اجلاس «مجمع عمومی سازمان جهانی بهداشـت» بـه تـصویب رسـید، جلـوگیری از انتـشار بیماریهای واگیردار با اهمیت جهانی از طریق سفرهای بینالمللی بود؛ به ترتیبی که حداقل مزاحمت را برای مسافران و تجارت بینالملـل در بـر داشته باشد. لازمه ایـن امر، انجام همکاریهای بینالمللی و کشوری در جهت کشف زودرس، کاهش یا حذف فوری منابع بیماری و جلوگیری از انتشار آن است.
اجرای این مقررات باید با رعایت کامل کرامت افراد، حقوق بشر و آزادیهای اساسی اشخاص و حفظ مردم جهان از درگیر شدن با بیماری باشد و اقدمات انجام شده دولت به طور مرتب به سازمان جهانی بهداشت گزارش شود.
به غیر از وظایفی که دولت ایران در داخل کشور دارد، باید در ورودی مرزهای هوایی، زمینی و دریایی خود یک مقام مسوول بهداشتی را مامور کند تا خطرات شیوع بیماری را به اطلاع مسافران برساند.
در اجرای اقدامات بهداشتی سازمان بهداشت جهانی، کـشورهای عـضو، از جمله ایران باید با احترام بـه کرامت افراد، حقوق انسانی و آزادیهای اساسی بشر رفتار کنند و مزاحمت و ناملایمات روحی مرتبط با این اقدامات را به حداقل برسانند.
مشابه همین وظایف را دولت ایران در برابر شهروندان خود و اتباع غیرایرانی حاضر در کشور همانند پناهجویان یا مهاجران دارد که عمده آنها از کشورهای افغانستان و عراق هستند.
از جمله وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با مسافران ورودی، درمان تمام بیماران با رعایت ادب و احترام، بدون در نظر گرفتن جنسیت، وضعیت اجتماعی، فرهنگی، قومی و اعتقادات مذهبی و تأمین آب و غذای کافی، محل اسکان و پوشاک مناسـب برای آنها است.
در این زمان، دولت ایران باید از بار مسافر و سایر اموال او محافظت و وسایل ارتباطی ضروری تا جایی که امکان دارد، بـه زبانی که مسافران بتوانند متوجه شوند را برای آنها فراهم کند.
ارایه سایر مساعدتهای مناسب برای مسافرانی کـه جدا سازی یا قرنطینه شده و یا تحت معاینات پزشکی و سایر اقدامات بهداشتی قرار دارند، از دیگر وظایف دولت ایران است. همانند همین وظایف را دولتهایی دارند که مسافران ایرانی به کشورهایشان سفر میکنند.
مقررات سال ۱۳۴۷ سازمان بهداشت جهانی در ابتدا شش بیماری قابل قرنطینه را شامل میشد اما در سالهای بعد مورد بازنگری قرار گرفت.
با توجه به افزایش ترددهای بینالمللی و نوظهور بودن بیماریها و سایر عوامل خطر دارای توان انتشار بینالمللی، چهل و هشتمین مجمع عمومی سازمان جهانی بهداشـت در سال ۱۳۷۴ خواستار بازنگری اساسی نسخه اول این مقـررات شد و مجمع عمومی سازمان طی قطعنامهای، از دبیرکل خواست اقدامات لازم را برای انجام این بازنگری انجام دهد.
از ایران نمایندگانی از وزارت امور خارجه و وزارت بهداشت در جلسات حاضر بودند. ۱۱ سال بعد مقـررات تازه در پنج خرداد ۱۳۸۴ تصویب و به کشورهای عضو، از جمله ایران ابلاغ و از ۲۵ خرداد ۱۳۸۶ لازم الاجرا شد؛ پیشگیری، محافظت، کنترل و فـراهم کردن پاسخ بهداشت عمومی به انتشار بینالمللی بیماریها به نحوی که متناسب و محدود به خطر بهداشت عمومی شده و از تداخل بیمورد در مسافرتها و تجارت بینالمللی پرهیز شود.
مقررات تازه بر خلاف مقررات پیشین که قرنطینه را محدود به چند بیماری کرده بود، دیگر محدودیتی در این زمینه قائل نمیشود بلکه باید هرگونه بیماری یا وضعیت پزشکی که میتواند به بشریت خسارت و آسیب وارد کند، شامل آن میشود.
ویروس کرونا که سازمان بهداشت جهانی درباره آن هشدار صادر کرده بود، حتما در شمار بیماریهایی است که ایران به عنوان یکی از کشورهای عضو، در برابر آن مسوولیت بینالمللی دارد اما جمهوری اسلامی ایران تاکنون از اعلام وضعیت اضطرای هم خودداری کرده است.
اعلام وضعیت اضطراری به معنی برقراری مقررات موقت بهداشتی همانند تعطیلی اماکن عمومی مثل تفریحگاهها، زیارتگاهها و ادارات دولتی، اعلام نواحی و مناطق پرخطر، در اختیار گذاشتن امکانات پیشگیری و درمان رایگان مثل ماسک و دستکش و آموزش شهروندان به طور فراگیر و مجهز کردن مراکز درمانی و بیمارستانها به دارو و لوازم حفاظتی کارکنان درمانی است.
بر اساس این مقررات، ایران باید وضعیت شیوع این ویروس را به طور مرتب به سازمان بهداشت جهانی گزارش دهد. اما در حال حاضر بین آمارهایی که مقامهای جمهوری اسلامی ایران اعلام میکنند، تضادهایی از جمله درباره میزان مرگ و میرناشی از ویروس کرونا وجود دارد.
در حالی که وزارت بهداشت ایران اولین مورد مرگ ناشی از کرونا را اول اسنفد در شهر قم اعلام کرد، نماینده این شهر در مجلس گفته اولین مرگ بیمار مبتلا به کرونا در ایران بیست و چهارم بهمن، یعنی یک هفته پیش از اعلام رسمی و فراگیر شدن این بیماری بوده است. حتی بین معاون وزارت بهداشت و نماینده قم درباره تعداد کشته شدگان این ویروس درگیری لفظی به وجود آمده است.
در صورتی که سازمان بهداشت جهانی درباره صحت گزارشهای رسمی تردید داشته باشد، میتواند گزارشهای غیررسمی درباره وضعیت بهداشتی کشور عضو را بررسی کند.
دولت ایران در ارتباط با شیوع ویروس کرونا موظف است وضعیت بهداشتی خاص اعلام و مرتبا توصیههای موقت ملی در این زمینه منتشر و مسافران بینالمللی را درباره آخرین وضعیت آگاه کند که از دید شهروندان ایرانی، در این زمینه نقایص جدی وجود دارد.
هریک از دولتهای عضو سازمان جهانی بهداشت که به نحوه عملکرد یکی از دولتها اعتراض داشته باشند، میتوانند موضوع را در مجمع عمومی سازمان جهانی بهداشت مطرح کنند. اگر تخلف ایران از مقررات بینالمللی بهداشتی برای یکی از کشورهای عضو محرز شود، موضوع قابل ارجاع به مدیرکل سازمان جهانی بهداشت، سپس دیوان دایمی داوری و در نهایت، مجمع عمومی سازمان ملل متحد است.
در صورتی که کشوری به دلیل نقص مستمر سیاستهای بهداشتی، در مجمع عمومی محکوم شود، این وضعیت به اعتبار و وجهه دولت محکوم شده صدمات جدی بینالمللی وارد میکند و به معنای آن است که دولت مستقر در یک کشور به سلامت شهروندان خود در عمل اهمیتی نمیدهد.
مطالب مرتبط
کرونا در ایران، اجساد چطور دفن میشوند، پرسنل درمان چه امکاناتی دارند؟
حواشی انتشار نامه منسوب به وزارت بهداشت در خصوص شیوع ویروس کرونا
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر