اسماعیل قاآنی، فرمانده جدید نیروی «قدس» سپاه پاسداران در برنامه‌ای که هر سال در بیت رهبری به مناسبت ایام فاطمیه بر گزار می‌شود، حضور نداشت. این مراسم در چند شب متوالی برگزار می‌شود و مسوولان بلند پایه جمهوری اسلامی در آن شرکت می‌کنند اما گویا چالش‌های پیش روی فرمانده جدید سپاه قدس به او فرصت حضور در این مراسم را نداده است. گزارش زیر به بررسی چالش‌های پیش روی اسماعیل قاآنی پرداخته است، فرماندهی که همیشه در سایه بود اما حالا جانشین قاسم سلیمانی شده و نامش بیشتر از گذشته بر سر زبان‌هاست.
***
اسماعیل قاآنی فرمانده جدید نیروی «قدس» سپاه پاسداران در یک برنامه مذهبی «دهه فاطمیه» که در چهار شب متوالی از سوی آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران برگزار شد، حضور نداشت.
در این برنامه مذهبی که همه ساله در حسینیه «امام خمینی» بیت آقای خامنه‌ای برگزار می‌شود، فرماندهان ارشد و مقام‌های بلند‌پایه جمهوری اسلامی دست‌کم در یکی از این شب‌ها شرکت می‌کنند.
قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی «قدس» سپاه پاسداران هم در سال‌های گذشته در این مراسم شرکت می‌کرد، اما اسماعیل قاآنی به عنوان فرمانده جدید نیروی «قدس» سپاه پاسداران در مراسم امسال یک غایب بزرگ بود.
علت غیبت این فرمانده جدید نیروی «قدس» سپاه می‌تواند این باشد که وی در ماموریت خارج از کشور، احتمالا افغانستان یا عراق بودهکه نتوانسته در این مراسم مذهبی شرکت کند.
اسماعیل قاآنی پس از کشته شدن قاسم سلیمانی از سوی رهبر ایران به عنوان فرمانده جدید این نیرو انتخاب شده و آقای خامنه‌ای در حکم خود از وی خواسته تمام برنامه‌ها و سیاست‌های سلیمانی را عینا دنبال کند، به همین خاطر هم مسئولیت‌های این فرمانده سپاه به مراتب گسترده‌تر از قبل شده است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در این خصوص گفته که «سردار قاآنی در تمام ماموریت‌هایی که به سپاه قدس محول شده دارای سابقه و پیشینه است. او هم تجربه، مدیریت و جذابیت لازم را برای حفظ تدابیر رهبری دارد.»
قاآنی در زمانی که سلیمانی فرمانده نیروی «قدس» سپاه پاسداران بود، فرماندهی نیروی مسلح مورد حمایت جمهوری اسلامی در یمن، افغانستان و تا حدودی لبنان و فلسطین و آفریقا را برعهده داشت.
از اسماعیل قاآنی نام و اثر زیادی در جنگ‌های داخلی سوریه و عراق در میان نیست، چرا که فرماندهی این جنگ‌ها را ابتدا حسین همدانی و بعد شخص قاسم سلیمانی برعهده داشتند.
حسین همدانی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران بود که مهر ماه سال ۱۳۹۴ در حلب کشته شد و پس از آن بود که حضور میدانی سلیمانی در جنگ‌های سوریه و عراق پر‌رنگ‌تر از قبل شد.
حالا پس از کشته شدن سلیمانی، نام و حضور اسماعیل قاآنی در مناطق تحت نفوذ جمهوری اسلامی بیشتر از گذشته شنیده می‌شود.
مهمترین کار‌ویژه اسماعیل قاآنی همان‌طور که قاسم سلیمانی هم آن را دنبال می‌کرد، تلاش برای خروج نیرو‌های نظامی آمریکا از منطقه به خصوص دو کشور افغانستان و عراق است.
قاآنی زمانی که معاون سلیمانی در نیروی «قدس» سپاه پاسداران بود در خارج کردن نیرو‌های نظامی آمریکا از افغانستان ناموفق بود، همان‌طور که سلیمانی نتوانست نیرو‌های آمریکا را از عراق خارج کند.
اسماعیل قاآنی حالا در مقام فرمانده ارشد نیرو به خواست رهبر جمهوری اسلامی ماموریت دارد، منافع آمریکا در منطقه به خصوص در این دو کشور را به خطر انداخته و تلاش کند نیرو‌های نظامی این کشور را دست‌کم از این دو کشور مجبور به خروج کند، خواسته‌‌ای که به نظر می‌رسد قاآنی ناتوان از تحقق آن باشد.
قاآنی هرچند در جنگ هشت ساله عراق و ایران تجربه جنگ برون‌مرزی در خاک عراق را داشته، اما در سال‌های اخیر به واسطه تغییر محل ماموریتش به افغانستان و یمن، فاقد تجربه کافی برای تحقق سیاست‌های جمهوری اسلامی و پیش بردن برنامه‌های فعلی نیروی «قدس» سپاه پاسداران در عراق جدید است و در این راه سختی‌ها و موانع مختلفی پیش‌رو دارد.
نخستین مشکل قاآنی در عراق را باید تلاش برای تعامل نزدیک با دست‌کم ۵۰ گروه شیعی شبه‌نظامی در عراق دانست که قاسم سلیمانی در سازماندهی آنها نقش بسزایی داشت، اما در نتوانسته بود همگی آنها را متحد کند.
قاآنی ابتدا باید با تمام این گروه‌ها ارتباط گرفته و بتواند فرماندهی خود بر آنها را تثبیت کند و بعد در صورت موفقیت، تلاش‌ها برای حفظ این گروه‌ها و ایجاد وحدت میان آنها را دنبال کند.
مهدی بختیاری، کارشناس و پژوهشگر حوزه دفاعی و نظامی نزدیک به سپاه پاسداران هم به طور تلویحی به این مساله اشاره کرده و گفته اعضای نیروی «قدس» به واسطه ماموریت‌های خارجی باید «روحیه دیپلماتیک و روحیه عاطفی و توان برقراری کردن رابطه عاطفی با سایر انسان‌ها» را داشته باشند که سلیمانی تمام این خصوصیات را داشت، اما شخصیت قاآنی تفاوت‌هایی در سلیمانی در این زمینه دارد.
این کارشناس در مورد آینده نیروی «قدس» به فرماندهی قاآنی هم گفته ««ممکن است در عمل کاستی‌ها یا تغیراتی در حوزه تاکتیکی رخ دهد، ولی در کلیات و راهبرد تاثیری نخواهد داشت.»
مشکل دیگر قاآنی هماهنگی یا توان ادامه کار با تیم فرماندهی برجا مانده از دوران قاسم سلیمانی در عراق است.
ایرج مسجدی سفیر ایران در بغداد و مسئول پرونده عراق، سرتیپ احمد صبوری معاون هماهنگ‌کننده نیروی قدس سپاه، علی شیرازی نماینده ولی فقیه در نیروی قدس، حسن دانایی‌فر سفیر سابق ایران در عراق، حسن کاظمی قمی سفیر سابق ایران در عراق، محمد جلال‌مآب مسئول ستاد بازسازی عتبات عالیات و حسن پلارک مشاور و دستیار ویژه فرمانده و عضو شورای فرماندهی نیروی قدس از جمله افرادی هستند که قاآنی نیاز مبرمی به همراهی آنها در اجرای برنامه‌های خود در عراق دارد.
حسین پلارک سال گذشته از سوی قاسم سلیمانی به عضویت کمیته اقتصادی «نیروی قدس» سپاه درآورد تا به این نیرو در عراق برای دور زدن تحریم‌ها کمک کند.
براساس آمار‌های رسمی در حال حاضر بیش از ۱۰۰ شرکت تجاری و بازرگانی ایران در عراق فعال هستند که برخی از آنها تحت نظر سپاه پاسداران وظیفه دور زدن تحریم‌ها را برعهده دارند.
هنوز مشخص نیست که سیاست قاآنی در فعالیت‌های پیدا و پنهان نیروی «قدس» سپاه پاسداران در عراق چگونه پیش خواهد رفت و آیا او توان ادامه کار سلیمانی در این زمینه را خواهد داشت یا خیر؟
قاآنی همچنین در نخستین اقدام خود در نیروی «قدس» سپاه پاسداران، محمد حجازی را به عنوان جانشین خود معرفی کرد که نشان می‌دهد در بدنه این نیرو، هیچ فرماندهی صلاحیت این سمت را نداشته که وی مجبور شده جانشین خود را از سایر واحد‌های سپاه پاسداران انتخاب کند.
قاآنی در جمهوری اسلامی یک فرمانده «عملیاتی ــ اطلاعاتی» شناخته می‌شود که به سبب تمایل بالا به ناشناخته ماندن به او لقب «فرمانده در سایه» داده‌اند.
افشون استوار، استادیار امور امنیت ملی در «مدرسه تحصیلات تکمیلی دریایی» آمریکا هم در این‌باره می‌گوید که «او دوست ندارد در مرکز توجه باشد و سپاه پاسداران هم به دنبال جلب توجهات به سوی او نبوده است.»
استوار با بیان این که شهرت سلیمانی شاید یکی از دلایل ترور او بوده، می‌گوید انتظار می‌رود قاآنی «فرمانده در سایه» واقعی ایران بشود.
علی فدوی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران هم در مورد فرماندهی قاآنی چنین ادعا کرده که «در سال‌های آینده، جبهه مقاومت از نظر جغرافیایی و کیفیت، شاهد وضعیت‌های متفاوتی» خواهد بود.
این ادعا در شرایطی مطرح شده که قاآنی در نیروی «قدس» سپاه پاسداران به واسطه نداشتن شخصیت کاریزماتیک سلیمانی، داشتن روحیه متفاوت با سلیمانی، تجربه اندک در عراق و سوریه، وزن سنگین فرماندهان و نیرو‌های تحت امر سلیمانی در نیروی «قدس» و راه دراز برای تثبیت موقعیت خود در درون ساختار این نیرو و سایر گروه‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی در سایر کشور‌ها، با مشکلات و موانع قابل توجهی دست و پنجه نرم می‌کند و هنوز مشخص نیست که تا چه میزان می‌تواند بر این موانع و مشکلات فائق آید.
لینک‌های مرتبط
مقاصد سپاه پاسداران در دیدار پنهانی اسماعیل قاآنی در افغانستان
اسماعیل قاآنی اکبرنژاد؛ فرمانده جدید سپاه قدس؛ سرداری که به ویترین آمد
اسماعیل قاآنی، فرمانده جدید سپاه قدس کیست؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر