جمهوری اسلامی امروز در حالی ۴۱ ساله شد که سه دهه از عمرش را زیر تسلط آیت‌الله «علی خامنهای» گذرانده است. نزدیک به نیمی از شهروندان ایرانی حاکمی جز او به خود ندیده‌اند. رهبری در جمهوری اسلامی چه‌طور مادام‌العمر شد؟ این گزارش به این پرسش پاسخ می‌دهد.
«اکبر هاشمی رفسنجانی»، یکی از کلیدی‌ترین شخصیت‌های تاریخ جمهوری اسلامی، ماندگارترین اثر خود بر زندگی و زمانه ایرانیان را پس از درگذشت «روح‌الله خمینی» گذاشته است. او در تابستان ۱۳۶۸ مانع محدود شدن دوره رهبری شد و زمامداری مادام‌العمر آیت‌الله علی خامنهای را بر نسل‌هایی از ایرانیان تحمیل کرد.
این وضعیت پس از رهبری مادام‌العمر آیت‌الله خامنهای هم ادامه خواهد داشت مگر این که تحولاتی همانند بازنگری مجدد در «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» رخ دهد.
نقش حیاتی یک رییس‌جمهوری رهبر ساز
نقش حیاتی اکبر هاشمی رفسنجانی در به رهبری رساندن علی خامنهای، در چهاردهم خرداد ۱۳۶۸ در مجلس خبرگان رهبری تاکنون به امتداد سه دهه رهبری منجر شده که یکی از طولانی‌ترین دوره‌های زمامداری در تاریخ ایران است.
هاشمی رفسنجانی در جلسه مجلس خبرگان رهبری در حالی که رییس آن مجلس هم نبود، کنترل آن را بر عهده گرفت و پس از کنار گذاشته شدن شورای رهبری، با ذکر خاطره‌ای ثبت نشده از آیت‌الله خمینی که بر خلاف وصیت‌نامه او بود و اقدامی خلاف قانون اساسی وقت محسوب می‌شد، علی خامنهای را به رهبری رساند.
آیت‌الله خمینی در وصیت نامه‌اش که از قضا از سوی علی خامنهای قرائت شد، نوشته بود که هیچ نقل قولی از او که از صداوسیما پخش نشده باشد و هیچ نوشته‌ای از وی که به تایید کارشناسان خط نرسیده باشد، معتبر نیست. اما هاشمی رفسنجانی در جلسه مجلس خبرگان رهبری تعریف کرد که موسس جمهوری اسلامی چند هفته پیش از درگذشت، در پاسخ به ابراز نگرانی سران سه قوه درباره بحران جانشینی، به آن‌ها گفته بود خامنهای گزینه مناسبی است.
مطابق قانون اساسی مصوب سال ۱۳۵۸ جمهوری اسلامی، رهبر نظام می‌بایست «مرجع تقلید» می‌بود. اما علی خامنهای بدون داشتن این شرط، نامزد رهبری اعلام و درباره او رای گیری شد.
هاشمی رفسنجانی در این زمان خبری هم به اعضای خبرگان رهبری داد و گفت نیروهای ارتش «صدام حسین» در عراق برای حمله مجدد به ایران آرایش خود را پشت مرزها تغییر داده‌اند و خواهان رای‌گیری فوری درباره نامزدهای رهبری و تعیین تکلیف جانشین آیت‌الله خمینی شد. در جریان رای‌گیری، علی خامنهای با کسب رای بیشتری از «محمدرضا گلپایگانی» دومین رهبر جمهوری اسلامی ایران شد. اما بعدها معلوم شد آن چه درباره خطر قریب‌الوقوع نظامی گفته شده بود، صحت نداشته است.
تا به این جا اکبر هاشمی رفسنجانی عملی خلاف قانون اساسی و رفتاری خلاف وصیت آیت‌الله خمینی انجام داده بود و تنها یک روایت جعلی درباره خطر حمله عراق برای اعضای مجلس خبرگان رهبری تعریف کرده بود. قرار بود انتخاب علی خامنهای که فاقد شرط مرجعیت بود، موقت باشد و به افکار عمومی اعلام نشود. اما پس از بازنگری قانون اساسی و حذف شرط مرجعیت از آن، دوباره برای ادامه رهبری حجت‌الاسلام خامنهای رای‌گیری شود.
قبل از رای گیری دوباره برای رهبری علی خامنهای، قانون اساسی جمهوری اسلامی تغییر کرد. آیت‌الله خمینی پیش از درگذشت، هیاتی را مامور بازنگری در قانون اساسی کرده بود. شیوه کار به این صورت بود که هیات منتخب مفاد تغییر را پیشنهاد می‌داد و سپس اگر اکثریت هیات با آن موافقت می‌کردند، در پیش‌نویس قانون جدید درج می‌شد تا به همه‌پرسی عمومی گذاشته شود.
مدت ۱۰ ساله از دوره رهبری چه‌گونه حذف شد؟
این هیات در پیش‌نویس طرح خود تصمیم سرنوشت‌سازی مبنی بر لغو رهبری مادام‌العمر گرفته و مدت زمامداری رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران را ۱۰ سال تعیین کرده بود. «مهدی کروبی»، رییس وقت مجلس شورای اسلامی و عضو «شورای بازنگری قانون اساسی» در نامه‌ای که ۳۰ سال پس از آن جلسات منتشر کرد، از نقش اکبر هاشمی رفسنجانی در صحنه گردانی مادام‌العمر شدن رهبری آیت‌الله خامنهای نوشته است: «روزی مرحوم آقای هاشمی از قول برخی مدرسین حوزه گفتند که آنان خواستار لغو محدودیت زمانی هستند. ما اما با لغو مصوبه پیشین مخالف بودیم و گفتیم درباره این موضوع قبلا بحث شده و تصمیم گرفته شده است. اما ایشان گفتند حالا رأی می‌گیریم که این محدودیت را حذف کنیم. لذا وقتی مرحوم هاشمی لغو مصوبه پیشین را به رأی گذاشتند و سپس با شمارشی سطحی و سریع مدعی شدند که لغو محدودیت ۱۰ ساله رهبری رای آورده است، من به اعتراض پیش ایشان رفتم و از وی خواستم دوباره رأی‌گیری کند. به ایشان گفتم بارها در مجلس شورای اسلامی با آن تعداد وقتی در رای‌گیری شفاهی (قیام و قعودی) تشکیک می‌شود، دوباره رأی می‌گیریم و این‌جا با تعداد محدود اعضا (۲۵ نفر) چرا دوباره رای نمی‌گیرید تا رفع شبه شود؟ او موضوع را به شوخی برگزار کرد و از من خواست به صندلی‌ام برگردم.»
اکبر هاشمی رفسنجانی خود مخالف تمدید دوره ریاست جمهوری‌اش برای سومین بار شد اما هشت سال پیش از آن، زمینه رهبری مادام‌العمر آیت‌الله خامنهای را فراهم کرد. هیچ منصبی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مادام‌العمر نیست. حتی احکامی که رهبر جمهوری اسلامی ایران برای منصوبانش صادر می‌کند، زمان‌دار هستند. اما او تا زمان درگذشت یا هر زمانی که خود اراده کند، زمام‌دار ایران خواهد بود.
اکنون بیش از ۳۰ سال از این زمامداری مادام‌العمر گذشته و جمهوری اسلامی ۴۱ ساله، سه دهه از عمرش را زیر تسلط آیت‌الله علی خامنهای گذرانده است. تا همین جا هم یکی از طولانی ترین دوره‌های حکومت‌داری ایران را تجربه کرده است و نزدیک به نیمی از شهروندان ایرانی حاکمی جز او به خود ندیده‌اند.
مطالب مرتبط:
طولانی‌ترین رهبری قرن اخیر ایران؛ انتخاب آیت‌الله خامنهای چه قدر قانونی بود؟
دو نقض فاحش قانون اساسی ایران به نام آیت الله خامنهای
از زندگی قرضی تا دمپایی کهنه و فرش نخ نما؛ سبک زندگی آیت‌الله خامنهای به روایت نزدیکان او
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر
خداازسررفسنجانی نگذرداین فکرکرده علی خامنه ای هم مثل خمینی تودستش مثل موم نرم است اما علی خامنه ای حرامزاده ترازهاشمی بود دست خامنه ای دردنکندخوب مزدش راداد.ولی مامردم چقدرکم حافطه هستیم که هاشمی رامنجی میدیدیم هاشمی اگرقدرت خامنه ای راداشت بدترازاین بمردم میکردخیلی دوست داشت پنهانی قدرتمندترین فردحکومت باشدولی بعدمرگ خمینی کم کم ورق برگشت خدانیامرزدش بدجنایتی نه فقط بحق ایرانیان باکه به جامعه بشری کردتمام خونهای که درسوریه عراق لبنان افغانستان و....ریخته میشودبه گردن این اکبرکوسه است ... بیشتر