اعتراض به تبعیض آموزشی علیه بهائیان ایران بر دیوارهای جهان

کمپین« #جرم‌نیست» (NotACrime#) یک حرکت جهانی است برای بازتاب نقض حقوق بشر در ایران با استفاده از زبان هنر. حق تحصیل از پایه‌ای ترین حقوق هر شهروندی به شمار می رود که از بهائیان ایران تنها به دلیل باورهای مذهبی‌ آن ها سلب شده است.

در این کمپین هنرمندان با نقاشی‌های دیواری خود تلاش می‌کنند تا این اقدام ضد حقوق بشری را با زبانی گیرا و متفاوت به گوش جهانیان برسانند.

«مازیار بهاری»، فیلم‌ساز و خبر‌نگار که به واسطه فعالیت‌های روزنامه‌نگاری‌ خود مدتی را در زندان‌های ایران به سر برده، مبتکر این کمپین است.

او می گوید: «این کمپین یک راه ارتباطی قدیمی و جدید را در هم آمیخته است؛ نقاشی‌های خیابانی، چیزی شبیه طرح‌هایی که در غارها از دوران قدیم دیده می‌شوند و استفاده از رسانه‌های اجتماعی که پدیده ا‌ی امروزی هستند.»

او اضافه می کند: «بسیار مهم است که ما بتوانیم نوری بر تاریکی حق سلب شده از بهائیان ایران بتابانیم. این محک بسیار مهمی خواهد بود که به ما نشان می‌دهد آیا دولت ایران آمادگی تبدیل به یک دولت مدرن و منطقی را دارد یا خیر؟»

این کمپین برای اولین بار در سال ۱۳۹۳ با برگزاری نشستی با عنوان «تحصیل جرم نیست» آغاز به کار کرد. در این فاصله، مستند «شمعی روشن کن» به کارگردانی مازیار بهاری که به موضوع «دانشگاه مجازی بهائیان»( (BIHEمی‌پردازد، بیش از ۳۰۰ بار در نقاط مختلف جهان به نمایش درآمد.

در این مدت شخصیت‌های حقوق بشری، هنری و اجتماعی از کمپین «تحصیل جرم نیست» حمایت کرده‌اند؛ اسقف «دزموند توتو» و «شیرین عبادی»، برندگان جایزه صلح نوبل و فعالان حقوق بشر، «امید جلیلی» کمدین مشهور ایرانی- بریتانیایی، «مارک رافلو» بازیگر مشهور فیلم «انتقام‌جویان» (The Avengers)، «راین ویلسون» بازیگر سریال محبوب «دفتر کار» (The Office) و «نازنین بنیادی» بازیگر سریال مشهور «سرزمین» (Homeland)  از جمله افرادی هستند که برای دفاع از حق تحصیل بهائیان در ایران به این کمپین پیوسته و با پیام‌های خود از آن حمایت کرده‌اند.

پس از نمایش مستند «شمعی روشن کن» بود که جنبه‌ای دیگر از هنر به کمک بلندتر کردن صدای نقض حقوق بشر در ایران آمد و کمپین« #جرم ‌نیست» با محور قرار دادن نقاشی‌های خیابانی به راه افتاد. هنرمندانی از کشورهای گوناگون پنج قاره جهان به صورت جداگانه با طرح‌ها و ابتکارهای خود پیام دفاع از حق تحصیل بهائیان در ایران را به روی دیوارهای شهر نقاشی کرده‌اند؛ از ریودوژانیرو تا کیپ تاون و لندن و از دهلی نو تا سیدنی، هنرمندان با رنگ‌ها و نقش‌های خود با« #جرم ‌نیست» (NotACrime#) همراه شدند.

تمامی این دیوارها به دلیل مشخصی انتخاب شده‌اند؛ از دیوار نشریه آمستردام در نیویورک که نقشی مهم در مبارزات برابری نژادی در امریکا ایفا کرده است تا کنار یکی از پر رفت و آمدترین ایستگاه‌های مترو لندن. از خیابان‌های ژوهانسبوگ که سال‌ها طعم تلخ تبعیض نژادی را چشیده است تا سیدنی و سائوپائولو.

بهائیان ایران در سال‌های گذشته همواره با اتهام‌های ناروایی که در هیچ دادگاه صالحه‌ای به اثبات نرسیده، به زندان رفته و حتی به اعدام محکوم شده‌اند. بر اساس همین اتهام‌ها و تنها بر اساس باور به دیانت بهائی، آن ها از تحصیل و تدریس در دانشگاه‌ها محروم شده‌اند. بر پایه باورهای دینی بهائیان، تحصیل یک فریضه دینی محسوب می‌شود و فرد می‌بایست در هر شرایطی به دنبال تحصیل باشد. بر همین اساس، دانشگاه مجازی بهائیان راه‌اندازی شد تا امکان تحصیل آن ها را در ایران فراهم سازد؛ اقدامی که با دستگیری استادان این دانشگاه مجازی در ایران و فشارهای بسیار دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی بر دانشجویان آن روبه رو شد. دست کم ۹ استاد این دانشگاه مجازی در ایران هم‌اکنون در زندان به سر می‌برند و دوران محکومیت طولانی مدت خود را سپری می‌کنند. برخی از دانشجویان محروم از تحصیل نیز به دلیل اعتراض به سلب حقوق شهروندی‌ خود با تهدید و البته زندان روبه رو شده‌اند.

دکتر «كاويان صادق زاده ميلانى» پزشک، مدافع حقوق بشر و محقق تاريخ ايران در گفت وگو با کمپین « #جرم ‌نیست» از عشق خود به خدمت در ایران می‌گوید.  پدر دکتر میلانی از اعضای ربوده شده محفل اول بهائیان ایران بود و پس از این اتفاقات است که کاویان میلانی از تحصیلات دانشگاهی محروم و مجبور به ترک ایران شد. او از دانشگاه ویرجینیا فارغ التحصیل شده و امروز مشغول به طبابت است. میلانی در این گفت وگو تاکید می کند: «آگاهی رسانی کلی و موردی در رابطه با سلب حقوق شهروندان در هر سطحی از اهمیت بسیاری برخوردار است.»

 هم چنین اضافه می کند: «من باید بگویم که موضوع حق تحصیل البته مساله بهائی و غیربهائی نیست و در واقع، مثال همان شعر معروفی است که می‌گوید چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضو‌ها را نماند قرار. ما همه اعضای پیکر یک جامعه هستیم و خوبی و بدی ما روی ‌همه‌ تاثیرگذار است. تمرکز به حق تحصیل مهم است و نباید به جامعه بهائی منحصر شود. شما حق تحصیل را از هر بخشی از جامعه سلب کنید، به یقین به کل جامعه ضربه خواهید زد.»

کاویان میلانی از عشق و علاقه خود برای بازگشت به ایران می‌گوید و تاکید دارد: «من مجبور شدم برای ادامه تحصیل از ایران خارج شوم اما به طور طبیعی می‌خواستم در ایران بمانم و تمام خدماتم را آن جا ادامه دهم؛ همان طور که پدرم با این که فارغ التحصیل از دانشگاه‌های امریکا بودند به ایران بازگشتند تا در آن جا خدمت کنند. من هم همیشه به این فکر می‌کنم که در اولین فرصت به ایران بازگردم.»

آزار و اذیت بهائیان و سلب حقوق شهروندی که تحصیل از پایه‌ای ترین آن ها است، سال ها توسط دولت ایران ادامه دارد. این کمپین بر این باور است که با افزایش آگاهی جهانی نسبت به این وضعیت، می‌توان تغییری در آن ایجاد کرد. امروز برای بسیاری شنیدن این که تحصیل در یک جای این کره زمین جرم به شمار می رود، تعجب برانگیز است اما در ایران بهائیان به دلیل درس خواندن و درس دادن حتی به زندان می‌افتند.

دکتر شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل و فعال حقوق بشر در گفت وگو با کمپین« #جرم نیست» به جنبه‌های غیرقانونی سلب حق تحصیلات عالیه از شهروندان بهائی در ایران اشاره کرده و می گوید: «تعدادی از بهائیان محروم از تحصیل در دانشگاه برای احقاق حقوق قانونی خود به کانون مدافعان حقوق بشر مراجعه کرده بودند. استناد دانشگاه‌ها و وزارت علوم برای عدم ثبت‌نام این دانشجویان، مصوبه‌ای از شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که هرگز هم حاضر نشدند آن مصوبه را به ما نشان بدهند. کانون مدافعان حقوق بشر به چند تن از وکلای همکار خود ماموریت داد که با طرح دعوی در دیوان عدالت اداری، وزارت علوم را مجبور به ثبت‌نام از جوانان بهائی کند. به موجب قوانین عادی و هم چنین قانون اساسی، وزارت علوم و دانشگاه‌ها حق ندارند از تحصیل و ثبت‌نام این افراد جلوگیری کنند اما متاسفانه تمام دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری به نتیجه نرسیدند.  در واقع باید گفت پرونده را بدون بررسی معطل نگاه داشتند. علت آن هم مشخص است چراکه قانونا نمی‌توانند دلیلی بیاورند که چرا جوانان بهائی باید از تحصیل در دانشگاه محروم باشند. به همین دلیل است که می‌بینیم بهائیانی که در کنکور دانشگاه پذیرفته می‌شوند، در زمان ثبت‌نام به بهانه عدم تکمیل پرونده از ثبت نام آن ها جلوگیری به عمل می‌آید. در حقیقت کاری که دانشگاه‌ها و وزارت علوم می‌کنند، بر خلاف قوانین رسمی جمهوری اسلامی است اما چون این قدر هم شهامت ندارند، در نتیجه به دروغ متوسل می‌شوند که پرونده‌ جوانان بهائی کامل نیست. عده‌ای از بهائیان ایران برای ادامه تحصیل در دانشگاه مجازی بهائیان ثبت‌نام کرده بودند که متاسفانه با حمله ماموران امنیتی به این دانشگاه‌ها و دستگیری اساتید و تعدادی دانشجویان موجب بسته شدن آن ها شدند که این خود امری خلاف قانون است. به عبارتی دیگر، در حالی که جمهوری اسلامی از شهروندان خود انتظار دارد قوانین را رعایت کنند اما به هیچ وجه به قوانینی که خودشان هم تصویب کرده اند، احترام نمی‌گذارند و این بزرگ ترین مشکل مردم ایران، به خصوص بهائیان با حکومت ایران است.»