حداقل مزد روزانه یک کارگر در سال ۱۳۹۸، ۵۰ هزار و ۵۶۲ تومان است. این یعنی یک کارگر ساده فصلی، اگر بخت یارش باشد و در میدان سوارش کرده باشند، آخر روز ۵۰ هزار تومان درآورده است.
این پول باید خرج غذا، مسکن و سرپناه، پوشاک و... کارگر و خانوادهاش شود؛ اما با ۵۰ هزار تومان چه کارهایی میتوان کرد.
طبق آخرین برآوردهای مرکز آمار ایران، بهطور متوسط ۴۳ درصد درآمد کمدرآمدترین دهک خانوار در ایران صرف تهیه غذا میشود. این نسبت در دهک دوم ۴۱ و در دهک سوم ۳۸ درصد است. اگر میانه این سه را بگیریم، چیزی در حدود ۲۰ هزار تومان از این پول برای تهیه غذا باقی میماند و ۳۰ هزار تومان بقیه صرف اجارهخانه، رفتوآمد و سایر مخارج خانوار میشود.
اما با ۲۰ هزار تومان چه غذایی میتوان خورد؟
قیمت مواد غذایی منطقه به منطقه متفاوت است. قطعا قیمت خرید یک کیلو گوشت در یک سوپرمارکت بزرگ در شمال تهران متفاوت از قیمت یک قصابی کوچک در یک شهرستان کوچک در خراسان جنوبی است؛ بنابراین باید میانگین قیمتها را در نظر گرفت و مبنای محاسبه قرار داد.
مرکز آمار ایران از سال ۱۳۹۶ تا الان بهصورت ماهانه فهرست قیمت متوسط برخی اقلام خوراکی را در مناطق شهری منتشر میکند. با قطعیت نمیتوان گفت چقدر این آمارها دقیقاند یا نه، اما تنها دادههاییاند که میتوان بهعنوان یک آمار رسمی به آنها استناد کرد.
ما در این مطلب به آخرین گزارش که مربوط به آذر ۱۳۹۸ است مراجعه کردیم. در این گزارش ۲۴ قلم کالای خوراکی فهرست شدهاند. این فهرست در انتهای مطلب آمده است. میتوانید اعداد و ارقام آن را با قیمتهایی که در اطراف خود میبینید مقایسه کنید. اگرچه لزوما نباید این قیمتها مشابه آن چیزی باشد که در اطرافتان میبینید، اما نباید اختلاف فاحش و چشمگیری وجود داشته باشد.
حالا بگذاریم ببینیم هزینه تهیه و طبخ یک وعده املت ساده به همراه یک قرص نان و یک قوری چای پشتبند آن چقدر میشود.
برای این کار فرض کردهایم برای تهیه این غذا ۵ عدد تخممرغ متوسط (معادل تقریبا ۳۳۰ گرم)، یک کیلوگرم گوجهفرنگی؛ ۱۰ گرم روغن مایع، یک قرص نان سنگک و حدود ۲ گرم چای (برای یک قوری) و حدود ۵ گرم قند مصرف شود. در محاسبه قیمت گاز و برق و انرژی که صرف پختوپز املت را در نظر نگرفتهایم.
متوسط قیمت یک کیلو گوجهفرنگی در کل کشور در آذر ماه حدود ۱۰ هزار و ۷۶۰ تومان بوده است. یک کیلوگرم تخممرغ حدود ۱۰ هزار ۳۳۶ تومان قیمت داشته. قیمت یک بطری ۹۰۰ گرمی روغن مایع هم حدود ۸۷۰۰ تومان بوده است. میانگین قیمت یک قرص نان سنگک ساده یارانهای و آزاد را هم ۱۵۰۰ تومان در نظر گرفتهایم. میانگین قیمت یک بسته چای خارجی ۵۸ هزار تومان و میانگین قیمت یک کیلو قند در کل ایران ۷ هزار تومان ۴۲۰ تومان بوده است.
با این حساب هزینه یک وعده املت بهطور متوسط ۱۶ هزار تومان به دست میآید؛ یعنی کل بودجه غذایی یک روز کار یک کارگر ساده تنها برای تهیه و طبخ یک وعده املت کافی است.
این در حالی است که تا یک ماه قبل، یعنی با احتساب قیمتهای آبان ماه قیمت تهیه همین غذا حدود ۱۰ هزار تومان بود، درواقع افزایش ناگهانی قیمتها -بهخصوص گوجهفرنگی که بیشترین تورم را داشته است (تورم ماهانه ۱۷۱ درصد) قیمت یک وعده غذای ثابت ۶۰ درصد بیشتر شده است.
ممکن است استدلال شود که افزایش ناگهانی قیمت گوجهفرنگی یک اتفاق موقتی، تحتتاثیر کمبود محصول در بازار است و در ماههای آینده قیمت آن پایین خواهد آمد. اما اگر نگاهی به نمودار تغییر قیمتها بیندازیم دو نکته قابلتوجه است.
نمودار یک؛ تغییرات دو ساله میانگین قیمت گوجهفرنگی در سراسر کشور
فروردین ۱۳۹۶ تا آذر ۱۳۹۸
منبع: متوسط قیمت اقلام خوراکی منتخب کل کشور/ مرکز آمار ایران
نکته اول اینکه دامنه تغییر قیمت این محصول از فروردین ۱۳۹۶ (زمان انتخابات ریاستجمهوری) تا امروز بسیار پر نوسان بوده است؛ اما نوسان اخیر شدیدترین شوک تورمی در ۳ سال گذشته است.
و دوم اینکه، موضوع فقط گوجهفرنگی نیست، تغییرات قیمت سایر خوراکیها هم کموبیش شبیه همین وضع است؛ یعنی پر نوسان و ناپایدار. موضوعی که بهشدت سفره ناپایدار و کوچک مردم فقیر را تحتتاثیر قرار میدهد.
با این حساب مشخص است در وضعیت فعلی، با دستمزد روزانه یک کارگر نهایتا بتوان غذایی در حد یک یا دو وعده املت در روز تهیه کرد. این غذا مسلما برای امنیت غذایی حداقلی یک خانواده کافی نیست. حالا فرض کنید این کارگر در روزهایی موفق به پیدا کردن کار نمیشود یا به هر دلیلی -مثلا بیماری یا هر اتفاق دیگری- توانایی کار کردن را بهطور موقتی از دست میدهد. در این صورت او و خانوادهاش از محدوده ناامنی غذایی و سوءتغذیه به ورطه گرسنگی مطلق خواهند افتاد.
آنطور که برآوردهای مرکز پژوهش مجلس نشان میدهد چیزی حدود ۷۰ درصد جمعیت ایران در خطر ناامنی غذایی و گرسنگی قرار دارند، از همین رو تامین اعتبار برای تهیه و توزیع بسته غذایی با جمعیتی بالغبر ۵۷ میلیون ایرانی باید سرلوحه برنامه اجتماعی-اقتصادی دولتی قرار بگیرد که تا گردن گرفتار بحرانهای سیاسی، امنیتی و اقتصادی است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر