چند لیست انتخاباتی در راه است؟

در انتخابات مجلس ایران، ظاهر ماجرا این است که اصلاح طلبان یک شورای عالی سیاستگذاری تشکیل داده اند که ریش و قیچی لیست ها دستش است، همین موقعیت را هم شورای هماهنگی اصولگرایان دارد و لیستش را منتشر کرده است. 

شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان اما دست و بالش خیلی بسته است. اکثر اصلاح طلبان ردصلاحیت شده اند و شورا ناچار است از حامیان دولت و اصولگرایان معتدل برای تکمیل لیستش کمک بگیرد. با این حال این تنها لیست اصلاح طلبان نخواهد بود.

برخی اصلاح طلبان ترجیح می دهند جای اینکه زیر پرچم عارف در لیست این شورا قرار بگیرند، با علی مطهری در لیست صدای ملت باشند. آنجا برخی چهره های اصولگرای ناراضی هم حضور دارند. این لیست صدای جریان سوم را بازتاب خواهد داد.

اما علی مطهری تنها منادی جریان سوم نیست. تیم رهروان ولایت به سرپرستی کاظم جلالی هم می خواهد علی لاریجانی را جریان سوم اصولگرایان معرفی کند، آنها زیر پرچم جامعه روحانیت مبارز و جبهه پایداری نایستادند و بدشان نمی آید که خودشان جداگانه فهرست بدهند. 

کاظم جلالی، سرگروه احتمالی این لیست گفته هنوز به تصمیم مشخصی نرسیده است. به نظر می رسد آنها منتظر تصمیم حامیان دولت هستند. اگر دولتی ها و یا اصلاح طلبان نیروهای لاریجانی را در لیست خودشان قرار دهند، ممکن است از ارائه لیست منصرف شوند. لیست دولتی ها برای آنها بهتر و کم خطرتر است. دولتی ها هم در این انتخابات مدعی جریان سوم هستند. آنها هم برخی از اصولگرایان و اصلاح طلبان را در لیست قرار می دهند و جداگانه لیست می دهند. 

حالا اگر کارگزاران سازندگی و یا حزب ندای ملت که چندان دل خوشی از محمدرضا عارف ندارند، لیست جداگانه ندهند، مشخص است که نیروی انتخاباتی اصلاح طلبان حداقل در چهار لیست پراکنده می شود. 

در سمت اصولگرایان وضع همینطور است. فعلا یک لیست 30 نفره شورای هماهنگی منتشر شده که مایه اختلاف شده است. برخی مثل حسن غفوری فرد که قبلا گفته بودند انصراف می دهم، حالا می گویند با پرچم علی مطهری وارد میدان می شویم. او گفته از 180 نفری که قرار بود در صورت نهایی شدن لیست 30 نفره انصراف بدهند، اکثرشان انصراف نمی دهند. 

جبهه پایداری هم اگر در تهران تسلیم شود، در شهرستان ها لیست جداگانه دارد. مثلا در قم جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از علی لاریجانی و دو اصولگرای نزدیک به او حمایت کرده و سر کاندیداهای جبهه پایداری بی کلاه مانده و آنها رقیب لاریجانی و اصولگرایان شده اند. 

این وسط برخی نزدیکان محمدباقر قالیباف، وابستگان موتلفه و محسن رضایی هم در فضا معلق شده اند و دوست دارند لیست بدهند. ابوالقاسم رئوفیان، عضو جبهه ایستادگی دیروز گفته احتمالا لیست دوم هم در راه است. بدین ترتیب نیروهای اصولگرا هم حداقل در پنج لیست مطهری، لاریجانی، شورای هماهنگی، پایداری و نیروهای معلق پراکنده می شوند. 

اما پرسش مهم تر این است که آیا وجود یا عدم وجود لیست ها مهم است؟ در تهران و مراکز استان ها چنین موضوعی مهم است. لیست ها و به ویژه سرلیست ها در تعیین جهت گیری رای دهندگان مهم هستند. معمولا هم کسی حال ندارد دو سه تا لیست دستش بگیرد و رای بدهد، مثلا لیستی که مطهری، عارف و یا حدادعادل در آن هستند را بر می دارد و رای می دهد. اما در حوزه های کوچکتر که یک نفر باید انتخاب شود، لیست چندان اهمیتی ندارد. معمولا پس از مدتی یکی دو چهره برتر خودشان را از کوران رقابت های محلی و منطقه ای بالا می کشند و در مرحله دوم، جناح ها و بازیگران ارشد درباره افراد چانه زنی می کنند. حدود 175 نماینده مجلس با این مکانیسم انتخاب می شوند. 

با این وجود کماکان لیست ها مهم هستند. اولا پیام وحدت می فرستند و هویت جناح های سیاسی را حفظ می کنند. دوم اینکه پیروزی در لیست ها به ویژه در شهرهای مهم و بزرگ، از نظر روانی بسیار مهم است. سوم اینکه چهره های شاخص مجلس از همین حوزه ها می آیند و می توانند جریان ها را در مجلس آینده هدایت کنند و چهارم اینکه افرادی که در لیست قرار می گیرند، بعدا وام دار جریان های سیاسی می شوند و بدرد می خورند، یک معامله دوطرفه است. 

به همین دلیل با وجود روشن بودن شکست تلاش های معطوف به لیست های اصولگرایان و اصلاح طلبان، کماکان نمایش وحدت و ائتلاف در چند روز آینده ادامه خواهد داشت، یک نمایش چندلایه برای گرم نشان دادن فضای جشنواره انتخابات.