ساحل زیبا و ماسه‌‌ای گناوه این روزها میهمان ناخوانده‌‌ای دارد. لکه‌های نفتی سمی و آلاینده که چندین روز است بر تن آن نشسته، نه تنها زندگی ساحل‌نشینان را به مخاطره انداخته است که اکوسیستم دریایی را نیز تهدید می‌کند.
خبرگزاری «ایرنا»، ششم مهر از رسیدن لکه‌های نفتی به این شهر ساحلی خبر داد و از قول «محمد تولیده»، رییس اداره محیط زیست گناوه نوشت: «به محض اطلاع از وجود لکه‌های نفتی، کارشناسان این اداره در ساحل این بندر حضور یافتند و معلوم شد که منشا آلودگی ایجاد شده، از خطوط نفتی جزیره خارک است.»
تولیده گفته بود لکه‌های نفتی که حالت تخمیری به خود گرفته‌اند، بخش وسیعی از سواحل این شهرستان را آلوده کرده‌اند: «باتوجه به خطرات زیست محیطی لکه‌های نفتی، جلسه کمیته بحران در فرمانداری برگزار و مقرر شد که در روز جاری لکه‌های پخش شده نفت در ساحل این شهرستان پاک‌سازی و جمع‌آوری شوند.»
«ناصر کرمی»، اقلیم‌شناس و استاد دانشگاه نروژ در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، با ابراز تاسف از این‌که این نشت نفتی هم‌چنان ادامه دارد، می‌گوید حتی با اعزام چندین گروه غواص، هنوز محل دقیق نشت شناسایی نشده است: «سرعت نشت نفت در حال حاضر بیشتر از پاک‌سازی و مهار است و وسعت آن به ۳۰۰ کیلومتر مربع می‌رسد. این لکه تا بندر گناوه با جمعیت بسیار زیاد هم رسیده است.»
جزیره خارگ یکی از سازندگان مرجانی دریایی به شمار می‌رود و به نوعی موجود زنده محسوب می‌شود. بنابراین، دارای اکوسیستم بسیار حساسی است. ناصر کرمی به همین موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: «این اتفاق می‌تواند هم اکوسیستم طبیعی دریا و زندگی آبزیان را تهدید کند و هم به تاسیسات موجود ضررهای جبران ناپذیری وارد کند.»
«بهزاد احمدی‌نیا»، تحلیل‌گر حوزه نفت و انرژی نیز به «ایران‌وایر» می‌گوید: «مهم‌ترین منبع آلودگی خلیج فارس و دریای عمان، عبور و مرور کشتی‌ها و نشتِ نفت از نفت‌کش‌ها است؛ به عنوان مثال، هر کشتی ۱۰ تا ۱۵ هزار لیتر روغن موتور خود را تعویض می‌کند و به آب می‌ریزد. این مشکل به ویژه در سمت ایران بیشتر اتفاق می‌افتد. زیرا کنترل چندانی روی نفت‌کش‌ها وجود ندارد و کسی هم اهمیتی نمی‌دهد.»
از سوی دیگر، وقتی مخزن نفت‌کشی تخلیه می‌شود، آن را با آب شیرین پر می‌کنند تا تعادل حفظ شود: «در زمان بارگیری مخزن، باید این آب در یک تصفیه خانه تخلیه شود. با این وجود، در ایران بسیاری از کشتی‌ها این آب را مستقیما به دریا می‌ریزند و تصفیه نمی‌شود.»
این بار اما بر اساس آن‌چه وزارت نفت ایران اعلام کرده، منشا آلودگی سواحل گناوه به طور خاص، نشت از لوله‌های نفتی جزیره خارک بوده است: «این یعنی دولت ایران از نشت نفت خبر داشته اما قصدی برای مهار عملی آن نداشته تا زمانی که موضوع علنی شده است. البته بعد از آن هم اقدامی نکردند تا لکه نفتی به سواحل گناوه رسید.»
زمانی که لکه نفتی روی آب قرار می‌گیرد، مواد فرار آن تبخیر می‌شوند و ماده‌‌ای بسیار چسبناک مثل قیر از خود به جای می‌گذارد که از بین بردن آن تقریبا غیرممکن می‌شود.
از سویی دیگر، باید توجه داشت که جمهوری اسلامی تجهیزات نظافت دریایی مناسبی برای از بین بردن لکه نفتی ایجاد شده را در اختیار ندارد: «به چند روش می‌توان لکه‌های نفتی دریایی را از بین برد. دو روش متداول که در جهان استفاده می‌شود، تورهای مخصوصی است که با لوله‌های پلی‌اتیلن به دور لکه‌های نفتی می‌کشند و آن را مهار می‌کنند. قیمت هر یک کیلومتر از این تور، چهار میلیون دلار است. همان طور که گفتم، مقیاس آن به کیلومتر محاسبه می‌شود؛ به عنوان مثال، یک کشتی باید ۸۰۰ کیلومتر از این تور را داشته باشد تا بتواند یک لکه نفتی را کنترل کند.»
او می‌گوید به صورت واضح می‌توان فهمید که ایران هم‌اکنون چنین امکاناتی را در اختیار ندارد: «سال گذشته کل بودجه‌‌ای که برای نظافت زیست محیطی دریاها در اختیار داشتیم، هشت میلیارد تومان بود که با آن توانسته بودند برای پاک‌سازی سواحل جنوب، جت‌واش خریداری و با استفاده از آن، شن‌های ساحل را از نفت پاک کنند که مشخصا این نفت زدوده شده از ساحل، یا دوباره به دریا وارد شده یا به عمق زمین فرو رفته است.»
به گفته کرمی، روش دیگری که لکه نفتی کنترل می‌شود، پمپ سطح آب آلوده به نفت به داخل کشتی‌هایی است که تجهیزات تصفیه دارند: «آب به داخل کشتی پمپ می‌شود و بعد از این که مواد شناور نفتی آن گرفته شد، آب لکه‌زدایی شده را به دریا بر می‌گردانند. در ایران این امکان را هم نداریم.»
مشکل این‌جا است که جریان آب در خلیج فارس چندان شدید نیست و بیشتر شبیه جریان آبی یک دریاچه است: «زیرا ورودی و خروجی زیادی ندارد. در نتیجه، دریا آلودگی‌های نفتی را به ساحل پس می‌زند و به دلیل آفتاب و گرما، چیزی که از لکه نفتی باقی می‌ماند، ماده‌‌ای بسیار سمی و چسبنده به نام حباب قیر است که سالیان سال تاثیر مخرب خود را بر زندگی آبزیان و حتی سلامتی ساحل‌نشینان خواهد داشت و به راحتی رفع نخواهد شد.»
به گفته ناصر کرمی، ایران در حال حاضر با استفاده از روش‌های مختلفی، از جمله جاذب‌های نفتی یا تاسیساتی که می‌توانند نفت را به قسمت‌های دیگری هدایت کنند، سعی در از بین بردن این لکه در اطراف جزیره خارگ و گناوه دارد: «ما همیشه در خلیج فارس فعالیت نفتی داریم و بنابراین نشت نفت اتفاق می‌افتد. اغلب این لکه‌ها توسط نفت‌کش‌ها در خلیج فارس ایجاد می‌شوند و قابل کنترل هستند اما این بار موضوع متفاوت است. هشت روز است که بی‌وقفه از جایی در نزدیکی ساحل ایران نفت خام وارد خلیج فارس می‌شود و نه تنها نتوانسته‌‌اند آن را کنترل کنند که حتی محل دقیق آن هم مشخص نیست. یعنی هنوز وزارت نفت نمی‌داند دقیقا این نفت از کجا نشت کرده است.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر