مرگ «سحر خدایاری» که به «دختر آبی» مشهور شد، یکبار دیگر عمق و شدت گسل منازعه رو به رشد میان «هویت مدرن» با «هویت مذهبی» در ایران را نشان داد.
خودسوزی منجر به مرگ این دختر جوان که در پی مطالبه حق خود، یعنی ورود به ورزشگاه «آزادی» برای تماشای یک مسابقه فوتبال بود، موج گسترده تازهای از انتقادها و اعتراضها به سیاستهای مذهبی روحانیون حاکم بر ایران در محدود کردن زنان به راه انداخته است.
زنان ایران بیش از ۱۵ سال است که جنبش گستردهای برای مبارزه با ناعدالتی جنسیتی و قوانین ضد زن و نیز تلاش برای گرفتن ابتداییترین حقوق اولیه یک انسان در عصر حاضر را به صورت علنی آغاز کردهاند.
گسترش آگاهی زنان در قالب هویت مدرن از مناسبات جدید قدرت، خانواده، جامعه، فردیت و حقوق اولیه یک انسان معاصر که ناشی از حضور آنها در مجامع دانشگاهی و سایر ارکان اجتماعی است، به یک منازعه قوی میان دولت و ملت در ایران تبدیل شده است.
زنان در ایران خواستههای به حق پرشماری دارند که قرنها است در ایران از آنها سلب شده است. این خواستهها در تقابل با هویت دینی قرار گرفتهاند که از سوی روحانیون، نمایندگی، تبلیغ و حمایت میشود.
هویت مذهبی که در ایران روز به روز در حال ضعیف شدن است، میخواهد مناسبات ناعادلانه جنسیتی را همچنان حفظ کند. به همین خاطر، با بسیاری از خواستههای زنان مخالف است و آنها را مشروع نمیداند.
این نظام هویتی که قدرت سیاسی و نظامی را در اختیار دارد، تحقق خواستههای زنان را تهدیدی جدی برای پایههای عقیدتی و ایدئولوژیک خود میداند و با انواع فشارها، تحدیدها و تهدیدها، تلاش میکند مانع گسترش و همهگیر شدن این خواستهها و تحقق آنها شود.
نظام هویت مذهبی در حال حاضر قدرت سیاسی و نظامی را در اختیار دارد و با این دو ابزار سعی میکند سایر هویتهای موجود در ایران را سرکوب یا کنترل کند.
در شصت و پنجمین نشست از مجموعه نشستهای «گفتوگوهای راهبردی» مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری که اخیرا با عنوان «منازعات محلی در ایران امروز» برگزار شده، اطلاعات و دادههای مهمی در مورد مهمترین سطوح منازعات در ایران ارایه شده است.
«ابراهیم حاجیانی»، جامعهشناس ایرانی و معاون این مرکز در نشست فوق به صورتبندی منازعات میان هویتهای گوناگون در ایران پرداخته و تصویر به نسبت روشنی از آنها ارایه کرده است.
حاجیانی در این نشست به سه پرسش اساسی در مورد «سطوح»، «اشکال» و «منابع» مناقشات هویت محور در شرایط کنونی جامعه ایرانی پاسخ داده است؛ سوالاتی مانند اینکه چه نوع منازعات هویتی در ایران رایج شده، شدت منازعات در چه حدی است و دلایل و زمینههای بروز این رقابتها و منازعات کدام هستند.
این جامعهشناس گفته که جمهوری اسلامی در حال حاضر به شش منازعه اساسی دست به گریبان است که از میان آنها، تنها منازعه میان هویت مدرن با هویت مذهبی قوی و منازعه میان هویت ملی با هویت مذهبی رو به رشد است.
حاجیانی افزوده است منازعه میان هویتهای قومی با هویت ملی و میان هویت ملی با هویت مدرن در حال حاضر در وضعیت ضعیفی قرار دارند و منازعه میان هویتهای قومی با هویت دینی و همچنین هویت قومی با هویت جهانی مسکوت ماندهاند.
او منازعه میان هویت مذهبی (شیعی) با هویت مذهبی (سنی) در ایران را بسیار ضعیف و منازعه میان هویتهای محلی با همدیگر را بسیار قوی و روبه رشد توصیف کرده است.
معاون مرکز بررسیهای استراتژیک درباره هیچ یک از مصادیق این منازعات به غیر از منازعه محلی، توضیح دیگری نداده است.
اما آنطور که در این نشست مطرح شده، منازعات محلی در سال ۱۳۹۷، از جمله تنشهای بین شهرهای کازرون و چنار شاهیجان بر سر تقسیمات کشوری و تعیین حدود شهرهای دزفول و اندیمشک سبب شده است مساله منازعات محلی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
در این نشست، از اختلاف میان شهرهای اندیمشک و دزفول و چهارمحال و بختیاری و اصفهان(بر سر انتقال آب) و نیز اقوام اورامی و کُرد در مریوان و آذری و تالشی در گیلان به عنوان مصادیقی از منازعه محلی نام برده شده است.
منازعه میان هویت ملی با هویت مذهبی به عنوان یکی از مهمترین منازعات رو به رشد در ایران در این جلسه مطرح شده اما درباره آن اطلاعات و دادههای مشخصی ارایه یا منتشر نشده است.
در سالهای اخیر گزارشها و اخبار متعددی از گرایش مردم ایران به احیا و تقویت هویت ملی در برابر هویت مذهبی منتشر شده که حضور همه ساله گروهی از مردم بر سر آرامگاه «کوروش» و تلاش حاکمیت برای ممانعت از برگزاری این تجمع، مهمترین مصداق آن است. در این تجمعات اعتراضی، شعارهای ملی قابل توجهی سر داده شده که نشان از رشد گرایش به احیای این هویت در میان مردم ایران دارند.
از دو هویت مدرن و ملی، همانطور که در این نشست به آن اشاره شده است، به عنوان مهمترین تهدیدهای هویت مذهبی در ایران نام برده میشود که گزارشها و مشاهدات از گسترش سریع آنها در طبقات مختلف کشور حکایت دارند.
زنان و جوانان را باید دو نیروی پیشبرنده این دو هویت رو به رشد در ایران نام برد؛ هویتهایی که به تدریج جای خود را در جامعه ایران باز کرده و هویت مذهبی را کنار میزنند.
مطالب مرتبط:
دختران گزینشی امروز و فردا به فاطما سامورا دروغ خواهند گفت
دختر آبی سه روز پیش از دنیا رفته بود؛ خاکسپاری بدون خانواده به دلیل مسائل امنیتی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر