جرثقیل های خطر بالای سر شهر

امیر حسین پرتوی، شهروند خبرنگار 

برج سازی سالهاست در تهران رواج دارد، برای بالابردن این برجهای بلند سازندگانش روی هر بنا یک جرثقیل نصب می کنند. جرثقیل هایی که خیلی ها به اسم تاور کرین آنها را می شناسند. اما مساله اینجاست که این تاورکرین ها یا جرثقیل ها که به گفته اعضای شورای شهر هم اکنون نزدیک هزار عدد از آنها در شهر نصب شده بیشترشان استانداردهای لازم را ندارند و به همین دلیل هر کدامشان در حقیقت یک خطر بالقوه بالای سر شهر و شهروندان هستند.

طبق خبرهایی که در سایت ها  و روزنامه ها نوشته شده از اول همین امسال تا الان حدود 12 تا از این جرثقیل ها به دلایل مختلف و نقص فنی یا فرسودگی سقوط کرده اند و خسارتهای مالی و جانی برای برخی از شهروندان به وجود آورده اند.

در این دو سه سال اخیر هم که رکود ساخت و ساز در شهر حاکم شده است و بیشتر پروژه های ساختمانی متوقف شده اند تعدادی از این جرثقیل ها به همان شکل خود رها شده اند و کار نمی کنند. به گفته مسئول یکی از همین جرثقیل ها اگر این وسایل به طور مداوم سرویس و روغن کاری نشود خراب می شوند و ممکن است زنگ زده و سقوط بکنند.

از طرف دیگر هم بعضی مواقع در برخی از پروژه های ساختمانی از این جرثقیل ها بیشتر از ظرفیتشان استفاده می شود، مثلا با یک جرثقیل که نهایت توان بلند کردن بارش 6 تن است یک بار 8 تنی را بلند می کنند و همین هم باعث می شود که جرثقیل سقوط بکند و خسارت های زیادی به بار بیاوردند.بعضی مواقع هم باعث کشته شدن افراد می شوند.

یک ماه پیش سقوط یکی از همین جرثقیل ها در میدان امام حسین تهران باعث مرگ دو شهروند تهرانی شد. قبل از آن هم یک جرثقیل دیگر در بزرگراه نیایش سقوط کرد و راننده اش را به کشتن داد.

بعد از همین سقوط های سریالی مسئولان شهری شروع کردن به صحبت کردن درباره خطرات آنها. مثلا خانم معصومه آباد که رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران است گفت: تکرار حوادث جرثقیل‌ها موجب استرس و نگرانی مردم شده‌ و تکرار حوادث نشان می‌دهد که باید سازوکاری برای نظارت هرچه سریع‌تر بر ایمنی تاورکرین‎‌ها پیش‌بینی شود و با شناسایی موارد پرخطر از تکرار حوادث جلوگیری کنیم.»

او با تأکید بر این که نباید منتظر حادثه بمانیم و بعد بگوییم چرا این اتفاق افتاد به این موضوع اشاره کرد که بسیاری از این تاورکرین‌ها در نقاط پرتردد جمعیتی تهران و بعضا حتی درکنار مدارس قرار دارند و اگر دچار حادثه شوند، پیامدهای آن غیرقابل جبران خواهد بود. 

همینطور آقای مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران هم در یکی از جلسات شورا با اشاره به این که این بالابرها عمدتا از کشورهای حاشیه خلیج فارس خریده شده و به‌دلیل شرایط آب وهوایی عمر بیشترشان به پایان رسیده و باید از رده خارج شوند، گفت: سازمان ملی استاندارد، شهرداری و سازمان نظام مهندسی را به عنوان سه نهاد مسئول در این قضیه وظیفه دارد، موسسه استاندارد موظف است این جرثقیل‌ها را استاندارد سازی کند و شهرداری‌ها و سازمان نظام مهندسی نیز موظف است تائیدیه استاندارد این بالابرها را از پیمانکاران طلب کنند تا آنان براساس استاندارد کار انجام دهند.

در مهر ماه همین امسال هم بود که آقای پژمان پشمچی‌زاده، معاون شهردار تهران در گفت: از ٩٧٨ بالابری که در تهران فعالیت می‌کند تنها ٢١‌درصد گواهی کیفیت، ٢٧‌درصد تائیدیه صلاحیت اپراتور و ١٣‌درصد تائیدیه گزارش از مهندس ناظر دارند.

وقتی این حادثه ها رخ داد و تعدادی از شهروندان کشته شدند مسئولان شروع به صحبت در این باره کردند و روی جرثقیل ها تحقیق کردند، مثلا یکی از عضوهای شورا به اسم آقای  اقبال شاکری درباره جرثقیلی که در بزرگراه نیایش افتاد به روزنامه جام جم گفت: درباره این اتفاق شورا بررسی‌های لازم را انجام داده است. طبق مدارک موجود این جرثقیل سال 1975 ساخته شده ، علت شکستن آن هم بلند کردن بار هشت تنی به‌رغم ظرفیت شش تنی‌اش بوده. البته این جرثقیل مجوز بازرسی استاندارد داشته اما مهلت این مجوز تمام شده و تمدید نشده بود؛ مدتی قبل از حادثه هم از طرف سرپرست ناحیه 7 منطقه 5 شهرداری به مالک پروژه تذکر داده شده اما مسئول پروژه به کارش ادامه داده بود البته مسئولیت حادثه هم صرفا با مسئولان پروژه است.

انگار اینجا فقط وقتی که یک چیزی خرابی ایجاد می کند و تعدادی را به کشتن می دهد توجه مسئولان را جلب می کند اما قبل از آن به ایرادها و خطرات آن هیچ توجهی نمی کنند، مثل همین جرثقیل ها که تا چند نفر را کشتند هیچ کس حتی درباره آنها حرفی نمی زد. حالا هم البته کار خاصی انجام نشده است و هر روز این جرثقیلهای غول پیکر بالای سر شهر و روی برجها مشغول فعالیت و چرخیدن  جا به جا کردن بار هستند و معلوم نیست دفعه بعد قرار است کدام یکی شان سقوط کند.