در مورد زندان رجاییشهر کرج که در گوهردشت کرج در بلوار موذن قرار دارد و در دهه شصت به همین نام گوهردشت شناخته میشد اطلاعات دقیق چندانی نداریم. ساخت زندان گوهردشت پیش از انقلاب ۵۷ و با استفاده از بتونهای پیشساخته شروع و پس از توقفی چند ساله در نهایت مهرماه سال ۱۳۶۱ راهاندازی شد. زندانی که از مهمترین کارکردهایش در دهه شصت، آزار سازمانیافته زندانیان سیاسی در سلولهای انفرادی آن بود.
پس از کشتار دستهجمعی زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷،به زندانی برای زندانیان جرایم خطرناک استان تهران بدل شد،، آنچنانکه از اوائل دهه هفتاد تا سال ۱۳۸۸عموما فاقد بند خاص زندانیان سیاسی بود.
پس از رویدادهای پیامد انتخابات سال ۱۳۸۸، دوباره بندهای سیاسی این زندان دایر شد. با این اوصاف، هنگام انتشار اخبار مرتبط با زندان رجاییشهر عموما مخاطبی که این زندان را از نزدیک تجربه نکرده باشد و یا از تغییرات اخیر آن مطلع نباشد در درست کردن تصویری کلی از این زندان دچار مشکل میشود. در این گزارش با استناد به گفتگو با دو تن از زندانیان فعلی و سه تن از زندانیان سالهای اخیر رجاییشهر میکوشیم در دو بخش تصویر دقیقتری از این زندان به دست بدهیم.
در زندان رجاییشهر که ظرفیت نگهداری نزدیک به سه هزار زندانی را دارد اکنون بین ۳۸۰۰ تا ۴۰۰۰ زندانی نگهداری میشوند. به جز زندانیان عقیدتی و سیاسی، اکثر زندانیان این زندان با جرایم قتل، آدمربایی، زورگیری و ضرب و جرح محکوم شدهاند.
در این زندان، تمام امکانات رفاهی (مثل کولر، بخاری، فرش و یخچال) باید از سوی زندانیان و با پول خودشان با قیمت چند برابر بیرون از زندان، از فروشگاه زندان تهیه شود. امکاناتی که تحت مالکیت زندان میماند و زندانی در صورت آزادی یا انتقال به بندی دیگر نمیتواند ادعایی بر آنها داشته باشد. به زندانی در بدو ورود به زندان تنها دو پتوی مستعمل سربازی تحویل داده میشود.
قرنطینه زندان رجاییشهر خارج از ساختمان اصلی زندان و با فاصله حدودا صد متری مقابل درب اصلی زندان قرار دارد. قرنطینه دارای دو اتاق بزرگ با تختهای سه طبقه است و ظرفیت پذیرش ۳۰ زندانی را دارد اما تعداد زندانیان آنجا بستگی به ورودی زندان دارد و تعداد زندانیان آنجا ثابت نیست. زندانی در بدو ورود و پیش از انتقال به بندهای داخلی زندان، ۲ تا ۳ روز در قرنطینه میماند.
در داخل بند قرنطینه یک قسمت جداگانه به اسم پارک هم وجود دارد که از آن برای نگهداری موقت زندانیانی استفاده میشود که از ملاقات شرعی و مرخصی برمیگردند. این زندانیان را تا سه روز در این بخش نگه میدارند تا اگر در زمان ملاقات یا مرخصی مواد مخدر بلعیدهاند، نتوانند مواد را داخل زندان ببرند و در آن سه روز مواد را همانجا دفع کنند.
پس از عبور از سمت راست قرنطینه با مسافت حدود ۵۰۰ متری، دژبانی ساختمان اصلی زندان قرار دارد. پس از عبور از دژبانی هم در فاصلهای حدود ۵۰ متری درب ورود ساختمان اصلی زندان قرار دارد. دفتر رییس زندان و دفتر مدیر داخلی زندان در ابتدای ورودی ساختمان قرار گرفتهاند. پس از آن هم کریدور همکف ساختمان است که در آن دفاتر حفاظت، بازرسی، روابط عمومی و سایر واحدهای ادرای زندان واقع شدهاند. درب رفت و آمد زندانیان در طبقات دوم و سوم این ساختمان قرار دارد.
بهداری زندان رجاییشهر ساختمانی است کنار ساختمان ملاقات و بین بند ۱ و بند ۹ زندان. از طبقه همکف و طبقه دوم این ساختمان به عنوان بهداری استفاده میشود اما طبقه سوم آن قرار است بندی باشد که ضیایی از آن با عنوان بند امن نام میبرد. سالنی با اتاقهای بزرگ مجهز به دوربین و در ریلی الکتریکی است که تنها یک موکت کف آن انداختهاند. این سالن اکنون آماده شده است اما هنوز به بهرهبرداری نرسیده است.
بهداری در طول روز یک دکتر، سه پرستار و یک روانشناس دارد و در طول شب تنها یک دکتر و یک پرستار. جز تجهیزات معمولی موجود در مطلب یک دکتر، دارای یک آزمایشگاه است. بهداری زندان تجهیزات کلینیکی و تشخیصی دیگری همچون دستگاه عکسبرداری، سیتیاسکن یا امآرآی ندارد.
ساختمان ملاقات زندان هم که بعد از ساختمان بهداری و پیش از بند ۹ قرار دارد سه طبقه است. طبقه همکف ساختمان ملاقات کاربرد اداری دارد، طبقه دوم آن سالن ملاقات زندان است. در مورد کارکرد طبقه سوم این ساختمان اطلاع دقیق نداریم.
هر بند محوطه هواخوری خاص خود را دارد. در تعدادی از بندها، زندانیان محبوس در همه سالنهای بند به صورت مشترک و همزمان از هواخوری استفاده میکنند اما در تعدادی از بندها هم به دستور رئیس بند، زمان هواخوری بین سالنهای بند تقسیم میشود و زندانیان هر سالن در ساعات مشخصی میتوانند از هواخوری استفاده کنند.
نیروهای حفاظت اطلاعات و بازرسی زندان اگرچه از طرف ادارهکل سازمان زندانها تعیین میشوند و به این ترتیب از ریاست زندان باید تا حدی مستقل باشند اما به خاطر شرایط خاص زندان رجاییشهر، این نیروها در عمل فاقد استقلال و حق نظارتی هستند که قانون سازمان زندانها برایشان پیشبینی کرده و کاملا تابع مدیریت زندان عمل میکنند.
گارد حفاظت زندان از دو دسته سربازان وظیفه تشکیل میشود. دسته نخست آنان از طرف سازمان زندانها مامور به خدمت در زندان میشوند و تعدادی هم سرباز کلانتری هستند. هر بند ۳ نگهبان دارد که در شیفتهای ۲۴ ساعته در کنار رئیس بند کار میکنند.
زندان رجایی شهر یکی از زندانهایی است که احکام اعدام دو استان تهران و البرز در آنجا اجرا میشود. زندانیان محکوم به اعدام که حکم آنها برای اجرا به دایره احکام اجرا میشود برای اجرای حکم اعدام از زندانهای مختلف البرز و تهران برای اجرای حکم اعدام به زندان رجاییشهر منتقل میشوند. احکام اعدام، بامداد روزهای چهارشنبه هر هفته در رجاییشهر اجرا میشود و گفته میشود که هر هفته به طور متوسط، ۸ تا ۱۰ زندانی در این زندان اعدام میشوند.
رئیس فعلی گارد داخلی زندان رجاییشهر و مسئول اجرای احکام اعدام نادر باقری است و در مواردی که یکی از اعضای خانواده شاکی حاضر نمیشود چهارپایه زیر محکوم را بزند و اعدام را اجرا کند، باقری حکم را اجرا میکند و در برابر آن ۸۰۰ هزار تومان از خانواده شاکی پول میگیرد. اعدامها در حضور رئیس زندان، رییس اجرای احکام، مدیر داخلی زندان، رئیس گارد داخلی زندان و رئیس حفاظت فیزیکی زندان اجرا میشود.
زندان رجاییشهر در حال حاضر و پس از انتخاب غلامرضا ضیایی به ریاست زندان تهران بزرگ، فاقد رئیس است. حسن قبادی معاونت بهداشت زندان است، ولی علیمحمدی مدیر داخلی زندان، محمدی رئیس حفاظت زندان، درزی رئیس بازرسی، سرگرد مقصود زلفعلی فرمانده حفاظت فیزیکی زندان، امین وزیری دادیار زندانیان سیاسی زندان رجایی و رضا غلامپور سیگارودی رئیس اجرای احکام است.
در نهایت اینکه در بلوار موذن، در سمت چپ درب ورودی زندان، درب ورودی اداره کل اطلاعات استان البرز قرار دارد. پس از بدل شدن البرز به استان مستقل از تهران، ساختمان اداره کل اطلاعات این استان داخل محوطه و زمین زندان ساخته شد اما ساختمان این ادارهکل به سایر ساختمانهای زندان که به همدیگر متصل هستند مرتبط نیست. در سمت راست ورودی زندان هم کارگاههای زندان قرار دارند که زندانیانی که اجازه کار دارند در طول روز آنجا کار میکنند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر