بعد از ماهها انکار، بالاخره دولت کرواسی اعتراف کرد که پلیس این کشور علیه پناهجویان و مهاجرانی که در کرواسی دستگیر میشوند، خشونت به کار میبرد؛ مسالهای که از ماهها پیش توسط نهادهای حقوق بشری افشا شده است اما کرواسی حاضر به پذیرش آن نبود.
کرواسی خود را «نگهبان قابل اعتماد» اتحادیه اروپا میداند. این در حالی است که بهترین شانس هزاران پناهجوی گیرکرده در بوسنی، عبور از مرز و وارد شدن به کرواسی برای ارایه درخواست پناهندگی است.
در سالهای گذشته، به ویژه بعد از بالا گرفتن موج ورود پناهجویان به اروپا در سال ۲۰۱۵، مستندات بسیاری از خشونت گسترده پلیس کرواسی علیه پناهجویان به دست آمده بود. این مستندات توسط سازمانهای حقوق بشری و روزنامهنگاران این حوزه مورد بررسی قرار گرفتند و بارها منتشر شدند. اما دولت کرواسی همچنان به انکارهای خود ادامه میداد تا آنکه بالاخره رییسجمهوری این کشور به اقدامات پلیس اعتراف کرد.
«کولیندا گرابار کیتاروویچ» (Kolinda Grabar-Kitarović)، رییسجمهوری کرواسی در مصاحبهای با تلویزیون سويیس، قبول کرد که پلیس این کشور پناهجویان را با استفاده از خشونت، به زور به بوسنیهرزگوین برمیگرداند: «من با وزیر کشور، رییس پلیس و فرمانده نیروهای زمینی صحبت کردم. آنها به من اطمینان دادند که بیش از اندازه [برای مقابله با پناهجویان] از خشونت استفاده نمیکنند.»
بخش قابل توجه از صحبتهای کیتاروویچ اما ادامه همین جمله است که گفت: «مطمئنا به کمی خشونت برای برگرداندن [پناهجویان] نیاز هست.»
این در حالی است که سازمانهای حقوق بشری، از جمله «سازمان دیددهبان حقوق بشر»، بارها به دولت کرواسی هشدار دادهاند که دست از بازگرداندن اجباری پناهجویان به بوسنیهرزگوین بردارد. طبق قوانین بینالمللی، اقدام کرواسی در بازگرداندن پناهجویان به بوسنیهرزگوین، غیرقانونی است.
«لیدیا گال»(Lydia Gall)، پژوهشگر حوزه بالکان در سازمان دیدهبان حقوق بشر در همینباره میگوید: «انکار کرواسی درباره آزارگری پلیس مرزی این کشور دیگر قابل قبول نیست. صدها- اگر نگوییم هزاران- پناهجو و مهاجر توسط پلیس مرزی کرواسی مورد بدرفتاری قرار گرفتهاند که سزاوار عدالت هستند.»
دسامبر سال گذشته بود که چند نهاد حقوق بشری توانستند ویدیویی از بازگرداندن اجباری پناهجویان به بوسنی توسط پلیس کرواسی منتشر کنند. در این ویدیو، پلیسهای مرزی پناهجویان را تا مرز بوسنی همراهی میکردند. پلیس آنها را به صف کرده بود، بر سرشان فریاد میکشید و گاه اسلحه را به سمتشان نشانه میرفت.
پناهجویانی که به کرواسی میرسند، مسافران مسیر بالکان هستند که اگر بتوانند مرز بوسنی به کرواسی را رد کنند، میتوانند در همانجا درخواست پناهندگی بدهند.
کرواسی اولین کشور اتحادیه اروپا در مسیر بالکان است. البته اکثر پناهجویان هم مقصدشان کرواسی نیست بلکه میخواهند با رساندن خود به ایتالیا، راهی کشورهای غرب و شمال اروپا شوند.
کرواسی طبق قوانین بینالمللی و اتحادیه اروپا، موظف به پذیرش پناهجویان و بررسی پرونده آنها است. ولی به روایت بسیاری از پناهجویان و نهادهای حقوق بشری، پناهجویان را به زور به بوسنی برمیگرداند. شاید هم برای همین است که خود را نگهبان قابل اعتماد اتحادیه اروپا میخواند.
در همین هفته گذشته، یکی از پناهجویان ایرانی بعد از چهار ماه گرفتار ماندن در بوسنی، راهی کرواسی شد. او با پرداخت یک هزار و۸۰۰ یورو، قاچاقبر افغانستانی را راضی کرد که او را پای پیاده به ایتالیا برساند. اما وقتی میخواستند از مرز کرواسی خارج شوند، پناهجوی ایرانی از کوه پرت میشود و نمیتواند به مسیر ادامه دهد. همراهانش به همراه قاچاقبر او را در جنگل رها میکنند.
بسیاری از پناهجویان ایرانی که از این مسیر، غیرقانونی خود را به اروپای غربی رسانده و یا ناچار به بازگشت به بوسنی شدهاند، روایت میکنند که در جنگلهای مرزی کرواسی، حیوانات درنده هم هستند. برخی از آنها حتی در این مسیر با جنازههایی مواجه شدهاند که بدنشان توسط حیوانات دریده شده بودند.
پناهجوی ایرانی که خواست نامش محفوظ بماند، بعد از نزدیک به شش ساعت انتظار در جنگل، با بدنی آسیبدیده، توسط پلیس کرواسی پیدا و به بیمارستان منتقل شده بود: «پلیس کرواسی در بیمارستان حاضر شد و از من اثر انگشت گرفت. به آنها گفتم که من همینجا میمانم و درخواست پناهندگی میدهم. اما قبول نکردند. تلفن، پول و هرچه را داشتم، از من گرفتند و تا مرز بوسنی همراهیام کردم. حالا هم که به بوسنی برگشتهام، در کمپ پذیرش نمیشوم و من را به چادرهایی فرستادهاند که در جنگل برپا کردهاند.»
روایتهای بسیار دیگری از اعمال زور پلیس کرواسی علیه پناهجویان وجود دارد. اگرچه زنان و کودکان به طور عمومی گفتهاند که پلیس کرواسی آنها را مورد ضرب و شتم فیزیکی قرار نمیدهد اما در این مورد هم استثناهایی وجود دارد. در روایتهای عموم آنها، در کنار خشونت فیزیکی پلیس کرواسی، ضبط اموال و حتی شکستن تلفنها هم کزارش شده است.
اما سال گذشته که هم این روایتها از خشونت پلیس به اوج رسیده و هم اسناد سازمانهای حقوق بشری منتشر شده بودند، وزیر کشور کرواسی مهاجران و پناهجویان را متهم کرد که همراه خود سلاح دارند و باعث زخمی شدن و آسیب دیدن یکدیگر شدهاند. او تاکید کرده بود که پلیس همیشه به حقوق اولیه و کرامت مهاجران احترام میگذارد و کرواسی را دارای قویترین پلیس مرزی این بخش اروپا خوانده بود. وزیر امور خارجه این کشور هم گفته بود که مهاجران «ادعاهای ساختگی» دارند.
این در حالی است که هم بازگرداندن پناهجویان به بوسنی غیرقانونی است و هم سرباز زدن کرواسی از پذیرش درخواستهای پناهجویی آنها.
در ژوییه سال ۲۰۱۷ بود که دیوان دادگستری اتحادیه اروپا رای داد رسیدگی به درخواست پناهجویی باید در اولین کشور محل ورود پناهجویان در اتحادیه اروپا انجام شود. این رای پس از شکایت پناهجویی سوری که از کرواسی وارد اسلوونی شده بود و دو پناهجوی افغانستانی صادر شد که از کرواسی به اتریش رسیده بودند. هم اتریش و هم کرواسی از پذیرش این پناهجویان سر باز زده بودند و آنها هم با استناد به قانون «دوبلین»، شکایت کردند.
طبق این قانون، هرگاه پناهجویی به یکی از کشورهای اتحادیه اروپا وارد شود، همان کشور مسوولیت رسیدگی به پرونده او را دارد. بنا به رای دادگاه، کرواسی و اتریش موظف بودند درخواست پناهجویان را برای بررسی بپذیرند.
حالا در هفته جاری، قرار است سران اتحادیه اروپا درباره پناهجویان و افزایش قاچاق انسان به گفتوگو بنشینند. البته بحث محوری آنها پیرامون جرمانگاری نجات پناهجویان از دریا است اما شاید چشمهای همیشه بسته خود را روی خشونت سیستماتیک حکومتی، حداقل در کرواسی، باز کنند.
شما هم میتوانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کردهاند و یا مرتکب خلاف شدهاند شکایت دارید، لطفاً شکایتهای خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: info@iranwire.com
مطالب مرتبط:
حکومت جدید یونان؛ سختگیریهای بیشتر علیه پناهجویان و قاچاق انسان
افزایش مهاجران غیرقانونی از سمت ترکیه به اروپا؛ پیشنهاد تازه برای مقابله با قاچاق انسان
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر