ونوس امیدوار؛ شهروندخبرنگار
تابستان از راه رسیده و جابجایی مستاجران نیز بیش از هر فصل دیگری سرعت گرفته است. رشد نرخ تورم به بالای ۴۰ درصد و ترکشهای افزایش صد در صدی قیمت مسکن در سال گذشته، این جابجایی مستاجرین را تحت تاثیر خود قرار داده است.
«فرهاد» و خانواده اش مثل بسیاری دیگر که منتظر بودند تا سال تحصیلی فرزندانشان به پایان برسد، حالا به دنبال اجاره خانه جدید راه افتاده. اما با شنیدن قیمتهای جدید رهن و اجاره، شکه شده است.
او و خانوادهاش در یک واحد آپارتمان ۸۰ متری در یکی از شهرکهای منطقه سعادت آباد تهران زندگی میکنند. برای اجاره این خانه، 70 میلیون تومان به عنوان ودیعه به صاحبخانه پرداخت کرده و ماهی دو میلیون و پانصد هزار تومان هم اجاره میدهد. اما خرداد ماه امسال که برای تمدید با صاحبخانه تماس گرفت با رقمی عجیب مواجه شد. صاحبخانه اجاره ماهیانه را به رقم چهار میلیون و پانصدهزار تومان رسانده و گفته از این رقم یک ریال هم پایینتر نمیآید.
پرداخت این مبلغ اجاره برای فرهاد و همسرش که هر دو کارمند هستند و یک دختر مدرسه ای دارند تقریبا غیرممکن است. پس جستوجو برای پیدا کردن خانهای جدید را در محله و مناطق اطراف آغاز کرد. اما خیلی سریع متوجه میشود که نه تنها قیمت اجاره واحدهای مسکونی دیگر هم در همین حد است که حتی جابجایی با هزینههای اضافی مانند حمل و نقل اسباب و اثاثیه، تمیزی کاری خانه و پرداخت حق کمیسیون بنگاهدار، بار بیشتری روی دوش او و خانوادهاش میگذارد.
حالا فرهاد به فکر راهکاری است که این روزها به ذهن بسیاری خطور میکند. او تلاش کرده تا وامی ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومانی از بانک یا موسسات مالی بگیرد و به بعنوان ودیعه به صاحبخانه پرداخت کند. شاید با این روش، صاحبخانه از بالابردن اجاره ماهیانه صرفنظر کند.
با وجود اینکه بیشتر مسئولان امسال نرخ افزایش اجاره بهای مسکن را حدود ۳۰ درصد اعلام کردهاند، اما بررسی میدانی این موضوع حکایت از افزایش رقمهایی بالاتر از این میزان دارد.
«مصطفی قلیخسروی» رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور اواخر فروردینماه امسال گفته بود «اعلام رکوردزنی اجارهبها در تهران از اساس غلط است.» بنا به ادعای او، رشد اجارهبها از جنوبیترین تا شمالیترین نقطه تهران ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش داشته و ارقامی که رسانهها منتشر میکنند، صحت ندارد.
چند روز بعد، اما «حسام عقبایی» نایبرئیس اول اتحادیه مشاوران املاک گفت: «سال گذشته بهدلیل افزایش نرخ اجاره مستأجران از شمال شهر به مرکز، از مرکز به جنوب و از جنوب به حاشیه شهرها رفتند، اگر قرار باشد این روند در سال جاری ادامه باشد دیگر در حاشیه شهرها نیز کمتر کسی میتواند خانهای را اجاره کند.»
با این وجود او باز هم رقمی نزدیک به رقم رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور را بیان کرد و گفت که براساس «پیشبینی» او، نرخ اجارهبها در شهرهای بزرگ ۳۰ درصد و شهرهای کوچک ۲۰ درصد در مقایسه با سال گذشته افزایش یافته است.
نظرات مردم اما متفاوت است. مثلا «بهاره» و همسرش که در یکی از محلات شرق تهران زندگی می کنند به «ایرانوایر» میگوید: «تیرماه پارسال بعد از ازدواجمان، یک واحد آپارتمان ۷۵ متری را با ۱۳۰ میلیون تومان، رهن کامل کردیم. امسال صاحبخانه به ما گفته برای تمدید قرارداد باید یک میلیون تومان دیگر هم به عنوان اجاره بپردازیم.» او با این ادعا که خانه کنونی به محل کارشان نزدیک است میگوید: «برای همین بعد از کلی جستجو در محلههای پایینتر، به این نتیجه رسیدیم که اگر جابجا شویم باید ماهیانه مبلغ زیادی بابت هزینه رفت و آمد به محل کار بپردازم. برای همین تصمیم گرفتیم همین خانه را با شرایط جدید تمدید کنیم.»
بررسی بازار رهن و اجاره در سایر شهرهای ایران هم حکایت از افزایش بالای ۵۰ درصدی نرخ اجارهها دارد. «مهناز» هم یکی دیگر از مستاجرانی است که در مشهد زندگی می کند. مردادماه، زمان سررسید قرارداد رهن و اجاره خانه آنهاست و از حالا باید به فکر تمدید قرارداد یا پیدا کردن یک واحد جدید باشد.
مهناز و مادرش پارسال آپارتمانی ۷۵ متری در غرب شهر مشهد را با ۲۰ میلیون تومان ودیعه و ۶۰۰ هزار تومان ماهیانه، اجاره کرده بودند. اما صاحبخانه آنها هم امسال شرایط جدیدی برای تمدید قرارداد پیش روی او قرار داده است. مهناز با افزایش ۳۰۰ هزار تومانی اجارهبهای خانهاش روبرو شده و این یعنی باید ماهیانه ۹۰۰هزار تومان پرداخت کند. او و خانوادهاش هم با در نظر گرفتن هزینههای جابجایی و سایر هزینههای سربار، مجبور به تمدید خانه شدند.
ظاهرا امسال، با وجود افزایش اجاره بهای مسکن نسبت به سالهای قبل، بیشتر مستاجران تمدید خانهها را مقرون به صرفه ترین راه ممکن می دانند.
«مهدی» صاحب یک بنگاه املاک در جنوب شرق تهران است. او به ایران وایر میگوید : «امسال قراردادهای رهن و اجاره مسکن به شدت کاهش یافته است. به شکلی که پارسال این موقع که اوج زمان نقل و انتقالات و جابجایی مستاجران بود، ما روزانه بیش از ۲۰۰ فایل رهن و اجاره را ثبت میکردیم. اما امسال شاید روزی ۲۰ فایل هم ثبت نشود. فکر میکنم همین نشان میدهد بیشتر مالکان و مستاجران مصلحت خود را در راضی کردن یکدیگر و تمدید قرارداد بین خودشان میبینند.»
آمار نشان میدهد تعداد قراردادهای جدید اجاره منزل در خرداد امسال، به یک سوم رسیده است. خردادماه سال ۹۷ تهرانیها یازده هزار و ۵۳۰ مورد اجارهنامه امضا کردند. در حالی که خرداد امسال این رقم به چهار هزار و ۷۸۳ مورد کاهش پیدا کرده است. تصور اولیه این است که بسیاری از مستاجرین به محلههای پایینتر کوچ کرده باشند، اما بررسی میدانی نشان از توافق مالکان و مستاجران بر سر افزایش بهای رهن و اجاره دارد.
اما چرا مستاجرین، مایل به توافق با صاحبخانههای خود هستند؟ طبق قانون، وقتی شما خانه ای را در یک بنگاه مسکن اجاره میکنید، براساس نرخ مصوب اتحادیه مشاوران املاک، باید به ازای هر یک میلیون تومان اجاره، مبلغی حدود ۲۷۳ هزار تومان به مشاور املاک به عنوان حق کمیسیون بدهید. این در حالیاست که بیشتر مشاوران فرمولی دیگر برای محاسبه سهم کمیسیون دارند و با همین فرمول، مبلغی بالاتر از رقم قانونی را از طرفین معامله مطالبه می کنند. آنها معمولا این رقم را براساس متراژ خانه و محله در نظر میگیرند که گاهی به 500 هزار تومان به ازای هر یک میلیون تومان هم میرسد.
در عین حال، شما باید مبلغ قابل توجهی را هم بابت کارگر برای اسبابکشی و باربری برای حمل و جابجایی اثاثیه بپردازید. هزینه باربری هم براساس مسافتی که از خانه قدیم تا خانه جدید جابجا میشوید، مقدار وسایل و ساعتی که کارگران در اختیار شما هستند، متفاوت است. تحمیل این هزینه ها در شرایطی است که برخی صاحبخانه ها هزینه رنگ کردن خانه، پیش از تحویل به مستاجر جدید را هم تقبل نمیکنند. پس هزینه رنگ و گاهی نظافت خانه جدید هم برعهده شما خواهد بود.
در این شرایط است که بیشتر مستاجران با وجود فشارهای مالی که با افزایش اجارهبها به آنها میآید، هم سفرهشان کوچکتر و سبد زندگی روزمرهشان محدودتر میشود و هم مجبور به تمدید قراردادهای قبلی و پذیرفتن شرایط جدید میشوند.
طبق گزارش رسمی وزارت راه و شهرسازی و مرکز آمار ایران، در حال حاضر ۳۵ درصد مردم کشور اجارهنشین هستند. حال آنکه افزایش قیمت مسکن در یک سال گذشته و کاهش قدرت خرید مردم برای خرید مسکن باعث شده تقاضا به سمت بازار اجاره افزایش پیدا کند.
با استناد به همین آمار میتوان درک کرد که هر ساله و بهویژه در فصل تابستان، یک سوم مردم ایران دچار دغدغه جابجایی و پیدا کردن واحد مسکونی جدید هستند. همین مسئله گاهی باعث بحث میان مسئولان کشور و بعد شکل گرفتن وعدههایی به مردم شده است. مانند طرح پیشنهادی که چند هفته پیش «محمد دهقان دهنوی» معاون وزیر اقتصاد مطرح کرد.
او گفت: «قرار است مستاجرها برای پرداخت پول پیش خانه به صاحب خانه، از بانک وام بگیرند و به جای اینکه به صاحب خانه اجاره بدهند، مبلغ کمتری را در قالب سود وام رهن خانه به بانک بپردازند.» به ادعای محمد دهقان دهنوی، طرح پیشنهادی «وام رهن خانه» حول محور تاسیس صندوق رهن و اجاره برای کمک به مستاجران است و قرار نیست به صورت لایحه تنظیم شود.
طرحی کلی که فعلا هیچ اطلاعات بیشتر و توضیحی شفاف در مورد آن منتشر نشده و همه چیز در حد وعدهای گنگ باقی مانده است.
همچنین وعده افزایش «سقف وام خرید مسکن» از ۱۶۰ میلیون تومان به ۲۵۰ میلیون تومان برای زوج ها در تهران، نیز نه تنها در حد یک شعار باقی ماند که حتی خود به خود روی قیمت مسکن و اجاره نیز تاثیر گذاشت. «حسن» کارشناس ساختمان است و به ایرانوایر میگوید که هر وقت این بحث جدی میشود و مسئولین در مورد تغییر سقف وام خرید مسکن صحبت میکنند، بازار مسکن تکانی میخورد. او میگوید: «همین بحث، بارها قیمت خانهها را بالا برد و باز هم قدرت خرید اقشار کم درآمد و یا مستاجرانی که به دنبال خرید ملک بودند را پایینتر آورد.»
این داستانی است که هر ساله مستاجرانی مانند فرهاد، بهاره، مهناز و بسیاری دیگر که براساس آمار، بیش از یک سوم جمعیت ایران را تشکیل میدهند، با آن زندگی میکنند. با افزایش فشار اقتصادی و نرخ بالای تورم که زندگی مستاجرین را تحت تاثیر قرار داده، امید آنها برای خانهدار شدن و رهایی از خانه بدوشی نیز کمرنگتر میشود .
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر